هواشناسی

 

اولین چیزی که بعد از  بیدار شدن از خواب  نظرمان را جلب میکند،اب و هوا است.

بیدار شدن در یک روز سرد و برفی با بیدار شدن در یک روز گرم و افتابی و یا بهاری حس متفاوتی به انسان میدهد.

اب و هوا تحت تاثیر چه عواملی است؟

 

چرا برخی از از واژه هواشناسی به جای اقلیم استفاده میکنند؟.

با ما تا اخر این مقاله همراه باشید.

تعریف و توصیف:

هواشناسی که به ان ماتورولوژی نیز میگویند، دانشی است که دربارهٔ شناخت جو و هوای اطراف کره زمین به مطالعه و تحقیق می‌پردازد. یکی از مهم‌ترین کارهای هواشناسی اندازه‌گیری مقدار بارندگی است که در ایستگاه‌های باران سنجی بر حسب میلی‌متر انجام می‌شود. هدف از این دانش  تمرکز بر پیش بینی اب و هواست.

 

واژه شناسی :

یونانیان واژه «متیورولوگیا» را، برگرفته از کلمه «متیوروس»، به معنی اشیای معلق در آزمایش‌های مربوط به هوا، به اضافه «لوگوس» که به خطابه یا درس ترجمه شده‌است برای این علم بکار برده‌اند. لیکن، امروزه مطالعه جو زمین چنان به رشته‌های تخصصی تقسیم شده‌است که واژه فراگیر متئورولوژی (هواشناسی) که از یونانیان باستان بر جای مانده‌است، دیگر واژه خوبی برای توصیف ان نیست. از این رو، برای مطالعه بخشی از جو که در آن یونش و گسست مهم است و روی هم رفته بالاتر از ارتفاع حدود ۳۵Km قرار دارد، واژه آیرونومی (نزدیک جو بالا) را بکار می‌برند، در حالی که برخی، به عنوان نامی فراگیر، علم (یا علوم) جو را می‌پسندند.

چگونه پدیده هواشناسی وارد زبان فارسی شد؟

دانشمند ایرانی سده پنجم هجری، ابوحاتم اسماعیل اسفزاری خراسانی برای نخستین بار در جهان پدیده‌های جوی و هواشناسی را به زبان فارسی در کتاب خود به نام آثار علوی گردآوری نموده‌است.

تفاوت اب و هوا و اقلیم در چیست؟

 

اگرچه  این دو ارتباط نزدیکی با هم دارند، آب و هوا واقلیم  یکسان نیستند. تفاوت بین آب و هوا و  اقلیم به سادگی یک مسئله “زمان “است. آب و هوا به شرایط کوتاه مدت جو اشاره دارد، در حالی که اقلیم  میانگین شرایط آب و هوایی را در یک دوره زمانی طولانی توصیف می کند.

آب و هوا:آب و هوا نحوه رفتار جو را نشان می دهد . می تواند از دقیقه به دقیقه، ساعت به ساعت و روز به روز تغییر کند. عوامل  زیادی برای آب و هوا وجود دارد که شامل دما، باران، باد، تگرگ، برف، رطوبت، سیل، رعد و برق، امواج گرما و غیره است. وقتی در هر روز به بیرون از پنجره نگاه می کنید، چیزی که می بینید آب و هوا است.

اقلیم:

از سوی دیگر، اقلیم، آب و هوا در یک منطقه خاص در یک دوره زمانی طولانی است. معمولاً حداقل در مدت 30 سال باررسی میشود. هنگامی که دانشمندان در مورد آب و هوا صحبت می کنند، به دنبال روندها یا چرخه های متغیر هستند. مانند تغییرات دما، رطوبت، بارندگی، دمای سطح اقیانوس و سایر پدیده های آب و هوایی که در مدت زمان طولانی در یک مکان خاص رخ می دهد.

چند پدیده ی جالب هواشناسی:

 

ماه کمان:

ماه کمان  یا رنگین کمان قمری.

یک پدیده نوری است که زمانی ایجاد می شود که نور ماه از طریق قطرات آب در هوا شکسته می شود.

میزان نوردهی بسیار کم و ضعیف است،به همین دلیل به ندرت دیده میشود.

ارسطو برای اولین بار در سال 350 قبل از میلاد به مون کمان ها اشاره کرد و نقاط خاصی از جهان وجود دارد که احتمال دیدن آنها بیشتر است، مانند هاوایی در ایالات متحده امریکا.

پدیده هاله :

گروهی از پدیده های نوری به شکل حلقه ها،قوس ها،ستون ها یا نقاط روشن که در اثر شکست یا بازتاب نور ،توسط بلورهای یخ معلق در جو (ابرهای مدور_غبار الماس و ..)ایجاد میشوند.

 

 

 

کمربند زهره:

کمربند ناهید پدیده‌ای است که در عصر‌های غبارآلود به وجود می‌آید. در این هنگام نواری صورتی یا قهوه‌ای رنگ، میان آسمان و افق، ظاهر می‌شود. این پدیده در هنگام گرگ و میش رخ می دهد.بنابراین به ترتیب قبل از طلوع یا بعد از غروب خورشید. با درخشش صورتی نشان داده می‌شود که درست مانند یک قوس ، افق مقابل محل وقوع غروب و طلوع خورشید را احاطه کرده است.

 

در مورد نام “کمربند زهره”، بر خلاف آنچه که ممکن است حدس بزنید، مطلقاً هیچ ربطی به سیاره زهره، یا هر یک از کمربندها یا حلقه های آن ندارد. سیاره زهره نسبت به زمین مدار کوچکتری به دور خورشید دارد و این باعث می شود زهره فقط در حوالی غروب و طلوع خورشید برای چشمان ما قابل مشاهده باشد. . این تنها ارتباطی است که کمربند زهره ممکن است با سیاره واقعی داشته باشد. نام کمربند ناهید در واقع از کمربندی الهام گرفته شده است که ظاهراً توسط الهه ناهید پوشیده شده است و ممکن است شبیه قوس صورتی در اطراف نقطه ضدخورشیدی در هنگام گرگ و میش باشد .

ابر شب تاب :در سپیده دم دیده میشوندو ساختار ان بلور  اب یخ زده است .

ابرهای شب‌تاب مجموعه‌های بسیار کمیابی از کریستال‌های یخ هستند که گاهی در اواخر عصرهای تابستانی پس از غروب آفتاب، اما قبل از تاریک شدن کامل ظاهر می‌شوند. آنها تقریباً همزمان با ظاهر شدن درخشان ترین ستارگان قابل مشاهده می شوند و اغلب پس از تاریکی قابل مشاهده می مانند زیرا به دلیل ارتفاع زیاد هنوز نور خورشید را منعکس می کنند. آنها بالاتر از هر ابر دیگری قرار دارند و لایه اتمسفر معروف به مزوسفر را اشغال می کنند و فقط در عرض های جغرافیایی بین 45 درجه شمالی و 80 درجه شمالی در نیمکره شمالی و عرض های جغرافیایی معادل در نیمکره جنوبی دیده می شوند. آنها کمتر در نیمکره جنوبی دیده می شوند زیرا زمین بسیار کمی وجود دارد و افراد بسیار کمی در آنجا وجود دارد. فقط نوک جنوبی آرژانتین و شیلی و قطب جنوب در عرض جغرافیایی صحیح قرار دارند.

شفق‌های شمالی یا شفق قطبی :

نمایشی دیدنی و رنگارنگ از نور است که معمولاً در آسمان شب در نیمکره شمالی دیده می‌شود. شفق های قطبی در نیمکره جنوبی به عنوان شفق های جنوبی یا شفق قطبی شناخته می شوند .

 

ابرهای ماماتوس:

برخی از غیرمعمول‌ترین و متمایزترین شکل‌  های ابری هستند. که مجموعه‌ای از برآمدگی‌ها یا کیسه‌ها از پایه ابر بیرون می‌آیند. شکل تشکیلات ماماتوس می تواند بسیار متفاوت باشد. از شکل برجسته کلاسیک گرفته تا یک لوله درازتر که از ابر بالا آویزان شده است.

ابرهای ماماتوس معمولاً در ارتباط با ابرهای کومولونیمبوس بزرگ تشکیل می شوند. به طور معمول، تلاطم در درون ابر کومولونیمبوس باعث تشکیل پستاندار می شود، به خصوص در قسمت زیرین سندان بیرون زده در حالی که به سرعت به سطوح پایین نزول می کند. این امر روند معمول تشکیل ابر در رشد رو به بالا را معکوس می کند و یک پایه ابر ناهموار ایجاد می کند.

 صاعقه کاتاتومبو:این پدیده که در بالای رودخانه کاتاتومبو در دریاچه ماراکایبو رخ می‌دهد، رعدوبرق کاتاتومبو نام‌گرفته است.دریاچه، رودخانه، دشت‌های مجاور که گرما و رطوبت را جمع می‌کنند و گاز متان که از باتلاق‌های مجاور بیرون می‌آید، سبب شکل‌دهی این پدیده هستند. این صاعقه در بیشتر شب‌های سال، هر بار به مدت ۱۰ ساعت و به‌طور منظم تا ۲۸۰ بار در ساعت، تکرار می‌شود. این طوفان عظیم صاعقه در دنیا بسیار مشهور است (از ۲۵۰ مایل دورتر قابل‌ رویت است) که حتی از آن برای جهت‌یابی ناوبری استفاده می‌شود.

منابع:

https://www.asc-csa.gc.ca/eng/astronomy/northern-lights/what-are-northern-lights.asphttps://cloudatlas.wmo.int/en/halo-phenomena.htmlhttps://www.phenomena.org/atmospheric/beltofvenus/https://auroralabsnorway.com/blog/the-belt-of-venus-or-the-anti-twilight-arch/https://www.metoffice.gov.uk/weather/learn-about/weather/optical-effects/rainbows/moonbow