طراحی فضای سبز در تهران و حومه:

-طراحی فضای سبز در تهران در بخش های شهری، ویلا، محوطه سازی، باغ و… نیازمند رعایت اصول و نکاتی است که با توجه به هر یک از آن ها می توان این کار را به شکلی حرفه ای تر به انجام رسانید. به واقع اگرچه نفس طراحی فضای سبز شهری همیشه ثابت است، اما برای رسیدن به یک نتیجه متفاوت و منحصر به فرد، باید در یک مسیر نوآورانه و با استفاده از جدیدترین فاکتورهای روز دنیا، پیش رفت. 

مراحل اجرای فضای سبز:

-نحوه طراحی فضای سبز در موقعیت‌های مختلفی تفاوت‌های زیادی می‌تواند با هم داشته باشند به عنوان نمونه فضای سبز در ویلا که با مساحت‌هایی چند هزار متری مواجه هستیم به مراتب باید اصولی‌تر از اجرای فضای سبز در فضای چند ده متری خانه و آپارتمان‌های شهری صورت گیرد. به طور کلی مراحل اجرای اصولی فضای سبز را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد. 

مرحله ۱)بررسی زمین مورد نظر:

-در این مرحله زمین مورد نظر در هر اندازه و مساحتی که باشد باید فاکتورها و عواملی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم مورد ارزیابی قرار بگیرد. میزان و نحوه دسترسی به منابع آب را مشخص کنید. با در نظر داشتن شرایط آب و هوایی شدت و جهت تابش نور خورشید را در طول روز مشخص کنید. عوارض طبیعی و مصنوعی موجود در زمین را شناسایی کنید. 

مرحله ۲)طراحی اولیه از زمین:

-بر اساس بررسی‌ها و ارزیابی‌هایی که در مرحله قبل صورت گرفته است باید یک نقشه اولیه از شرایط کلی زمین طراحی کرد که موقعیت زمین نسبت به زمین‌های پیرامون و عوارض طبیعی و مصنوعی موجود در آن کاملا مشخص شود. 

مرحله ۳)اولویت بندی نیازها:

-براساس موقعیت زمین و فرصت‌هایی که در اختیار شما به لحاظ امکان‌پذیری اجرای برخی از المان در اختیار شما قرار می‌دهد تمامی خواسته‌های خود را فهرست کنید و بر اساس اهمیت اجرایی آن را اولویت بندی کنید. این کار به شما امکان می‌دهد تا بهترین کنترل را بر چگونگی هزینه بودجه داشته باشید. در اولویت بندی که صورت می‌دهید خواسته دیگر افراد خانواده را نیز مد نظر قرار دهید. نیم نگاهی هم به شرایط آب و هوایی و زمین داشته باشید. 

مرحله ۴)طراحی نهایی فضای سبز:

-بر اساس اولویت‌های خود و همچنین شرایطی که زمین در اختیار شما قرار می‌دهد نسبت به طراحی نهایی فضای سبز مورد نظر خود اقدام کنید. در این امر می‌توانید از افراد متخصص هم کمک بگیرید. سعی کنید این طرح تمامی جزئیات ممکن را در خود داشته باشد را در مرحله اجرای استخر مشکل یا مانعی بر سر راه قرار نگیرد. 

مرحله ۵)اجرای فضای سبز:

-بعد از تایید و نهایی شدن طراحی فضای سبز باید بر اساس اولویت بندی‌های که از قبل صورت داده‌اید به پیش بروید. خود این مرحله شامل اقدامات مراحل مختلفی می‌شود که بستگی به المان‌های مورد استفاده در اجرای فضای سبز دارد. خاکبرداری، گودبرداری، اجرای سیستم زهکشی و لوله کشی ، اجرای سایر تأسیسات مانند سیم کشی، کاشت گیاهان، اجرای پیاده روها و نورپردازی از جمله این اقدامات به شمار می‌روند. اولین چیزی که در فضای سبز به چشم خواهد آمد درخت‌ها و گیاهانی است که در آن تعبیه شده‌اند. 

-در استفاده از گیاهان و درخت‌ها به نوع آن‌ها و شرایط مناسب هر یک توجه کنید. اولویت استفاده از درختان و گیاهان بومی منطقه است. به طرح خود تنوع لازم را بدهید اما حواستان باشد زیاده روی نداشته باشید و فضای سبز را بیش از اندازه شلوغ و شلخته نکنید. تعادل و تقارن را در کاشت درختان و گیاهان رعایت کنید. قبل از اجرای درخت‌ها سعی کنید طراح نهایی را با در نظر گرفتن نوع درخت‌ها و گیاهان در ذهن خود مجسم کنید. 

مرحله ۶)بازرسی نهایی فضای سبز:

-بعد از اتمام اجرای فضای سبز باید با دقت تمام المان‌هایی که به اجرا در آورده‌اید را بررسی کنید تا تمامی ایرادات و نقص‌های احتمالی مشخص و رفع شوند. تمامی سیستم زهکشی، لوله کشی و سیم کشی باید به دقت بررسی شوند.

-همه می‌دانیم که کشور ما ایران روی کمربند گرم و خشک قرار گرفته است که به موجب آن میزان بارش‌ها با نوسانات زیادی مواجه است و بر همین اساس نمی‌توان به هر شیوه‌ای به اجرای فضای سبز پرداخت بلکه در طراحی فضاهای سبز در هر اندازه و هر مکانی که باشد باید فاکتورهای مهمی را مد نظر قرار داد که در ادامه بیشتر در رابطه با آن‌ها سخن می‌گوییم. 

آب:

-اهمیت این موضوع در ویلاها بیشتر از خانه و آپارتمان‌های شهری است که از پوشش گیاهی کمتری استفاده می‌کنند. در ویلا‌ها که فضای سبز در مقیاس‌های بزرگی اجرا می‌شود شناسایی منابع آبی و استفاده مناسب از آن از اهمیت بالایی برخوردار است. این موضوع در کشور‌های گرم و خشکی مانند کشور خود ما نیز بیشتر از هر جای دیگری به چشم خواهد خورد. 

-آب اصلی‌ترین منبع مصرفی در فضاهای سبز است و بدون آن هرگز نمی‌توان به یک نتیجه درست و دلخواه رسید. در خانه‌ها و آپارتمان شهری که مقیاس فضای سبز کوچک و در حد و اندازه حیاط است شاید اهمیت مصرف آب چندان به چشم نیاید اما در ویلاها که فضای سبز مساحت‌هایی تا چند هزار متر را پوشش خواهند داد کنترل و مدیریت مصرف آب بسیار مهم خواهد بود. انتخاب گیاهان مقاوم در برابر آب و هوای خشک، تعبیه سیستم‌هایی به منظور ذخیره آب باران، اجرای زهکشی مناسب خاک در فضای سبز و آبیاری در بازه زمانی مناسب از جمله اقداماتی هستند که می‌توان در جهت استفاده بهینه از این منبع مهم صورت داد. 

نور:

-میزان و جهت تابش نور خورشید در طول روز از مهم‌ترین فاکتورهایی است که باید در طراحی فضای سبز در مقیاس‌های مختلف مد نظر قرار دهید. تقریبا تمامی فضاهای سبز در فصل‌های بهار و تابستان به اوج زیبایی خود خواهند رسید و باید از آن‌ها استفاده کرد. در این صورت اگر نور خورشید را در طراحی و اجرای فضاهای سبز لحاظ نکرد آن‌چنان که باید نمی‌توان از آن لذت برد. از طرفی عدم توجه به شدت آفتاب و جهت تابش آن در انتخاب گیاهان هم زیبایی فضای سبز را خراب خواهد کرد و هم با از بین رفتن پوشش گیاهی هزینه‌های شما را افزایش خواهند داد. 

-در طراحی و اجرای خود با در نظر گرفتن شدت و جهت تابش نور خورشید موقعیت اجرای المان‌های مختلف فضای سبز همچون صندلی‌ها، آلاچیق، حوض، درختان و گل‌ها را مشخص کنید. به عنوان نمونه درختان سایه انداز فضای مناسبی برای نصب صندلی‌ها و همچنین گیاهان و گل‌های حساس به نور مستقیم خورشید هستند. از درختچه‌ها و گیاهان سایه دوست می‌توان به آبلیا، افرا، آکوبا، انواع شمشاد، تاکسوس، سنجد تزئینی، ماهونیا، آبشار طلا و یاس زرد اشاره کرد. آمارانتوس‌ها، ناز خرفه‌ای، اختر، گل ناز یخی، بومادران، اشرفی، رزماری و اسطوخودوس نیز از جمله گیاهانی آفتاب دوست هستند. 

خاک و زمین :

-خاک و زمینی که قصد اجرای فضای سبز را در آن دارید نیز نقش مهمی در جنبه زیباشناختی آن ایفا خواهد کرد. از آنجایی که تنوع در فضای سبز مهم خواهد بود پس به ناچار باید از انواع درخت‌ها و گیاهان مختلفی استفاده کرد که بسیاری از آن‌ها به شرایط ویژه‌ای از خاک از لحاظ زهکشی و نوع نیاز دارند. از اهداف مهم اجرای فضای سبز تداعی کردن طبیعت در یک مقیاس کوچک‌تر است. از این رو عارضه‌های طبیعی زمین هر چند ساده باشند می‌توانند نقش مهمی را در رسیدن به این اهداف ایفا کنند. وجود تخته سنگ‌های بزرگ یا پستی و بلندی‌ها هر یک به نوبه خود می‌توانند زیبا باشند. نیازی نیست که حتما یک زمین کاملا صاف و تخت داشته باشید. شیب زمین خود می‌توانند به عنوان یک المان مهم و جالب به کار گرفته شود. سعی کنید از زیبایی و المان‌های موجود استفاده کنید نه اینکه با هزینه‌های بسیار آن‌ها را تغییر یا از نو ایجاد کنید. 

دما:

-دما از جمله فاکتورهایی است که در طراحی و اجرای بخش‌های مختلف فضای سبز باید آن را مد نظر داشت. آب و هوای هر منطقه تا حدودی سبک و سیاق کلی فضای سبز شما را تعیین خواهند کرد. سبک‌های مختلفی از فضای سبز مانند انگلیسی، فرانسوی، بیابانی، مدیترانه‌ای و شرقی که هر کدام به شرایط آب و هوایی خاصی نیاز دارند. از این رو در کشور ما ایران اجرای فضای سبز به سبک انگلیسی که به داشتن پوشش‌های گیاهی زیاد و متراکم شناخته می‌شود و با توجه به این که به نگهداری و مقدار آب زیادی نیاز پیدا خواهد کرد شاید که چندان گزینه مناسبی نباشد. 

-دما در فصول مختلف سال را در نظر بگیرید و گیاهان و گل‌ها را بر اساس آن انتخاب کنید. کشور ما چهار فصل است و برای استفاده دراز مدت تر از فضای سبز بهتر است که گیاهان چهارفصل نیز در فضای سبز کاشته شوند.

نقش فضای سبز در ساختمان‌ها:

-میل و علاقه انسان به طبیعت و فضای سبز از سالیان بسیار کهن نشات می‌گیرد. درگذشته‌های دور انسان کاملا به طبیعت وابسته بوده و به‌نوعی به یکدیگر متصل بودند، اما طی دهه‌های اخیر با پیشرفت علم و تکنولوژی و گسترش زندگی شهرنشینی، کانون اصلی و مرکز فعالیت‌های انسان‌ها از طبیعت دور شده است. 

-یکی از بهترین راه‌ها برای سالم‌سازی، افزایش کیفیت زندگی و همچنین تعامل دوباره انسان با طبیعت، استفاده از فضای سبز در ساختمان‌ها و یا محیط‌های اطراف آن محسوب می‌شود. استفاده از فضای سبز در ساختمان شاید نتواند مشکل آلودگی هوا شهرها را حل کند، اما می‌تواند فواید روانی و زیست محیطی فراوانی را برای ساکنین آن به همراه داشته باشد که از جمله آن می‌توان به مورد زیر اشاره کرد:

-کاهش استرس و تنش اعضای ساختمان 

-کاهش گرمای محیط و ساختمان 

-کاهش آلودگی صوتی در ساختمان 

-کاهش آلودگی هوا 

-کاهش تاثیر اثرات گلخانه‌ای 

-جذب دی اکسید کربن محیط و تبدیل آن به اکسیژن 

فضای سبز در محیط مسکونی:

-به طور کلی عبارت فضای شامل مفاهیم و معانی متعددی است که در یک تعریف کلی می‌توان آن را منطقه‌ای نسبتا بزرگ دانست که با درخت، درختچه، گل، چمن یا سایر گونه‌های گیاهی پوشیده شده باشد. وقتی کلمه فضای سبز در کنار شهر قرار می‌گیرد می‌توان آن را این‌گونه معنی کرد که فضای سبز شهری به بخشی از فضای سبز اطلاق می‌شود که در مناطق شهری و مسکونی احداث شده باشد. در یک نگاه کلی فضای سبز، بخشی از فضای باز درون‌شهری محسوب می‌گردد که از لحاظ نوع مالکیت به چهار بخش مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند:

فضای سبز عمومی: این فضا در مجموعه‌های مسکونی تاثیر بسیار زیادی در تامین سلامت روحی انسان خواهد داشت. ایجاد فضای باز عمومی زمانی کیفیت خود را نشان می‌دهد که باعث حضور مردم در آن فضا باشد و شامل محوطه میان بلوک‌ها، بام، حیاط خلوت و حیاط می‌شود. 

فضای سبز نیمه‌خصوصی: به بخشی از فضای سبز گفته می‌شود که تحت مالکیت مراکز آموزشی، نظامی، بهداشتی، نهادهای اداری، سازمان‌ها و… قرار دارند. فضای سبز نیمه‌خصوصی فقط برای مراجعین یا کارکنان همان سازمان‌ها قابل‌استفاده بوده اما به‌نوعی جز فضای سبز شهری نیز محسوب می‌گردند. 

فضای سبز خیابانی:فضای سبز خیابانی به بخشی از پیاده‌روها، میدان‌ها، حاشیه بزرگ‌راه‌ها و...اطلاق می‌شود که به لطف استفاده از پوشش گیاهی می‌توانند تاثیر بسزایی در کاهش آلودگی هوا، افزایش زیبایی و جلوه شهری و… داشته باشند. 

فضای سبز خصوصی:

-همان طور که از نام آن پیداست چنین فضاهایی فاقد کاربری عمومی بوده و تنها مالکین و افراد مورد تاییدشان می‌توانند از آن‌ها استفاده نمایند. ساده‌ترین مثال برای چنین مکان‌هایی باغچه‌ای است که به‌طورمعمول در خانه اغلب افراد وجود داشته که به همین دلیل بخش بزرگی از فضای سبز شهری را تشکیل می‌دهند. 

فضای سبز و رفع آلودگی:

-طبق اعلام سازمان ملل متحد مقدار فضای سبز استاندارد برای هر شهروند بین ۲۰ تا ۲۵ متر مربع است؛ اما متاسفانه طبق آخرین آمار اعلام شده از سوی وزارت مسکن و شهرسازی ایران، سرانه فضای سبز در کشور عزیزمان حدود ۷ الی ۱۲ متر مربع برای هر فرد است؛ که با یک مقایسه به‌راحتی می‌توان به کمبود زیاد فضای سبز در کشورمان پی برد. مطمئنا یکی از مهم‌ترین پیامدهای این امر، آلودگی هوا و آسیب‌های جبران‌ناپذیر روحی و جسمی است که در حال حاضر گریبان‌گیر اغلب ساکنین کلان‌شهرهای کشور عزیزمان شده. آلودگی هوا یکی از مشکلات عمده محیط زیست است که خود نیز محدودیت‌های فراوانی را برای رشد گیاهان به وجود می‌آورد؛ گیاهان از طریق عمل فتوسنتز هوا را پاک می‌کنند و اکسیژن مورد نیاز برای موجودات زنده را فراهم می‌سازند. در بین تعداد بی‌شمار گیاهان موجود، برخی از آن‌ها توانایی بالاتری برای تولید اکسیژن داشته و به‌نوعی می‌توان آن‌ها را کارخانه تولید اکسیژن دانست؛ آزالیا، آبلیا، نراد و درختانی همچون شاه‌بلوط، افرا، گل‌ابریشم و…از بهترین آنها به شمار می‌روند. 

-استفاده از فضای سبز علاوه بر کاهش آلودگی هوا و تولید اکسیژن، تاثیرات مثبت فراوانی بر محیط‌های شهری دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

-کنترل تشعشعات نور 

-کنترل باد و ذخیره انرژی 

-کاهش دما و افزایش رطوبت نسبی 

-زیبا سازی فضای شهر 

-زیباسازی فضای شهر 

-افزایش حس آرامش و امنیت روحی 

-کاهش آلودگی صوتی 

-برای طراحی فضای سبز نیازمند رعایت برخی اصول و نکات هستید که بدون در نظر گرفتن آن ها، امضای شما در پایان این کار ناقص خواهد بود. 

۱) از تمام فضای در اختیار استفاده کرده و هیچ گونه پرتی برجای نگذارید. برخی اوقات در طراحی غیر حرفه ای فضای سبز، بخش هایی از مساحت مهجور مانده و چیزی در آن ها کاشته نشده یا به هر شکلی مورد استفاده قرار نمی گیرند. این به نقص محیط بازنمی گردد و نقصی در طراحی فضای سبز است که باید حتما مورد توجه قرار بگیرد. 

۲)تناسب ابعاد را از یاد نبرید. به هر شکلی که فضای سبز خود را طراحی می کنید، باید تناسب ابعاد لازم در اجزای آن وجود داشته باشد. به طور مثال به کار بردن استخری بزرگتر از حد تناسب با این فضا یا ایجاد زمین بازی بزرگتر از چیزی که با مساحت فضای سبز جور دربیاید، زیبایی بصری و هارمونی آن را از خط خارج خواهد کرد. 

۳)به کاشت گل ها به اندازه گیاهان سبز و درختان اهمیت بدهید. اگر چه عمر گل کوتاه است، اما شما می توانید با کاشت گل ها در بخش هایی از فضای سبز خود ،رنگ و لعاب جذاب تری به آن. این فرآیند رسیدگی و کاشت دوباره و هزینه ها را کمی بالا خواهد برد، اما باعث می شود که به هر ترتیب در فضای سبز خود، جلوه ای دوست داشتنی تر داشته و نشاط بیشتری در آن تامین شود. 

۴)به سیستم آبیاری به شکلی حرفه ای نگاه کنید. حتی اگر این یک فضای سبز ویلایی محدود است، شما باید به سیستم آبیاری به شکلی حرفه ای نگاه کرده و حتما یک سیستم آبیاری متناسب با فضای خود در نظر گرفته و آن را تعبیه کنید. در غیر این صورت با هدررفت آب، اتلاف زمان و افت در کیفیت گل و گیاهان روبرو خواهید شد.

نتیجه گیری:

-طراحی فضای سبز در هر جایی کاربرد داشته و همیشه از بهترین تحولاتی است که می توانیم در محیط های مسکونی، میادین، پیاده روها، فضاهای بیمارستانی، ویلاها و… ایجاد کنیم. دست یابی به یک فضای خوب مطابق با نیازهای کاربران به یک سری فاکتورها و اصول وابسته است که تنها با پیروی از آن ها می توان این مهم را به مرحله اجرایی رساند. برای رسیدن به بهترین طراحی فضای سبز و پیاده سازی اصولی آن، بهتر است کلیه اصولی که در بالا آورده شده اند را مد نظر قرار داده و آن را رعایت نمایید.