بونسای

– گیاهی که در محفظه مخصوص پرورش داده می شود و حتی زیباتر از محیط طبیعی رشد می کند را بونسای می گويند. بونسای نمادی دلپذیر برای فرهنگ شرق است که همراه خود حس طراوت و شادی را به ارمغان می‌آورد که البته نیاز و شرایط نگهداری آسانی به مراتب سخت تر از پرورش گل در گلدان است. 

 

-بونسای از دو کلمه ژاپنی (بون=سینی) و (سای=کاشتن) تشکیل شده و معنی اصلی آن کاشت درخت در سینی(ظروف کشیده و کم عمق) است. در این حالت درختان را به فرم پاکوتاه شکل های مختلف درمی‌آورند. بعضی از بونساهای بسیار کوچک را مینی بونسای می نامند که به اندازه کف دست دارند. 

 

تاریخچه بونسای:

-کلمات Wabi و Sabi  در ژاپن معنی اصلی بونسای است.  wabi به معنی آرامش ، آسایش و سکوت و sabi به معنی قناعت ، سادگی و شایستگی است. این کلمات از ۴۰۰ سال پیش در مراسم چای موسوم پایه گذاری شده اند. 

 

-شما برای پرورش بونسای خوب باید نیاز آبی، نوردهی، هرس شاخه ،برگ ، ریشه و علوم باغبانی را فرا بگیرید. باید توجه نمود که برای هر بونسای شکل متناسب با آن را انتخاب نمود و تناسب بین اجزا گیاه را رعایت نمود.در فصل رشد با استفاده از روش هایی مانند هرس و … طوریکه به گیاه آسیب وارد نشود باعث کاهش رشد آن می شوند. 

انواع بونسای:

 

-درختان خزان دار: درختان خزان دار پاییز برگ هایشان می ریزد و برای ظاهر شدن پر قدرت در بهار باید آن را قبل از بیدار شدن هرس کنید. به دلیل داشتن منشأ شرقی برگ های آن به طور طبیعی کوچک است. 

 

-درختچه های زینتی: به دلیل داشتن گل و میوه زیبا و کوچک برای تشکیل بونسای زیبا می شوند.

 

-مخروطیان: بیشترین نوعی است که بونسای آن تشکیل می شود گیاهای مقاوم و محکم و نیازمند هرس منظم است و مناسب افراد تازه کار برای تهیه بنسای است. ویژگی مثبتی که این گیاهان را مناسب ایجاد بونسای می کند همیشه سبز بودن آن است. 

 

انتخاب مکان بونسای در فضای بسته:

-یکی از نکات مهم نگهداری بونسای در فضای بسته، انتخاب بهترین مکان برای نگهداری آن است. مکان مناسب باعث می شود گیاه سالیان بسیار زیادی با طراوت و سالم بماند و انرژی مثبتی برای شما باشد. اگر محل انتخاب شده براي گياه مناسب نباشد، نه تنها به درستی رشد نمی کند و رشد آن بسیار کاهش می یابد بلکه پژمرده خواهد شد. عواملي مانند نور، سايه، نحوه آبياري، رطوبت و حتي ميزان تحمل گياه در صورت سهل انگاري می تواند بر عمر گياه موثر واقع شود. 

 

هنگام تصمیم گیری در مورد اندازه درخت بونسای به این نکات توجه داشته باشید:

-اندازه ظرفی که برای نگهداری درخت استفاده میکنید متناسب باشد. 

-فضایی که برای نگهداری گیاه در خانه یا محیط کار در دسترس دارید. 

-مقدار نوری که خانه یا محل نگهداری درخت دریافت می کند. 

مقدار مراقبت و توانایی که جهت نگهداری از گیاه می توانید صرف کنید. 

 

هرس برگ بونسای:

-بونسای باید دارای برگ های کوچک باشد. زیرا سطح برگ زیاد، میزان رشد را افزایش می دهد و در بونسای تلاش بر این است که سرعت رشد کاهش یافته و هدفمند شود. به همین علت برگ های اضافه را همواره هرس و از گیاه جدا کنید. برای هرس برگ ها باید شکل نهایی را تجسم کنید و سپس آن را هرس نمایید. توجه داشته باشید که به یکبار مقدار زیادی برگ را هرس نکنید و طی چند نوبت آن را تقسیم کنید. 

 

هرس ریشه بونسای:

-هرس ریشه را باید توسط افراد متخصص یکبار در سال انجام دهید. رشد ریشه با هرس کاهش می یابد به همین علت باید به مقداری که از ریشه قطع می‌کنید توجه داشته باشید تا گیاه دچار شوک نشود. در مرحله آخر توصیه می شود که به وسیله بنومیل بخش های قطع شده را ضدعفونی کنید. 

 

 

بهترین روش برای ایجاد بونسای  قلمه زنی است. قلمه رو میشه از سه طریق به دست آورد :

1) قلمه ریشه

2) قلمه ساقه

3) قلمه برگ

 

-بعضی از گیاهان را به دلیل داشتن شاخه نرم و علفی می شود در هر زمان تکثیر کرد. و بعضی گونه های دیگر را در فصول ریشه دهی می توان تکثیر کرد. فصل رشد ریشه مادر مناسب ترین زمان برای کاشت قلمه است ، که برای مناطق گرمسیری ماه های مرداد و شهریور و برای مناطق معتدله اوایل بهار است. دقت کنید که برای تکثیر قلمه ای سالم  انتخاب کنید

 

ساقه دو نوع دارد:

 

۱) قلمه انتهایی: این قلمه حدود ۸ تا ۱۰ سانتی متر است که از قسمت انتهایی و بالای ساقه انتخاب می‌شود و با استفاده از قیچی باغبانی یا چاقوی تیز یک برش اریب دقیقا زیر گره زده می‌شود. سپس برگ های پایینی گیاه را حذف کنید و اگر برگ های قسمت بالایی ساقه بزرگتر از اندازه معمول بود آن را به نصف خود برسانید تا از تعرق و تبخیر اضافی کاسته شود. 

-قلمه بعضی از گیاهان گوشتی مانند آدنیوم را باید ۲ الی ۳ روز قبل از کاشت کنار بگذاریم تا قسمت انتهایی برش خورده خشک شود و سپس اقدام به کاشت کنیم. این عمل برای ایجاد کالوس و جلوگیری از پوسیدگی انتهای گیاه انجام می شود. 

 

۲) قلمه پاشنه دار: ساقه جانبی ای به شمار می رود که به همراه ساقه اصلی آن را برداشت می کنند. قسمت پایین قلمه که مسن تر است را باید با یک چاقوی تیز برش بدهید و مانند روش قلمه انتهایی برگ ها را حذف کنید. 

-انواع قلمه ها در اکثر موارد بلافاصله پس از برداشت باید کاشته شوند و نباید در قسمت انتهایی شسته و حتی یک ساعت هم در جای خشک قرار گیرند. اگر در همان زمان موفق به کاشت نشدید باید قلمه را در آب یا پارچه خیس قرار دهید. 

 

-روش دیگری نیز به نام قلمه قنداقه دار وجود دارد که در این روش قسمت کاملی از گیاه مسن به همراه قلمه باقی می ماند که در این روش ریشه دهی بهتر صورت می گیرد. 

 

کاشت در گلدان: 

-یک گلدان سفالی به قطر ۱۵ سانتی متر انتخاب کنید. سوراخ انتهایی را به وسیله یک توری پلاستیکی یا یک سنگریزه پر کنید. بهترین محیط برای پرورش قلمه خاک باغچه به همراه مقداری شن است و نیاز به افزایش کود به خاک نیست. در برخی موارد اضافه کردن کود باعث کندتر شدن ریشه دهی می شود. همچنین می توانید از ورمی کولایت استفاده کنید. قلمه ها را به صورت اندازه ۱/۳ در داخل بستر قرار بدهید.

-توجه داشته باشید که برگی در داخل بستر دفن نشده باشد. از هورمون سرادیکس هم می توان برای افزایش میزان ریشه دهی استفاده کنید. بعد از کاشت با آبپاش گلدان را تا جایی که آب از ته گلدان خارج شود را آبیاری کرده و به مدت دو هفته به دور از نور خورشید و وزش باد قرار دهید و سپس به طور آهسته ساعت نورگیری گیاه را افزایش دهید. پس از یک ماه ریشه ها شروع به رشد می کنند و بعد از گذشت ۴ ماه می توان عمل کوددهی را انجام دهید. 

 

تعویض گلدان :

-زمانیکه قلمه به اندازه کافی ریشه و برگ داده باشد گلدان آن را عوض کنید. یک گلدان مناسب را انتخاب کرده و کف آن را به وسیله یک توری یا سنگریزه بپوشانید. حال گیاه را از گلدان قبلی خارج کرده و خاک اطراف ریشه آن را تمیز کنید.