درخت اقاقیا
این نوشته از سری آموزش‌های نهالستان بهمن آبادی در بخش نهال است . در این مقاله با درخت اقاقیا تهران اشنا
می‌شوید.
سوالات خود را ازما بپرسید!
واتساپ اینستاگرام تماس فوری (روی تصویر فوق کلیک کنید)
اقاقیا
نام فارسی:اقاقیا-آکاسیا-روبینیا
نام انگلیسی:black locust
نام علمی:Robinia pseudoacacia
خانواده:legominoseae
نوع درخت:خزان دار
اقاقیا از تیره باقلاییان است که در دنیا حدود 20 گونه گیاه درختی یا درختچه های خزان کننده دارد.
لغت اقاقیا از Acacia فرانسوی گرفته شده است.
از نظر علمی آکاسیا به گونه های مختلف درخت یا درختچه هایی گفته می شود که در سنگال و صحرای غربی و منتطق استوایی آفریقا و همچنین در جنوب ایران می روید.به فارسی به آن ها آکاسیای عربی می گویند و از آن ها صمغ عربی گرفته می شود.
اقاقیا به عنوان سمبل ماسونی،دربسیاری از آرم های شرکت های تجاری،اسکناس کشورهای مختلف و در معماری مورد استفاده قرار گرفته است.
تاریخچه
بومی آمریکا می باشد.این درخت برای نخستین بار در سال 1603 میلادی وارد اروپا شد و به عنوان یک درخت جنگلی شناخته می شود.
یکی از موفق ترین درختان وارداتی است که در بسیاری از نقاط جهان کاشته می شود .در مجارستان به عنوان یک درخت ملی محسوب می شود.
گیاهشناسی
درخت اقاقیا درختی است با گل و برگ های زیبا و معطر، طوری که فضا را عطرآگین می کند و در بهار به رنگ سبز خوشرنگی تبدیل می شود.
از جمله درختان مقاوم به خشکی است که بلندی آن به 10 تا 27متر می رسد. جهت کنترل فرسایش خاک ، احیای اراضی و زیبا سازی فضای سبز کشت می شود که می تواند مشکل کمبود نیتروژن خاک را رفع کند.
اقاقیا دارای ریشه های عمیق پراکنده با شاخه های خمیده و تاجی چتری شکل است.
شاخه های جوان و یکساله قهوه ای مایل به قرمز براق و دارای گوشوارک های خاری شکل هستند که قهوه ای-قرمز شفاف می باشند.
تنه این درخت پوستی به رنگ خاکستری تیره ، سفت ، سخت و ترک خورده دارد.
پوست آن در شاخه های جوان صاف است ولی سریعا شکاف دار می شود و در سنین بالاتر شکاف ها و شیار های عمیقی در آن ایجاد می شود.
برگ ها:
برگ ها به شکل خوشه ای هستند که از 9 تا 19 برگچه بیضی یا تخم مرغی شکل تشکیل شده و طولی حداکثر 4 تا 5 سانتی متری دارد.برگچه ها صاف و بسیار نازک هستند که در سطح فوقانی سبز روشن و در سطح تحتانی مایل به خاکستری می باشند.
برگ ها با باز و بسته شدن نسبت به تغییرات آب و هوایی واکنش نشان می دهند و در روز های گرم و خشک به سمت بالا و در روز های بارانی و مرطوب به سمت پایین خمیدگی پیدا می کنند.
گل ها:
گل ها به صورت خوشه هایی به طول 10 تا25 سانتی متر از درخت آویزان هستند و به صورت هرمافرودیت می باشند.هر گل، نخودی مانند و بسیار خوشبو و به طول 2 سانتی متر است.
نیام ها به صورت خوشه های آویزان با حدود یک سانتی متر عرض و 5 تا 10سانتی متر طول است که به رنگ قهوه ای مایل به قرمز، براق یا کدر است.
از سطح خارجی کلیوی شکل آنها ، رنگ قهوه ای تیره بذر ها معلوم می باشند.
مناطق کشت:
در مناطق با آب و هوای معتدل مانند شمال آمریکا، اکثر مناطق اروپا ، ایران ، افغانستان ، هند و مناطق شرقی آسیا و….به فراوانی یافت می شود.
چند مورد از انواع اقاقیا
- اقاقیای معمولی :
(Robinia pseudoacacia)
اقاقیای معمولی یا اقاقیای سفید یک درخت بزرگ با رشد عمودی است که ارتفاع آن به 18 متر یا بیشتر می رسد.
برگ های دراز آن از تعداد زیادی برگچه های کوچک ساخته شده است.
ساقه دارای شیار های عمیق است.
ریشه ها عمیق و قوی است و چوبش زرد و موج دار است.
این نوع برای استفاده از گل و چوب کاشته می شود.
- اقاقیای سرخ:
(R-hispida/R-rosea)
بومی آمریکای شمالی است.برگ های درشت و لطیف دارد که گل های سرخ آن در اردیبهشت ظاهر می شود و غطر ملایم و مطبوعی دارد.
این اقاقیا را معمولا روی اقاقیای معمولی پیوند می زنند.
- اقاقیا چسبناک:
(R.viscosa)
گل های صورتی پرزدار روی گل های غده ای مانند بر روی شاخه های کوچک که جاذب حشرات و پرندگان است . ساقه های آن بی خار است.
- اقاقیا نیومکزیکو:
(Robinia neomexicoura)
درختچه ای است که تا ارتفاع 5/7 متر رشد می کند. گل های آبی ، صورتی یا بنفش آن از اردیبهشت تا تیر شکوفا می شوند.
- اقاقیا پیوندی : از ارتفاع 2 متری پیوند میخورد و درخت از 2 متر به بالا شکل چتری (یا توپی) به خود میگیرد و گل ندارد
- درایران شهرداری ها علاقه فراوانی به کاشت این درخت در بلوار ها و بوستان ها دارند
نیاز ها و مراقبت ها
آبیاری:
به کم آبی مقاوم است.بهتر است نهال های این درخت به صورت منظم آبیاری شوند تا بتوانند رشد داشته باشند.
در مورد گیاهان جوان که ریشه گسترده ای ندارند بهتر است آبیاری منظم تر صورت بگیرد اما در حالت دیگر گیاهان را می توانیم با فاصله زمانی بیشتری آبیاری کنیم.
چنانچه درختان اقاقیای چتری را زمانی که سطح خاک تا عمق 2 تا 3 متر خشک شد آبیاری کنیم، رشد بهتری خواهد کرد.
خاک:
گیاهی کم توقع است و انواع مختلف خاک را تحمل می کند اما پرورش آن در خاک قلیایی باعث عدم جذب آب و زرد شدن برگ ها می شود.
رطوبت زیاد خاک را دوست ندارد و خاک باید زهکشی مناسبی داشته باشد.
تغذیه:
کوددهی یکبار در سال کفایت می کند و به محلول های غذایی نیاز ندارد مگرآنکه به دلیل بافت خاک دچار کمبود آهن و زردی ناشی از آن شود.
که در این صورت می توان هر 3-2 ماه یکبار از کودهای آهن استفاده کرد.
نور:
اقاقیا در هوای خشک و آفتابی به خوبی رشد می کند.
دما:
طیف وسیعی از دماهای مختلف را تحمل می کند و حتی در زمستان دمای
30- درجه را هم تحمل می کند.با گرمای تابستان مشکلی ندارد اما در مناطقی که گرمای تابستان آن شدید است ،اگر در مکان نیمه سایه کاشته شود و به طور منظم آبیاری شود، شادابی و طراوت و رشد بهتری خواهد داشت.
کاشت و تکثیر اقاقیا
از طریق بذر ، پاجوش ، قلمه و پیوند تکثیر می شود.
پوسته بذر این درخت سفت و سخت است برای این منظور باید در پاییز کشت شود همچنین می توانید حدود 2 دقیقه بذر را داخل اسید قرار دهید تا پوسته نرم شود.
بذر را در خزانه ای به عمق یک تا دو متر بکارید. سپس آن را آبیاری کنید.پس از آن که گیاه به حد معینی رشد کرد در اواسط زمستان یا اوایل پاییز نهال به دست آمده را به زمین اصلی منتقل کنید.
عمل پیوند این گیاه از اردیبهشت ماه تا شهریور انجام شود.
قلمه زنی نوع دیگر ازدیاد این نوع درخت است که در فصل پاییز انجام می شود و در آفتاب و نیمه سایه درخت رشد بهتری خواهد داشت.
تکثیر اقاقیا از طریق بذر به آسانی انجام می گیرد و نهال های جوان 2 تا 3 هفته پس از کاشت ظاهر می شوند.
خواص اقاقیا
درخت اقاقیا علاوه بر زیبایی،خواص بسیاری دارد.قسمت های مورد استفاده این درخت شامل دانه ، ریشه و گل های آن می باشد .
- دانه های این گیاه پس از حرارت از حالت اسیدی خارج و قابل استفاده می شوند.
- گل های این گیاه پس از جوشانده شدن به عنوان یک مربای پر خاصیت قابل استفاده می باشد و همچنین گل های این گیاه را می توانید خشک کنید و به عنوان دمنوش مصرف کنید.
- دانه ی خشک شده ی این گیاه سرشار از کلسیم ، پروتئین ، چربی ، فیبر ، فسفر ، ویتامین و مواد معدنی هستند.
- پوسته درخت دارای آلبومین ، نیشکر ، ترکیبات چربی ، کولین ، آلکالوئید های سمی، تانن ، صمغ ، نشاسته و رزین های غیر فعال است.
- گل های اقاقیا خواص ضد اسپاسم دارد و گیاهی اذرار آور است.
- این گیاه به دلیل داشتن ترکیبات بنزوآلدهیدی ضد تومور است.
- مشکلات گوارشی را تسکین می دهد و در درمان ترش کردن معده ، سوزش ، سردرد و التهاب معده مفید است.
- از دمنوش یا عصاره گل های آن برای پاکسازی بدن استفاده می شود.
- به کاهش کلسترول خون کمک می کند.
- در کاهش وزن افراد موثر است.
- گل های این گیاه در سرکوب سرطان و همچنین بیماری های چشمی مفید است.
- برگ ها و گل های این گیاه در بهبود سوختگی مفید است.
- در چین گل های درخت اقاقیا را با گوشت پخته و سوپ آن را برای معالجه بیماری های چشم می نوشند.
- از گل اقاقیا در تهیه محلول های زیبایی و برای تولید تنتور زرد رنگی برای رنگ کردن ابریشم ، کاغذ و پنبه استفاده می شود.
- درخت اقاقیا چوب سختی دارد به همین دلیل از چوب آن برای تهیه لوازم چوبی و اسباب بازی استفاده می شود.
- در دانه اقاقیا حدود 30 درصد مواد روغنی وجود دارد که اگر ماده تلخ و سمی آن را جدا کنند از دانه آن آردی تهیه می شود که می توان برای طبخ نان اضافه نمود و نان چرب لذیذی به دست می آید.
- در اروپا به دلیل دارا بودن عطر و بوی فراوان در صنعت عطر سازی نیز کاربرد دارد.
- روغنی را که از دانه های این گیاه استخراج می شود و همچنین اسانسی که از گل های این گیاه به دست می آورند دارای فیستین، کوئرستین ، میریستین و …. می باشد.
پوست اقاقیا سرشار از تانن است که در برنزه کردن و دررنگ و
جوهرها ، داروسازی و سایر محصولات استفاده می شود.
طریقه مصرف
- دمکرده 12 گرم برگ خشک اقاقیا در 150 گرم آب جوش اگر صبح ناشتا خورده شود ، اختلالات صفرا رفع می کند و اگر 12 گرم آ نرا در 150 گرم آب جوش دم کنید و قبل ناهار و شام میل کنید ، آرام کننده ، مقوی ، قابض است و در عین حال صفرا رفع می کند.
- دمکرده پوست درخت به مقدار کم آن ملین است و اگر زیاد تر مصرف شود مسهل قوی و قی آور است و اگر خیلی زیاد مصرف شود باعث مسمومیت می شود.
- دمکرده 20 گرم گل اقاقیا در یک لیتر آب جوش نوعی نوشابه تونیک می شود کهبرای رفع کم خونی و عفونت در زنان قبل از غذا استفاده می شود.
در ریشه و پوست و دانه درخت اقاقیا ماده ای به نام روبین و در برگ آن نیز گلوکوزیدی به نام روبی نین است که هر دو ماده ای سمی هستند به همین دلیل در مساِيل درمانی باید احتیاط شود و زیر نظر پزشک مصرف شود.
درخت اقاقیا از درختان تزئینی است که معطر و زیبا است و جلوه خاصی به حیاط منازل می بخشد البته این درخت را در محیط های دیگر مانند پارک ها ، فضای سبز و باغ ها میتوان کاشت.به دلیل مقاومت بالایی که در برابر خاک ضعیف و خشک دارد شما میتوانید این گیاه را در خانه نگهداری و در گلدان بکارید.
اگر این درخت در کنار ویلاها با سقف صاف و نه شیروانی کاشته شود باعث زیبا شدن دو چندان محیط می شود.
نهالستان بهمن آبادی هر روزه آماده‌ی مشاوره و پاسخ به خریدارن حضوری و غیرحضوری ( تلفنی) است.
آدرس : کرج ، مشکین دشت ، جاده‌ی خوشنام ، 100 متر بعد از آهن فروشی بیاتلو ، نهالستان علیرضا بهمن آبادی.
لینک گوگل مپ : https://goo.gl/maps/QXg1yzMpA389mBXb7
اگر از مترو استفاده می‌کنید، به ایستگاه مترو کرج آمده سپس با تاکسی‌های خطی به مشکین دشت بیاید.
تلفن‌های تماس :
38 46 666 0912
31 11 282 0938
03 14 164 0912
99 86 276 0930
