شاتوت(شاه توت)

این نوشته از سری آموزش‌های نهالستان بهمن آبادی در بخش نهال است . در این مقاله با درخت شاتوت اشنا 

می‌شوید. 

 

 

 

نام علمی:Morus

نام انگلیسی:Mulberry

درختی از خانواده توت سانان Moraceae) ) است.

شاه توت درختی است برگ ریز و زیبا که ۸ تا ۱۲ متر ارتفاع دارد که در صورت عدم رسیدگی در سن پایین به شکل بوته باقی می ماند.

این درخت عمری طولانی دارد و می تواند بیش از 200 سال عمر کند. درخت شاه توت گاه تا چند صد سال میوه می دهد.

شاه توت در بین توت ها از همه کوچکتر است و میوه آن از توت سفید بزرگتر و به رنگ قرمز تیره یا ارغوانی است. این درخت اغلب پر رشد و بلندتر از توت سفید است.

 سخت میتوان گستره طبیعی انواع مختلف آن را دقیقاً مشخص نمود اما برخی آن را بومی ایران و ترکیه می دانند.

 نواحی اصلی انتشار آن در جهان شامل : شمال آسیای صغیر،ارمنستان،جنوب قفقاز و اوکراین، چین ،پاکستان ،افغانستان و ایران می باشد و بعدها در اروپا به خصوص انگلستان ، سوئد و گوتلاند کشت شده است. 

تاریخچه

نام شاه توت (Morus) از کلمه لاتین  Mora به معنی تأخیر گرفته شده است.

 شاه توت خیلی دیر میوه می دهد و قبل از ۱۵ سالگی ممکن است فقط چند عدد میوه بدهد.

پلینی و دیوسکورید، دانشمندان قرن اول میلادی از شاه توت یاد کرده‌اند و پلینی گفته که از آن در مصر و قبرس استفاده می شده است.

 

 

شاه توت “ولینگتون”:

میوه آن استوانه ای ، متوسط و به طول 3 و عرض یک سانتی متراست  که به رنگ قرمز مایل به سیاه ،نرم و خوشمزه است.

درخت آن پر میوه است و رسیدن میوه آن چندین هفته طول می کشد.

 شاه توت “کیستر”:

میوه ها درشت و به رنگ بنفش تیره یا سیاه  با بلندی  تا ۴ و عرض ۲.۱ سانتیمتر هستند.

آب میوه کاملاً رسیده ،به رنگ قرمز روشن است و مزه شیرین و اسیدی دارد .

درخت آن پر میوه است.

شاه توت “چلسی”:

میوه ها کشیده ، قرمز رنگ و خوش طعم هستند.

درخت چلسی پس از دو تا سه سال میوه می دهد وبه صورت مربا و یا سایر نوشیدنی ها مصرف می‌شوند.

 

 

شاه توت میوه ای لذیذ و خوش طعم است که بر درختچه های کوتاه می روید.

تنه آن کوتاه و در صورت پیر شدن تاج آن خیلی بزرگ میشود.

برگ:

برگ ها دارای پهنکی قلبی شکل با بریدگی های غیرمنظم و دندانه دارهستند که 7 تا ۱۸ سانتی   متر طول و 10 سانتی مترعرض دارند و به رنگ سبز تیره هستند.

شاخه ها بسیار زیاد و معمولا کوتاهند.

گل:

گل ها به همراه برگها ظاهر می‌شوند. شاه توت حدود ۱۰ تا ۱۸ روز دیرتر از توت سفید گل می دهد. این تأخیر موجب مقاومت آن به سرمای دیررس بهاره در مقایسه با توت سفید شده است.

گل نر کوتاه و کلفت و به رنگ سبز تیره است و گل ماده از گل نر کوتاه‌ تر است .زمان گلدهی معمولاً اردیبهشت ماه است.

میوه:

میوه شاه توت بزرگ ، آبدار و به رنگ قرمز تیره یا ارغوانی و مزه ترش و شیرین و مطبوع است.میوه شاتوت به طول ۲ تا ۳ سانتی متر و در نواحی گرم تر شیرین تر می شود.

 

دما و آب و هوا:

انواع مختلف شاه توت در آب وهوای نسبتا گرم و معتدل تا نزدیک به سرد قابلیت رشد و میوه دهی دارند.

گرمای مناسب در بهار و تابستان برای این درختان ۲۵ تا ۳۵ درجه سانتی گراد است.

طاقت سرمای زیاد را ندارد و در دمای منفی ۲ تا ۴ درجه سانتیگراد توت ها یخ میزنند.

در حرارتهای زیر ۲۰ درجه فعالیت‌های غذاسازی گیاه کاهش می‌یابد.

در حرارت های بالای ۲۷ درجه تا ۳۳ درجه سانتیگراد به علت اینکه میزان تنفس افزایش می یابد میزان محصول کاهش می پیدا می کند.

در ۴۵ درجه سانتیگراد کلیه فعالیت های درخت قطع میشود.

نور:

نور خورشید باعث رشد شاخ و برگ های آن می شود. شدت نور در ساختار و کیفیت برگ ها تاثیر زیادی می‌گذارد .

نورشدید موجب چوبی شدن برگهای درخت می شود و موجب کوتاه تر شدن فاصله میان گره ها و کوچک تر شدن برگ ها می ‌شود.

نور و گرمای خشک ،باعث شیرین تر شدن میوه ها میشود و بارش باران روی مزه میوه تاثیر منفی داشته و از شیرینی آنها می کاهد.

 آبیاری:

نهال های نوپا به آب بیشتری نیاز دارند یعنی هر هفته یک یا دو بار آبیاری لازم دارند اما برای درخت های بالغ ۱۰ تا ۱۵ روز یک بار کافی است.

 

 

خاک:

خاک مناسب برای درختان شاه توت، شنی لومی و مخلوط خاک با مواد پوسیده گیاهی (هوموس) است.هوموس امکان تنفس بهتر را به خاک می دهد و باعث بیشتر شدن فعل و انفعالات باکتری های خاک می شود.

خاک های مرطوب و خاکهای با زهکشی نامناسب که برای آب قابل نفوذ نیستند به هیچ عنوان مناسب کاشت شاه توت نمی‌باشد.

 

کود:

کود مناسب برای شاه توت باید غنی از آهن ،روی ،منگنز، مولیبدن، منیزیم ،مس و بور باشد.کود باید با تنه درخت حداقل ۱۲ سانتیمتر فاصله داشته باشد.زمان و دوره کوددهی بر اساس سن درخت متفاوت است ولی برای اکثر درختان شاه‌توت سالی یک بار کوددهی کافی است و کوددهی زیاد ممکن است به درخت آسیب وارد کند.

زمان کوددهی در اواسط زمستان انجام می شود و بعد از تیرماه اشتباه است.

هرس:

شاخه های خشک و بیمار و شاخه های نرک(شاخه هایی که به سمت تاج رشد می کنند)را باید از درخت جدا کرد زیرا تنها مصرف کننده مواد غذایی هستند و ثمری ندارند.همچنین شاخه هایی که مانع رسیدن نور به تاج و میوه ها می شوند نیز باید هرس شوند.

بهترین زمان هرس هنگام ریختن برگ ها خواب زمستانی درخت است.

 

آفات و بیماری ها:

خوره گیاهی، یکی از آفاتی است که شاه توت را مورد حمله قرار می دهد که با آب و کود کافی می توان از خوره گیاهی جلوگیری کرد.خوره گیاهی از نظر شیمیایی قابل کنترل نیست بنابراین شاخه های مریض را تا انداره 30 سانتی متر هرس کنید.

سفیدک حقیقی، یک بیماری قارچی است که برگ های درخت را دچار آسیب می کند .برای نابودی آن ها از اسپری های قارچ کش مخصوص استفاده می شود.

 

 

برای تکثیر گیاهی که میخواهید ارزش‌های آن تماماً حفظ شود باید از راه تکثیر غیر جنسی عمل کنید.

کاشتن گیاهان از راه هایی مثل قلمه زدن  را تکثیرغیرجنسی و کاشت از طریق دانه را تکثیر جنسی می گویند.

بهترین فصل برای قلمه زدن شاه توت زمستان است یعنی زمانی که درخت به خواب زمستانی فرو رفته و دیگر برگی نداشته باشد.

برای قلمه زدن موفق باید به موارد زیر توجه داشت:

یک شاخه بلند و نازک اما چوبی را انتخاب کنید و آن را به صورتی ببرید که شاخه دارای انتهایی  نامتقارن و نوک تیز داشته باشد.

شاخه بریده شده باید دارای تعدادی جوانه( بیشتر از2تا )باشد. شاخه را داخل آب گذاشته تا ریشه بزند (اجازه ندهید آب گندیده شود و مرتباً آب را در هر 3-4 روز عوض کنید).

بعد ازحدود یک ماه ،ریشه های نازکی در اطراف ته قلمه ظاهر می‌شود که بسیار آسیب پذیر هستند باید مراقب باشید که به اندازه تقریباً یک انگشت برسد .بهتر است دما اندکی کمتر از دمای اتاق باشد.

زمانی که این ریشه ها به اندازه کافی رشد کردند، می توانید آن را بکارید.ممکن است هنگامی که توت را در آب گذاشتید ،بعد از مدتی میوه‌های آن را ببینید که دارند رشد می کند پس باید میوه ها را جدا کنید تا قدرت نهال شما کم نشود.

موقع کاشتن نهال بسیار مراقب باشید ریشه ها آسیب نبیند. مقداری خاک ته گلدان بریزید تا به صورت تپه مانند شود ، سپس نهال را به آرامی روی آن گذاشته و بر روی ریشه  خاک بریزید. یک ماه پس از کاشتن شاه‌توت مقداری از مواد تقویتی استفاده کنید .

-اگرنهال شما در مقابل خورشید بی حال شده و برگ هایش نرم شده اند فقط باید میزان آبی که می دادید را بیشتر کنید.

– اگر برگهای نهال شما سوخته اند به دلیل آفتاب زیاد می باشد پس میزان آفتاب خوری نهال را کاهش دهید.

-در پای گلدان حتماً از کرم های خاکی استفاده کنید.

– نهال را به چوب یا ستون راست متصل کنید تا در مقابل باد خم نشود و صاف رشد کند.

 

 

-در طب چینی شاه توت تاریخی طولانی دارد و تقریباً از تمام قسمتهای گیاه از جمله برگ ،پوست ،ریشه، میوه نارس و میوه رسیده استفاده درمانی میشود.

– محققان ،شاه توت را در مقایسه با ۴۰ نوع میوه تازه دیگر به عنوان اولین میوه از نظر فعالیت آنتی اکسیدانی قرار داده‌اند که دارای فیتوکمیکال های قوی مثل آنتوسیانین است.

-فرآورده های پوست و ریشه به عنوان ضد سرفه ،ادرارآور، خلط آور، کاهش دهنده فشار خون ،آسم، برونشیت و برای پایین آوردن قند خون استفاده می شود .

-قرقره آب شاه توت به دلیل داشتن ویتامین c برای ورم گلو،حنجره ، زخم ها و جوش های دهان به ویژه آفت دهانی موثر است.

-رنگ قرمز میوه آبدار شاه توت به لحاظ داشتن آنتوسیانین به عنوان رنگدانه ای است که از این رنگ طبیعی در قدیم برای رنگرزی نخ، ابریشم و پارچه استفاده می‌شده است.

-پژوهش‌های جدید نشان داده که فرآورده های تزریقی و خوراکی عصاره برگ شاه توت در درمان جذام و کزاز مفید است.

-ترشی خاص شاه توت باعث افزایش اشتها میشود.

– برای از بین بردن رنگ آن از روی لباس و دست ،باید دست را با برگ شاه توت بشویید

 بهبود سلامت هاضمه: 

شاه توت حاوی مقدار زیادی فیبر رژیمی است. بدن شما به فیبر رژیمی نیاز دارد تا هضم مناسبی داشته باشد و به تسکین یبوست، نفخ شکم و گرفتگی عضلات شکم کمک میکند. همچنین روش خوبی برای کم کردن وزن است.

 

 

کاهش کلسترول:

شاه توت به کاهش سطح کلسترول بد خون در بدن کمک میکند و در پیشگیری از مشکلات قلبی و عروقی موثر است.

کنترل قند خون:

برخی مواد شیمیایی موجود در شاه توت سفید مشابه داروهای مورد استفاده برای درمان دیابت نوع ۱ هستند.

کاهش خطر ابتلا به سرطان:

شاه توت سرشار از آنتی اکسیدان ها و مواد مغذی است که به توقف رشد و گسترش سلول‌های سرطانی کمک می‌کند.

 بهبود گردش خون:

به بهبود عملکرد رگ‌های خونی ،حفظ انعطاف پذیری و گشاد کردن آنها کمک می‌کند.

درمان کم خونی :

‌توت غنی از آهن است  به همین دلیل به درمان کم خونی کمک میکند.

سلامت بهتر قلب:

شاه توت به حفظ جریان ثابت خون کمک می کند به همین دلیل از حملات قلبی جلوگیری می کند.

 

مفید برای دید:

کاروتنوئیدهای موجود در شاه توت به جلوگیری از آب مروارید و دژنراسیون ماکولا  کمک می‌کند  و از چشمان شما در برابر رادیکال های آزاد محافظت می کند.

تقویت سلامت مغز:

تحقیقات نشان می‌دهد که شاه توت مغز را جوان و هوشیار نگه میدارد و نیازهای کلسیمی مغز را تامین می‌کند آن را قوی و سالم نگه می‌دارد.

تقویت ایمنی:

با فعال کردن ماکروفاژ ها از طریق آلکالوئیدهای موجود در شاه توت به بهبود سیستم ایمنی کمک می کند.

جلوگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا:

شاه ‌توت سرشار از ویتامین c و فلاونوئید ها هستند که از سرماخوردگی و آنفولانزا جلوگیری می کند.

سلامت کبد:

شاه توت حاوی آهن است که برای حفظ سلامتی کبد خوب عمل می‌کند و کبد را تغذیه و تصفیه می کند.

خاصیت ضد التهابی:

رزوراترول موجود درشاه توت خواص ضد التهابی دارد و  این ترکیب ها حاوی آنتوسیانین ها هستند که به پیشگیری از التهاب کمک می‌کند.

ضد پیری:

شاه توت حاوی  رزورا ترول است که پوست را در برابر اشعه های مضر UVمحافظت می کند. آنتی اکسیدان ها از عوامل ضد پیری هستند . شاه ‌توت همچنین دارای ویتامین هایA,C   و Eهستند که با چین و چروک مبارزه می کند.

از بین بردن لکه های تیره:

شاه توت از بروز لکه های پوستی جلوگیری می کند  و به تنظیم سنتز ملانین در پوست شما کمک می کند که به طور طبیعی لکه های تیره را پاک میکند.

تقویت و حفظ رنگ طبیعی مو:

مواد مغذی  مثل کلسیم ،آهن ،ویتامین C و E نقش حیاتی در انجام این کار  دارند .

 

خواص برگ و ساقه شاه توت

ساقه ها دار ای اثرات ضد روماتیسم ،ادرار آور، کاهش دهنده فشار خون و ضد سرفه هستند. ساقه‌ها در اواخر بهار و یا در اوایل پاییز جمع آوری خشک و نگهداری می‌شود.

برگ ها ضد باکتری ،معرق ،قابض، کاهش دهنده قندخون ،تسکین دهنده درد دندان ،ملین و بهبود دهنده بیماری های چشمی هستند.در همیوپاتی از برگ توت برای درمان امراض از جمله دیابت بهره می گیرند.

استفاده ازجوشانده برگ توت از قدیم برای برطرف کردن حالت تهوع معمول بوده است.

نهالستان بهمن آبادی هر روزه آماده‌ی مشاوره و پاسخ به خریدارن حضوری و غیرحضوری ( تلفنی) است.

آدرس : کرج ، مشکین دشت ، جاده‌ی خوشنام ، 100 متر بعد از آهن فروشی بیاتلو ، نهالستان علیرضا بهمن آبادی.

لینک گوگل مپ :  https://goo.gl/maps/QXg1yzMpA389mBXb7

اگر از مترو استفاده ‌می‌کنید، به ایستگاه مترو کرج آمده سپس با تاکسی‌های خطی به مشکین دشت بیاید.

تلفن‌های تماس : 

38 46 666 0912

31 11 282 0938

03 14 164 0912 

99 86 276 0930