عنبر سائل

 

 

 

نام علمی:Liquidambar orientalis

 

نام انگلیسی: sweetgum

 

خانواده‌: Hamamelidaceae

 

-درخت عنبر سائل که 《صمغ سرخ 》نیز نامیده می‌شود درختی برگریز،وارداتی و بومی مناطق گرمسیر آمریکا می‌باشد که ۲۵ تا ۳۵ متر ارتفاع می‌گیرد و تا ۱۵ متری رشد نسبتا سریعی دارد. به صورت طبیعی در حاشیه‌ی خاک‌های مرطوب در طول رودخانه‌ها و نهر‌ها و یا روی تپه‌ها می‌روید. گفته شده مغز چوب درختان مسن عنبر سائل قرمز رنگ می‌باشد و به این خاطر و به دلیل صمغ قرمز و معطر آن که از شکاف‌های پوست جاری می‌شود به آن نام عنبر سائل نهاده‌اند. عنبر سائل در واقع ماده‌ای کمیاب است که در شرایطی خاص در دستگاه گوارشی نهنگ عنبر تولید می‌گردد.

 

-این درخت برگ‌های پنجه‌ای یا ستاره‌ای شبیه برگ های درخت افرا دارد اما برگ ها برخلاف افرا متناوب هستند و شیارهای منظم‌تری دارند. برگ های عنبر سائل به رنگ سبز روشن و با ۱۳ تا ۱۸ سانتیمتر مساحت بوده و ۵تا۷ لوب نوک دار با حاشیه‌ای دندانه‌دار دارند. برگ‌ها در پاییز به رنگ های متنوعی از قرمز تا طلائی تغییر رنگ می‌دهند و به درخت ظاهری زیبا و چشم‌نواز می‌بخشند. تنه می تواند به قطری بین ۶۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر برسد. پوست تنه خاکستری متمایل به قهوه‌ای و با شیارهای عمیق می‌باشد. شاخه ها به طرز غیر معمولی زایده‌هایی چوب‌پنبه‌ای دارند.

 

-این درخت در بهار گل می‌دهد و میوه‌هایش میانه‌ی ماه‌های آبان تا آذر ظاهر می‌شوند. میوه‌های عنبر سائل گرد و خاردار هستند که قطری حدود ۲ تا ۳ سانتیمتر داشته، و بعد از ریختن برگ‌ها نیز روی درخت باقی می‌مانند. صمغ و برگ‌های این گیاه دارای بوی مطبوعی هستند. از چوب این درخت که سخت و مرغوب می‌باشد در مصارف نجاری و صنعتی استفاده فراوانی می‌شود و شیره و صمغ آن جهت تولید آدامس و یا مواد معطر به کار می‌رود. برای شیره‌ی این گیاه فواید متعددی از جمله ضدعفونی کننده، ضد انگل، مدر بودن و غیره را برشمرده‌اند. این درخت تک‌پایه بوده و به‌وسیله‌ی حشرات بالاخص زنبورها گرده‌افشانی می‌شود.

 

-موارد استفاده این گیاه به استفاده از آن به گونه ای زینتی جهت کاشت در فضای سبز اشاره نمود. همچنین چوب آن برای روکش، اَلوار و کاغذ سازی مناسب است. جهت ساخت لوازم و زیبایی داخل خانه ها و ساختمان ها نیز کاربرد دارد. الوارها با کیفیت پایین تر در خطوط راه آهن، کشتی سازی، قاب سازی و جعبه سازی کاربرد دارد. اصطلاح عنبر به جهت تراوش مواد از شیارهای روی پوست می باشد که در مصارف محلی برای جویدن و یا جهت عطر و بوی خوش کاربرد دارد.

 

 

۱)بذرهای درخت عنبر سائل را به مدت یک شب در آب بخیسانید.زمانی که در حال آماده کردن گلدان هستید، بذرها را روی یک روزنامه قرار دهید تا خشک شوند. 

 

۲)یک گلدان  ۸سانتی متری را  با کمپوست استریل پر کنید و ۱/۵ سانتی‌متر از قسمت بالایی گلدان را خالی بگذارید.هر بذر درخت عنبر سائل را در یک گلدان قرار دهید و آن را با ۶ میلی متر شن بپوشانید. سپس به آرامی شن را مرطوب کنید. 

 

۳)هر گلدان را در یک پلاستیک روشن قرار دهید. گلدان را به مدت یک ماه در یخچال قرار دهید تا خواب بذر شکسته شود. در طول این یک ماه، کمپوست و شن را مرطوب نگه دارید ولی آن را خیس نکنید. 

 

۴)بعد از یک ماه، گلدان را به یک مکان با سایه جزیی منتقل کنید. می‌توان گلدان را در نزدیکی یک پنجره بزرگ قرار داد. دمای خاک برای جوانه زنی بذر درخت عنبر سائل در طول روز باید ۲۱درجه سانتی گراد و در شب کمتر باشد. 

 

۵)هر زمان که احساس کردید رطوبت کمپوست در حال خشک شدن است با استفاده از آب پاش بهتر است زیرا در صورتی که جریان آب با سرعت باشد جای بذر تغییر می‌کند. 

 

۶) جوانه زنی معمولا دو تا چهار هفته طول می‌کشد. چهار هفته بعد از جوانه زنی، هر یک از نهال ها را به یک گلدان ۲۰ سانتی متری حاوی خاک گلدان مرغوب منتقل کنید. 

 

۷)در طول فصل رشد، گلدان را در یک مکان که در صبح و بعد از ظهر دارای نور غیرمستقیم است قرار دهید. درطول ماه های تابستان به هر گیاه هفته ای یک تا دو اینچ آب بدهید.

 

۸) بعد از اولین بارش در پاییز، نهال را به زمین منتقل کنید. یک مکان دارای آفتاب کامل، خاک مرطوب دارای زهکشی خوب برای کاشت نهال عنبر سائل انتخاب نمایید. در آب و هوای خشک، دادن آب منظم به گیاه ضروری می‌باشد. 

 

آبیاری:

 

-رطوبت زیاد در اختیار گیاه قرار دهید. نیاز آبی این گیاه زیاد می باشد.

 

نور:

 

-مکان رشد این گیاه آفتابی تا نیمه سایه است. تابش مستقیم نور و نیم سایه و شرایط ساحلی را قبول می کند. 

 

خاک:

 

-این گیاه برای کاشت نیاز به خاک عمیق، لومی-شنی و مرطوب با زهکش خوب دارد.

 

دما:

 

-این گیاه گرما و سرما را تحمل می کند. اما شرایط گرم و مرطوب برای آن مناسب تر است. 

 

تغذیه:

 

-سالانه در پاییز کود دائمی پوسیده داده شود. اگر رشد درخت خیلی کند است در بهار کود ازته استفاده شود. 

 

تکثیر:

 

-تکثیر این گیاه از طریق بذر به سهولت انجام می گیرد. بذرها در اواخر تابستان تا اوایل پاییز می رسند. پس از جمع آوری می توان آنها را در اواخر زمستان در نهالستان کشت نمود. همچنین می توان این گیاه را از طریق قلمه در فصل پاییز و یا خوابانیدن شاخه در فصل بهار تکثیر نمود. 

 

هرس:

 

-این درخت قدرت ترمیم ندارد لذا هرس شدید را نمی پذیرد. بهتر است نهال جوان را هرس فرم کرده و شاخه های زیرین را حذف و شاخه های با فرم خوب تربیت نمایید تا به هرس های سالیانه احتیاجی نداشته باشد. 

 

آفات و بیماری ها:

 

-تقریبا عاری از هر دو است. به طور کلی درختی مقاوم است.