مورد پیوندی

نام انگلیسی: Myrtle 

 

نام علمی: Myrtus Communis 

 

خانواده: Myrtaceae

 

-درختچه مورد پیوندی بومی نواحی مدیترانه ای است. در این مناطق نیمه مرطوب مثل لرستان (سپید دشت) انتشار دارد. 

 

-مورد گیاهی همیشه سبز است و به فرم گرد رشد می کند. برگ های بیضی شکل دارد و در صورت خرد شدن در بین انگشتان دست بوی مطبوعی از آن خارج می شود.این درختچه در فصل تابستان تولید گل های سفید رنگی می کند که بعدا میوه های تیره رنگ اندازه نخود جایگزین آن ها می گردد. 

 

-مورد گیاهی است که به راحتی رشد می کند و نیاز به مراقبت خاصی ندارد.در سواحل دریا، در نواحی نیمه مرطوب و در اکثر اقلیم ها رشد می کند دماهای پایین ۹- درجه سانتیگراد را نمی تواند تحمل کند. گیاهان هرس نشده فرم گرد پیدا می کنند در صورتی که مورد را به راحتی می توان هرس کرده و به آن فرم داد.موردهای پیوندی که حالت چتری پیدا می کنند در نهالستان ها نیز یافت می شوند. 

 

 

 

تاریخچه:

-درختچه مورد از دوران  قدیم مورد توجه و همچنین استفاده ملت های  مختلف از جمله ایرانیان، یونانیان و رومیان بوده و جنبه تقدس داشته، به همین علت در کنار زیارتگاه‌ها و پرستشگاه‌های مذهبی آن را می کاشتند. شاید تقدس آن از این جهت بوده که همیشه سبز،زیبا و معطر به عطری دلپذیر است. علاوه بر این جلوه دل‌انگیز، گیاه مورد از منظر زیباسازی محیط و احیای اکوسیستم طبیعی دارای اهمیت خاصی است. 

-همچنین همیشه سبز و بی‌خزان بودن آن در اعتقادات کهن مظهر جاودانگی بوده است. در اسطوره‌های روم باستان، مورد یکی از نشانه‌های ونوس (خدای عشق و زیبایی) و ژوپیتر (خدای خدایان روم) محسوب می‌شود. در آئین زرتشت این گیاه نماد اهورا مزدا است. 

-در دین یهود، مورد یکی از ۴ گیاهی است که از آن برای تهیه (لولاو) در جشن سوکوت (سایه‌بان‌ها) که به مناسبت بزرگداشت خروج بنی‌اسرائیل از مصر برگزار می‌شود، استفاده می‌کنند. 

-بوعلی سینا از این گیاه در کتاب قانون خود به عنوان گیاهی ضد عفونت یاد کرده است.

 

-درختچه های کوچکی که ارتفاع آنها در شرایط عادی بین ۱ تا ۳ متر می رسد. از مشخصات آن می توان به برگهای همیشه سبز، پایا، برگهای متقابل، ساده، نوک تیز، بدون تار و دندانه، چرمی به رنگ سبز تیره و بویی معطر دارد.برگها بدون دمبرگ و نیزه ای شکل هستند و ۳ تا ۵ سانتیمتر طول دارد. این گیاه دارای گلهای ستاره ای شکل است که هر گل شامل ۵ گلبرگ و کاسبرگ و پرچم های متعدد است. گلها سفید رنگ هستند و همزمان هم نر هستند هم ماده، گیاه خود بارور است و گرده افشانی توسط زنبورها صورت می گیرد.مورد میوه ای توت مانند دارد که حاوی دانه هایی می باشد، رنگ توتها معمولا آبی متمایل به سیاه است ولی گاهی اوقات این توتها به رنگ زرد کهربایی نیز دیده می شوند. میوه این گیاه خوردنی میباشد و هم به صورت خام و هم به صورت پخته مصرف میشود. میتوان میوه را خشک کرد و به عنوان طعم دهنده در غذا استفاده کرد. گل این گیاه عطر و طعم شیرین دارد و در سالاد استفاده میشود. 

-پوست ساقه به شکل قطعاتی از آن جدا می شود و مانند سایر قسمتهای گیاه بوی معطر از آن استشمام می شود.بر روی این ساقه ها نوعی برجستگی بنام گال بوجود می آید که از آن نیز در مصارف درمانی استفاده می شود. در پوست اولیه ساقه، برگ، کلیه قسمتهای گل، میوه و حتی دانه این گیاه کیسه های ترشحی اسانس وجود دارد.

 

خاک: 

-مورد در خاک های لومی و شنی به خوبی رشد می‌کند همچنین بسیار دقت شود که خاک دارای زهکشی خوبی باشد. علاوه بر خاک های ذکر شده  خاک ماسه ای نیز برای رشد آن مناسب است. بسیار مهم است که خاک آن مرطوب باشد. 

 

آبیاری:

-نیاز آبیاری مورد متوسط است. بهتر است آن را هفته ای یکبار آبیاری نمایید. اما در برابر خشکی مقاوم است. 

 

نور: 

-درختچه مورد آفتاب دوست است و نیاز به آفتاب کامل دارد و در سایه رشد نمی کند. 

 

دما: 

-این گیاه را در برابر بادهای سرد و خشک باید محافظت کنید و دمایی بین ۱۶ تا ۳۴ درجه برای این گیاه مناسب است. این گیاه برای داشتن گلدهی خوب باید یک تابستان گرم را سپری کرده باشد. 

 

هرس:

-این درختچه به راحتی هرس می شود و می توان به آن فرم دلخواه را داد. مورد های پیوندی که حالت چتری پیدا می کنند بسیار زیبا هستند.البته درختچه مورد اگر هرس نشود فرم گرد پیدا می کند. 

 

تکثیر:

-گرفتن قلمه چوب نرم از شاخه هایی که چوب آنها کمی سخت شده است این قلمه ها را در گلخانه ریشه دار میکنند.بکار بردن هورمون اکسین به ریشه زایی کمک میکند. 

-کاشت بذر در پاییز در دمای ۱۶ الی ۲۱ درجه سانتی‌گراد. پوست سخت بذر را باید قبل از کاشت با اسید از بین برد. 

 

کاربرد:

-درختچه مورد به عنوان تک درخت زینتی در پارک ها و فضای سبز کاربرد دارد همچنین از آنجا که شاخ و برگ متراکم و هرس پذیر است برای ایجاد پرچین مناسب می باشد و به عنوان درختچه زینتی در حاشیه ها و یا سطح چمن ها کاشته میشود.

 

خواص درمانی:

-مورد به صورت موضعی در درمان تبخال، به عنوان آنتی سپتیک و در درمان التهاب مخاط بینی استفاده می‌گردد. ضد احتقان، قابض ،تقویت‌کننده و ضد عفونی‌کننده و ضد انگل است. 

-مصرف موضعی آن در بهبود زخم و مصرف خوراکی آن در درمان اختلالات سیستم گوارشی و مجاری ادرار کاربرد دارد. 

-همچنین به صورت خوراکی در ناراحتی‌های مجاری تنفسی، سینوزیت و سرفه‌های خشک بکار می‌رود.

-کاربرد موضعی آن در آکنه، بواسیر و عفونت لثه و درپسوریازیس می‌باشد. 

-در طب گذشته مورد را تحت عنوان (آس) یا (عمار) به معنی نیکوی و خوشبو نامیده بودند و برای آن اثرات قابض ، ضداسهال و تقویت‌کننده رویش مو قائل بوده‌اند. 

-از دمکرده برگهای آن به صورت غرغره و دهان‌شویه در موارد آفت (Aphthae) استفاده می‌شده، همچنین معتقد بودند که اسانس مورد فرح‌آور و مقوی قلب است.