اکوبا

Aucuba japonica:نام علمی

Spotted laurel, japanese laurel, japanese aucuba:نام انگلیسی

Garryaceae:خانواده

-این گیاه بومی دشت های مرطوب٬ نواحی نزدیک به رودخانه ها و یا مناطق سایه دار و صخره ای ژاپن و چین است. در خاک های جنگلی غنی و مرطوب و در محیط هایی چون جنگل های انبوه٬ بیشه ها و نزدیک نهرها و مناطق مرطوب و سایه دار به خوبی رشد می کند.

-ارتفاع آن به ۱.۵متر و برگ هایش به طول ۱۰-۵سانتی متر و پهنایی بین ۵-۲سانتی متر می رسد. برخی از انواع آن دارای برگ های دندانه دار هستند.

– این گیاه نر و ماده دارد. نرهای آن گل های نر می دهند و گیاهی که ماده است گل های ماده بر روی آن شکوفا می شود.. گل ها ۸-۴ میلی متر قطر دارند و چهار عدد گلبرگ ارغوانی رنگ دارند و ۳۰-۱۰ عدد از آن ها در گل آذین شکوفا می شوند. کاشت گیاه ماده و نر در کنار هم باعث تولید میوه های به رنگ قرمز و قطر یک سانتی متر در فصل پاییز می شود.
 

 -آکوبا در شرایط ایران بعنوان یک گیاه گلدانی مطرح است اما اگر نیازهای پرورشی گیاه بخوبی فراهم شود یک درختچه فضای آزاد هم محسوب می شود . 

-این گیاه را به دلایلی از قبیل زیبایی٬ همیشه سبز بودن ٬ مقاومت به نور کم٬ سازگاری به انواع آب و هوا٬ مقاومت در برابر سرما و نیز شوری خاک محبوبیت خاصی دارد و در بیشتر نقاط جهان به چشم میخورد.

-توجه کنید که قسمت های مختلف این گیاه سمی بوده و خوردن آن باعث مسمومیت خواهد شد.

-تمام اقسام شمشاد ژاپنی چون کمی لطیف هستند در سرماهای سخت که درجه حرارت ۱۸تا۲۰درجه زیر صفر باشد دوام نیاورده قسمت هوایی آن می خشکد٬ در این موقع باید آن ها را از سطح خاک کف بر کرد تا بهار جوانه های جدید و فوق تری از ریشه بروید.

-برخی از مهم ترین گونه های درختچه آکوبا:

•   Crassifolia
• Crotonifolia
• Nana 
• Longifolia

-رشد و پرورش این گیاه در مناطق گرمسیری مانند جنوب کشور به هیچ عنوان مناسب نیست و باعث از بین رفتن گیاه می شود.

-این درختچه خاصیت غذایی نیز دارد و می توانید برگ های جوان آن که طعمی مانند اسفناج دارند را آبپز کرده و در کنار غذاهای مختلف استفاده کرد. زیبایی ظاهری٬ نگهداری بسیار آسان ٬ تکثیر ساده و مقاومت بالای آکوبا٬ طرفداران زیادی برای آن جمع کرده است و با داشتن گونه های فراوان با ظاهری متفاوت پاسخگوی هر سلیقه ایست. آکوبا در شرایط ویژه می تواند تا ۵متر ارتفاع داشته باشد و مانند یک پرچین برای شما عمل کند. عده ای ممکن است این گیاه را در نگاه اول گونه ای خانواده کروتون بشناسند اما کروتون ها دارای برگهایی با لبه های صاف و بدون بریدگی هستند و این در صورتیست که برگ های آکولاد دارای بریدگی های بسیار ریزی هستند که آن ها را کاملا از خانواده کروتون ها مجزا می کند.

 

برای مشاهده نحوه نگهداری و پرورش این گیاه به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

 

آبیاری:

-آکوبا هفته ای یکبار به آبیاری کامل نیاز دارد تا رطوبت به اندازه کافی به ریشه های آن برسد. البته با توجه به شرایط نگهداری این گیاه ممکن است فاصله های آبیاری متفاوت باشد. 

-بهترین زمان برای آبیاری وقتی است که خاک گیاه خشک شده باشد.

-این گیاه می تواند کم آبی را به خوبی تحمل کند اما برای سرزنده بودن و رشد عالی نیاز دارد که خاکی مرطوب داشته باشد.بهتر است برای آب دادن به این گیاه از آب سرد استفاده کنید. آب داغ می تواند باعث آسیب زدن و بیماری شود.

-مقاوم بودن اندک گیاه به خشکسالی و کم آبی آن را برای افراد پرمشغله بسیار مناسب کرده است. بهتر است مانند تمامی گیاهان بعد از خشک شدن خاک به آبیاری آن اقدام کنید و توجه داشته باشید که در صورت آبیاری زیاد و غرقابی شدن خاک آن٬ برگ ها زرد و سیاه خواهند شد.

 

نور:

-هرچقدر این گیاه بیشتر در سایه باشد برگ هایش رنگ روشن تری خواهد داشت. نگران نباشید این گیاه می تواند به خوبی حضور در سایه را تحمل کند و البته هرگاه دوباره به آفتاب برگردد برگ هایش تیره خواهد داشت.

-در مجموع این گیاه به نوری متوسط و نیمه سایه نیاز دارد. قرار دادن این گیاه در معرض نور شدید آفتاب حتی در کوتاه مدت باعث سوختن برگ های آن خواهد شد. البته اشعه های ملایم آفتاب در صبح زود ضرری برای گیاه ندارند. و البته وجود سایه موجب رشد آن بود آکوبا می شود.    

 

دما:

-آکوبا در دمای ۱۸-۷درجه سانتی گراد رشد می کند و حتی تا ۱۵-درگه سانتی گراد را هم تحمل می کند. گیاهان گلدانی را در داخل خانه در نزدیکی منابع تولید گرما همانند گاز آشپزخانه٬ پکیج٬ بخاری یا شوفاژ قرار ندهید و در روزهای گرم تابستان نیز از پنجره دور نگه دارید. دمای محیط باعث ظهور لکه های سوخته و سایع رنگ بر روی برگ ها می شود در روزهای گرم حتما گلدان را در مکانی با سایه و خنک قرار دهید.

 

رطوبت:

-این گیاه در نزدیکی نهرها٬ رودخانه ها و در کل فضاهای مرطوب رشد بهتری خواهد داشت و رطوبت آن در فضای باز خیلی گزینه مورد اهمیتی در نگهداری آن نخواهد بود. اما در صورتی که آن را در خانه نگهداری می کنید٬ بهتر است از راههای تامین رطوبت گیاهان کمک گرفته و رطوبت متوسطی برای آن فراهم کنید. بودن آن در کنار گیاهان دیگر٬ می تواند به افزایش رطوبت آن کمک کند.

 

خاک:

-در یک خاک غنی با زهکش مناسب رشد بسیار خوبی خواهد داشت. بهترین بستر برای آکوبا یک پیمانه خاک رس٬ یک پیمانه پیت ماس و یا خاک برگ و یک دوم پیمانه ماسه ی شکسته ترکیب شده باشد. 

-برای کوددهی می‌توان یکبار در اوایل بهار ٬ اواسط بهار و بار دیگر در اوایل تابستان از کود با فرمول ۶-۶-۱۲استفاده کرد.

 

کوددهی:

-در بهار و پیش از اینکه رشد جدید آکوبا آغاز شود می توان به آن کود داد. کودهای اسیدی که برای خرزهره و آزالیا استفاده می شود برای این گیاه مناسب است.

-کود را به صورت یکنواخت در زیر گیاه و روی خاک پخش کنید و سپس آب دهید تا کود به صورت یک دست به ریشه برسد. مواظب باشید که کود با برگ ها یا تنه گیاه تماس پیدا نکند زیرا ممکن است باعث آسیب به آن شود.

 

زمان تعویض گلدان:

-اواخر فصل زمستان و ابتدای فصل بهار زمان مناسبی برای این کار است. بیرون زدن ریشه از ته گلدان نشان های برای زمان مناسب تعویض گلدان آکوبا می باشد.

 

 

 

هرس:

-آکوبا اگرچه کند رشد است اما بالاخره بعد از مدتی شاخسار آن بلند می شود که با هرس می توان اندازه شاخه ها را کنترل کرد. بهترین زمان هرس در اواخر زمستان الی اواخر بهار است. شاخه های را که بیش از اندازه بلند شده اند کوتاه کنید همچنین برای اینکه گیاه بیشتر به شکل بوده رشد کند می توان ساقه ها را سرزنی کرد تا رشد شاخه های جانبی تحریک شود. گاهی در ارقام ابلق این گیاه که برگ های رنگین دارند شاخه های بوجود می آید که برگ های سبز ساده دارند این شاخه ها را جدا کنید.

 

 

بیماری و آفات گیاه:

 

-سیاه شدن برگها: علت این کار ممکن است بخاطر تابش مستقیم آفتاب یا نور شدید باشد که باید گلدانتان را در جایی با نور مستقیم قرار دهید.

-دلیل دیگر ممکن است برای کوددهی زیاد باشد پس باید کوددهی را طبق دستور انجام بدهید.

-دلیل بعدی ممکن است آبیاری بیش از حد گیاه باشد که آبیاری را کاهش دهید و برگ های خراب شده را جدا کنید و سعی در احیای گیاه کنید.

 

-ریزش برگ آکوبا:احتمالا به علت کمبود نور و تنش جابه جایی ایجاد می شود.

-وقتی گیاهی را خریداری می کنید و یا گلدان آن را جابه جا چ یا تعویض می کنید گیاه دچار شک می شود و مشکلاتی مانند ریزش برگ و گل٬ توقف رشد و گلدهی٬ زردی برگ ها و … برای آن بوجود می آید که به مرور و با فراهم کردن شرایط ایده آل رشد کاهش زیادی خواهد داشت و ممکن است چندین هفته ادامه داشته باشد.

 

-پوسیدگی ریشه:دلیل اصلی پوسیدگی ریشه به لیل قارچ فیتوفترا و آبیاری زیاد به وجود می آید و نشانه های این بیماری سیاه شدن ساقه از پایین به بالا و پژمردگی برگ ها می باشد.

-قارچ زدگی درمان ندارد و بهترین راه این است که گل آلوده را از گل‌های دیگر جدا کنید.

 

-شپشک آردآلو:این آفت باید بسیار سریع با سم دیازینول سم پاشی شده و بعد از ۱۰ روز آن را دو مرتبه تکرار کرده تا گیاه شما کاملا پاکسازی شود.

-دقت کنید که گیاه آفت زده را از دیگر گیاهانتان جدا کنید.

 

-سیاه شدن کل برگ ها: اگر گیاه داخل اتاق قرار داشت آن را به فضای باز منتقل کنید و در خاک آن قارچ‌کش کاپتان بریزید و بین دو آبیاری اجازه دهید خاک خشک شود و تهویه ایجاد کنید چراکه آب زیاد و همینطور نور مستقیم باعث سیاهی برگ می شود.

 

 

تکثیر:

-گیاه آکوبا را می توان از طریق قلمه زدن به راحتی تکثیر کرد. 

-در هرزمان از سال می توان این کار را انجام داد اما برای گرفتن یک نتیجه مطلوب ٬ بهتر است از شاخه های تازه رشد کرده در بهار یا شاخه های نیمه رشد کرده در تابستان استفاده کرد.

-قلمه زدم آکوبا:

۱-یک شاخه ۱۰سانتیاز گیاه را در اوایل صبح بِبُرید. در این زمان خورشید هنوز به شاخه ها برخورد نکرده و ان ها را خشک نکرده است.

-به محض اینکه شاخه را بریدید آن را در آب یا محیط رشد(خاک مناسب) قرار دهید. اگر نمی توانی این کار را به سرعت انجام دهید ساقه را در یک کاغذ مرطوب بپیچید و درون پلاستیک در یخچال بگذارید.

۲-نوک ساقه های بریده شده را در زیر آب نگه دارید و با چاقویی تیز ببرید تا هوای محبوس شدن در آن خارج شود. همچنین برگ های پایینی را از ساقه جدا کنید تا برگی زیر آب نماند.

۳-نوک ساقه های بریده شده را در زیر آب نگه دارید و با چاقویی نیز ببرید تا هوای محبوس شده در آن خارج شود. همچنین برگ های پایینی را از ساقه جدا کنید تا برگی زیر آب نماند.

۴-آب٬ محیط ایده آل برای ریشه دادن قلمه های آکوبا نیست زیرا ریشه تا نمی توانند اکسیژن لازم را دریافت کنند. ریشه ای که در آب تشکیل می شود کوچک و ضعیف است اما اگر مجبور به این کار هستید به محض مشاهده اولین نشانه های ریشه باید آن را از آب خارج کرده و در خاک بکارید.

۵-بهترین محیط برای رشد قلمه ها٬ خاکی ترکیبی است. ریشه ها در این محیط قوی تر و سالم تر هستند و به راحتی پوسیده نمی شوند.

۶-خاک را مرطوب کنید٬ برگ های نیمه پایینی ساقه را جدا کنید و برگ های باقی مانده را نصف کنید زیرا ریشه های جوان و تازه این ساقه نمی تواند آب مورد نیاز تمام این برگ های بزرگ را تامین کند. نیمه پایینی را در خاک قرار دهید و مواظب باشید که برگ ها با خاک تماس نداشته باشد.

۸-گلدان در پلاستیک قرار دهید و بالای آن را با گره محکم کنید. اگر خاک به اندازه کافی مرطوب باشد دیگر تا زمانی که در پلاستیک است نیاز به آب دادن مجدد نیست اما اگر حس کردید برگ ها نشانه های کم آبی بروز می دهند دوباره خام را کمی مرطوب کنید و دوباره پلاستیک را ببندید.

۹-گلدان را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید و پس از مدتی با کشیدن آرام ساقه به سمت بالا مطمئن شوید که گیاه ریشه داده است.اگر گیاه کمی مقاومت کند یعنی ریشه های جدید به وجود آمدند.

۱۰-به محض اینکه متوجه شدید قلمه های آکوبا ریشه داده است آن را به گلدانی با خاک جدید منتقل کنید و در کنار پنجره ای نورگیر قرار دهید.

 

 

کاربرد:

-اگر در پارک ها و یا فضاهای سبز اختصاصی گیاهی زیبا با برگهای سبز و نقطه های طلایی مشاهده کردید ٬ به آن به چشم یک شمشاد معمولی نگاه نکنید! این درختچه زیبا با نام آکوبا شناخته می شود و یکی از مقاوم ترین گیاهان فضای سبز با نگهداری آسان است؟ بنابراین اگر به دنبال یک درختچه زیبا با ظاهری خاص و متفاوت از شمشادهای معمولی و دارای شرایط نگهداری بسیار ساده می گردید٬ تا باغچه و یا  فضای ورودی خانه شما را زیباتر کند٬ آکوبا می تواند بهترین گزینه برای آنجا باشد.