پیراکانتا

نام علمی: Pyracantha coccinea

نام انگلیسی:firethorn

خانواده:Rosacaeae

-پیراکانتا درختچه ای خاردار با میوه های آلبالویی رنگ از خانواده گلسرخیان بومی جنوب شرق اروپا و آسیا که درختچه ای همیشه سبز است با حداکثر ارتفاع حدود ۴متر و گل های سفید رنگ آن در اواخر بهار ظاهر می شوند. میوه ها شبیه به زالزالک اما بسیار کوچک تر از آن و به رنگ های قرمز ٬زرد و نارنجی هستند و از اوایل پاییز تا چندماه پس از آن بر روی شاخه ها خودنمایی می نمایند.

– این درختچه های پذیر است و با هرس می توان آن را به اشکال مختلف درآورد و به عنوان پرچین نیز کاربرد دارد. پیراکانتا نیاز به آفتاب کامل دارد و آبیاری آن باید به طور منظم انجام شود. همچنین وطن اصلی آن کشور چین می باشد.

-پیراکانتا گیاهی است که عمدتا برای ایجاد حریم و حایل گیاهی مخصوصا در نواحی سردتر پرورش داده می شود. ساقه های خاردار و برگ های سبز براق دارد. در زمستان خوشه های گل های سفید آن بسیار جذاب است و از ابتدای عمر گیاه بر شاخسارانش می شکفند. در طول پاییز و زمستان نمایش پردوام میوه های خوشه ای و آلبالو مانند نارنجی یا سرخ خار آتشین جلوه ی درخشانی به باغ می دهد و موجب جذب پرندگان می شود و این امر خود موجب پراکنده شدن بذر گیاه می گردد. اقلام فراوان این گیاه با عمر طولانی در نواحی خنک در دسترس است. اگرچه غالبا برای ایجاد حریم و حایل به کار برده می شود اما می تواند داربستی شود.ارتفاع آن بعد از ۵تا۱۰سال به ۳تا۵متر می رسد.

-میوه هایِ آلبالوییِ رنگینی که در پاییز و زمستان بر روی شاخسارانش این گیاه جلوه گری می کنند از انگیزه های اصلی کاشت آن است.

-برگ های آن بیضی شکل و با حاشیه های صاف است. گل های آن به سفید رنگ و معطر بوده و شبیه خوشه روی شاخه کنار هم قرار گرفته اند که در اواخر بهار شکوفا می شوند. میوه های آن نارنجی٬قرمز و گاهی زرد رنگ است که در پاییز و زمستان ظاهر می شوند و باعث می شود که در این فصول درخت آتشین به نظر برسد به همین دلیل به آن شیرخشت آتشین می گویند.

تاریخچه:

-پیراکانتا متعلق به جنوب شرقی آسیا و جنوب شرقی اروپاست. این یک گل باستانی و قدیمی است که در قرن شانزدهم مجدد پیوند زده شده و توسط باغبان ها استفاده شده است. اگر کمی از پیراکانتا مراقبت کنید تا سال های زیبا و باطراوت باقی خواهد ماند.

نماد و معنی:

-پیراکانتا نمادی برای قوی بودن در برابر مشکلات زندگی است.

 

-بسته نوع گیاه و آب و هوای محیط قد آن درختچه می تواند بین ۱.۵ تا ۳متر تغییر کند. اگرچه پیراکانتا انواع مختلفی دارد؛اما این تنوع به اندازه و قد این گیاهان مربوط می شود و خیلی قابل توجه نیست.همه آن ها رشد سریع و عمودی دارند.

سمی بودن:

-پیراکانتا سمی نیست و میوه آن برای حیوانات خانگی و است ها خطرناک نیست.البته بهتر است برای جلوگیری از هرگونه عارضه ای میوه آن را به صورت خام مصرف نکنید.

طریق نگهداری پیراکانتا:

دما:

-این درختچه با آب و هوای سرد و مرطوب سازگاری دارد ولی در کل می توان در همه نقاط کشت کرد به شرطی که هوا خیلی سرد نباشد.

نور:

-برای داشتن رشد کامل و متراکم به آفتاب کامل نیاز دارد و به باد تحمل نشان می دهد٬لذا غالبا به عنوان بادشکن و پرچین و حایل پرورش داده می شود.

خاک:

-به انواع گوناگونی از خاک ها تحمل نشان می دهد. خاک خوب زهکشی شده ی غنی شده با کود آلی را ترجیح می دهد اما در خاک های فقیر هم کاملا خوب رشد می کند.

آبیاری:

-به بوته های تازه کاتشه شده به طور منظم آب بدهید اما بوته های جا افتادن دوره های طولانی خشکی را به سلامت از سر می گذرانند. اگر هر ۲تا ۳هفته یکبار آبیاری سنگین بشوند نمای خوبی را خواهند داشت.

کوددهی گیاه آپارتمانی:

-کوددهی ضروری نیست؛اما در بهار می توان کود یا غذای کامل گیاهی را در زمین به کار برد.

هرس:

-گلدهی پیراکانتا در شاخه های دوساله می باشد بنابراین در هنگام هری باید به این شاخه ها توجه کنیم. در هنگام هرس از دستکش ضخیم استفاده کنید چراکه همانطور که از اسم این گیاه مشخص است خارهای بسیار بلند و تیزی دارد. هرس کردن شاخه ها باید با احتیاط انجام شود تا برای تنه گیاه مشکلی ایجاد نشود. پیراکانتا با تولید شاخ و برگ جدید و نو در برابر هرس بی رویه واکنش نشان می دهد.

-پیراکانتا توانایی رشد در سطح دیوار را هم دارد٬ بهتر است هرس در دوره اول کاشت انجام شود. پیراکانتا همچنین می تواند به عنوان پایه ای چوبی برای تربیت نهال استفاده شود. به طور کلی٬ هرس منجر به قابل مشاهده شدن میوه ها و همچنین شکل مناسب است این درختچه می شود. کوتاه کردن تمام شاخ و برگ گیاه باعث می شود تا در اواخر تابستان شاخه های در تنه اصلی به وجود بیاید و در هنگام هرس باید چند برگ بر روش شاخه هایی که میوه دارند باقی بگذاریم. اگر میخواهید گیاه گسترش بیشتری پیدا کند باید شاخه ی جدید و پر طراوتی را به تنه ی اصلی متصل کنید و زمانی که این شاخه ها انعطاف پذیر شدند می توانید آن ها را در چهارچوبی به کار ببرید.

 

-بذر پیراکانتا دوره ی کمان طولانی دارد پس باید صبر کرد تا این دوره به پایان برسد و پس از آن دوره جوانی زنی بسیار آسان می باشد.

-برای شروع ابتدا بذرها را در آب گرم به مدت ۲۴ساعت خیس کنید و سپس اجازه دهید خشک شوند.

-یکی ظرف مناسب بدون سوراخ تهیه کنید و در آن کمپوست ٬ ماسه نوک تیز یا پرلیت با نسبت های مساوی بریزید و به خوبی باهم مخلوط کنید. مخلوط کمپوست و ماسه را مرطوب کنید ولی آن را خیس نکنید. اگر با فشار دست از بستر آب خارج شد یعنی خیس است و این باعث از بین رفتن بذر ها می شود. همچنین مطمئن شوید که حجم بستر مناسب است و سپس بذرها را در مخلوط قرار دهید.

-مخلوط حاوی بذرها را در یک کیسه ی پلاستیکی قرار دهید (به خصوص استفاده از پلاستیک های زیپ دار مناسب است چون اجازه کمی تبادل هوا را می دهد) اگر پلاستیک زیپ ندارد می توانید گره بزنید. روی کیسه تاریخ را بنویسید تا زمان شروع را فراموش نکنید.

-سپس بذرها به یک دوره سرما برای اتمام کمان نیاز دارند٬ برای این کار کیسه ی حاوی بذر را به مدت ۱۲ هفته در یخچال با دمای ۴درجه سانتی گراد قرار دهید. در طول این مدت مخلوط را مرطوب نگه دارید(ولی آن را خیس نکنید).

-احتمال دارد که برخی بذرها درون کیسه جوانه بزنند٬ اگر این اتفاق افتاد آن ها را با دقت از کیسه بیرون آورید و بکارید.

-سپس از اتمام دوره ی سرمادهی٬ بذرها را می توان کاشت. بذرها را در یک گلدان حاوی کمپوست با کیفیت خوب٬ در عمق ۵میلی متری بکارید.

-سپس آن ها را در مکان گرم دارای دمای اتاق نگهداری کنید تا جوانه زنی ظرف یک یا دو هفته آغاز شود.

-بذرهای تازه کشته شده را به هیچ وجه در معرض دمای بالاتر از  ۲۵درجه سانتی گراد قرار ندهید در غیر این صورت خواب ثانویه ممکن است اتفاق بیفتد و بذرها جوانه نمی زنند تا زمانی که دوباره دوره ی شرکت را طی کنند.

-خاک را همیشه مرطپب نگه دارید. مواظب علف های هرز باشید و آن ها را از بین ببرید. پیراکانتا در سال اول معمولا ۱۵تا ۳۰سانتی متر رشد می کنند و معمولا مشکلی پیش نمی آید.

-خاک را همیشه مرطوب نگه دارید. مواظب علف های هرز باشید و آن ها را از بین ببرید. پیراکانتا در سال اول معمولاً بین ۱۵تا ۳۰سانتس متر رشد می کنند و معمولا مشکلی پیش نمی آید. بهتر است نهال ها را به مدت یک یا دو سال در گلدان نگه دارید سپس به مکان دائمی شان منتقل کنید.

 

-پیراکانتا از پوست پوست شدن و آتش سوختگی رنج می برد و گاهی اوقات حشراتی مثل بید و شده به این دلیل گیاه حمله ور می شوند.کمبود می تواند به دلایل زیر باشد:

-هرس بیش از حد:گیاهانی که در سطح دیوار رشد می کنند باید هرساله با قیچی باغبانی هرس شوند تا ظاهر منظمی داشته باشند. لازم به ذکر است که شاخه های دارای گل و میوه را هم می توان هرس کرد. اگر میوه ی این درختچه را می خواهید نیاز به هرس کل گیاه نیست بلکه باید هرس جزیی انجام شود.

-گرده افشانی ضعیف: آب و هوای سرد بهاری٬ب بادهای شدید( این بادها هم گیاهان را دچار مشکل می کنند و هم جلوی عملکرد حشرات را می گیرند.) گلدهی در یک دوره ی مرطوب و حشراتی که عملکرد ضعیفی دارند همانند زنبور می توانند از دلایل کرده افشانی ضعیف باشند.

-تشنگی:این مورد می تواند به علت مواجه با گرمای شدید باشد و نتیجه نیز میوه های زودرس است ولو اینکه گرده افشانی خوبی انجام شده باشد. آبیاری در شرایط خشک و آفتابی باید ۱۰روز یکبار انجام شود تا در اواخر تابستان شاهد تغییر رنگ میوه باشیم.

-عدم تغذیه: پتاسیم(پتاس) به گلدهی و باردهی کمک به سزایی می کند. افزودن سولفات پتاس به میزان ۳۰گرم در هر متر مربع٬ کود گوجه فرنگی و یا پلت سنفیتون در اوایل بهار منجر به گسترش حداقل ۱متری پهنای درختچه می شود.

-کمبود انرژی: گیاه ضعیف و کم توان تنها رشد سالانه خواهد داشت بدون هیچ میوه ای به همین دلیل باید تمام شرایط رشد گیاه فراهم باشد و اجازه ندهیم دچار بیماری شود چرا که توانایی مقابله با بیماری و انواع آفت را ندارد. یخبندان اواخر بهار می تواند به گل آسیب برساند و تا زمانی که مشکل حل نشود آسیب باقی خواهد ماند و همچنین ممکن است این سرما اجازه گلدهی و باردهی به درختچه را ندهد.

 

-می توانید از میوه آن برای تهیه مربا٬مارمالاد و سایر مشتقات خوراکی پخته شده استفاده کنید. از آن در تهیه داروهای ضد سرطان هم استفاده می شود. این میوه به صورت خام٬تلخ است و طعم خوبی ندارد. به همین دلیل پرنده ها هم از خوردن آن اجتناب می کنند.

کاربرد در فضای سبز:

-این گیاه به علت همیشه سبز بودن٬زیبایی و دوام میوه ها در طول پاییز و زمستان ٬پوشش بسیار مناسبی برای شیب کنار جاده ها و رفیوژ ها به شمار می رود و در کل کاری ها به عنوان پس زمینه کاشته می شود.