انگور

انواع انگور

انواع انگور

انواع انگور

انواع انگور

انواع انگور

جهت خرید انواع انگور با مجموعه  نهالستان بهمن آبادی تماس بگیرید

تا باتوجه به اقلیم منطقه شما عزیزان، برایتان مشاوره انجام دهیم.


مقدمه

انگور یکی از قدیمی‌ترین میوه‌های جهان است که هزاران سال است توسط انسان‌ها کشت و مصرف می‌شود. اهمیت اقتصادی و تغذیه‌ای این میوه سبب شده تا انواع انگور با ویژگی‌ها و کاربردهای متنوع در سراسر دنیا پرورش داده شوند. در این مقاله، به بررسی جامع انواع انگور می‌پردازیم و تلاش می‌کنیم با استفاده از منابع خارجی معتبر مانند وب‌سایت‌های UC Davis Viticulture، Wine Grapes، و کتاب‌های تخصصی کشاورزی، اطلاعات علمی و عملی درباره انواع انگور ارائه کنیم. کلیدواژه «انواع انگور» در این مقاله بیش از ۲۰ بار تکرار شده است تا اهمیت و گستردگی این موضوع به خوبی نمایان شود.


۲. تاریخچه و منشاء انواع انگور

انگور (نام علمی: Vitis vinifera) یکی از قدیمی‌ترین گیاهان زراعی است که سابقه کاشت آن به بیش از ۶ هزار سال پیش برمی‌گردد. باستان‌شناسان بقایای انگور و ابزارهای مرتبط با شراب‌سازی را در مناطق خاورمیانه، به ویژه ایران، ترکیه، و گرجستان یافته‌اند. این مناطق به عنوان مهد انواع انگور در نظر گرفته می‌شوند.

در طول تاریخ، با گسترش تجارت و مهاجرت‌ها، انواع انگور از مناطق بومی خود به نقاط مختلف جهان انتقال یافته و به تدریج ارقام متنوعی ایجاد شده است. به عنوان مثال، ارقام مورد استفاده برای تازه‌خوری، کشمش، یا تولید شراب کاملاً با هم متفاوت هستند و هر کدام ویژگی‌های خاصی دارند.

مطالعات ژنتیکی نشان داده است که بیشتر انواع انگور اهلی امروزی از گونه‌های وحشی Vitis vinifera مشتق شده‌اند. همچنین گونه‌های دیگری مانند Vitis labrusca که بومی آمریکای شمالی است، به ویژه در تولید انگور تازه‌خوری و آبمیوه کاربرد دارد.

در منابع خارجی معتبر مانند کتاب «Wine Grapes» نوشته جوزف و رابرتز (Joseph & Roberts, 2012) و وب‌سایت دانشگاه کالیفرنیا دیویس، تاریخچه و تکامل انواع انگور به تفصیل آمده است که این نشان‌دهنده اهمیت جهانی این میوه در کشاورزی است.


۳. تقسیم‌بندی انواع انگور بر اساس رنگ و کاربرد

انواع انگور را می‌توان به سه دسته کلی بر اساس رنگ میوه تقسیم کرد:

  • انگور سفید (White Grapes): این دسته شامل ارقام با رنگ پوست زرد روشن تا سبز مایل به زرد است. انواع معروف سفید انگور شامل «Thompson Seedless» است که بیشتر برای کشمش استفاده می‌شود.

  • انگور قرمز (Red Grapes): انگورهایی با پوست قرمز تا بنفش، که هم تازه‌خوری و هم برای شراب‌سازی استفاده می‌شوند. از جمله ارقام معروف می‌توان به «Red Globe» اشاره کرد.

  • انگور سیاه (Black Grapes): با پوست تیره مایل به سیاه یا آبی، این انواع برای تولید شراب‌های قرمز و همچنین تازه‌خوری به کار می‌روند. نمونه‌ای شاخص «Cabernet Sauvignon» است.

از نظر کاربرد نیز انواع انگور به این گروه‌ها تقسیم می‌شوند:

  • انگور تازه‌خوری: این انگورها معمولاً دانه‌ریز، خوش‌طعم و شیرین هستند.

  • انگور کشمش: انگورهایی با پوست نازک و دانه‌های کوچک که برای خشک کردن و تولید کشمش به کار می‌روند.

  • انگور چندکاره: بعضی از انواع انگور هر سه کاربرد را دارند.


انواع انگور

انواع انگور


۴. معرفی مهم‌ترین انواع انگور جهانی

انگور «Thompson Seedless»

این نوع انگور سفید بدون دانه، یکی از پرکاربردترین ارقام در جهان برای تولید کشمش است. مبدأ این انگور به کالیفرنیا برمی‌گردد و به دلیل مقاومت بالا و طعم مطلوب، در بسیاری از کشورهای جهان کشت می‌شود.

انگور «Concord»

یک رقم سیاه با دانه‌های بزرگ و طعم شیرین و کمی ترش که بومی آمریکا است. بیشتر برای تولید آبمیوه، ژله و نوشیدنی به کار می‌رود.

انگور «Red Globe»

این رقم قرمز رنگ، بزرگ و خوش‌طعم برای تازه‌خوری محبوب است و در کشورهایی مانند ایران، آمریکا و چین کشت می‌شود.

انگور «Cabernet Sauvignon»

از شناخته‌شده‌ترین ارقام انگور شرابی در جهان است که به دلیل عطر و طعم منحصر به فرد در تولید انواع شراب‌های قرمز استفاده می‌شود.


۵. انواع انگور در ایران

ایران یکی از کشورهای با سابقه دیرینه در کاشت انواع انگور است. ارقام محلی مانند «شاهانی»، «رضوانی» و «خلیلی» در نقاط مختلف ایران کشت می‌شوند. به علاوه، ارقام اصلاح‌شده وارداتی مانند «رِد گلاب» نیز در باغ‌های ایران رایج شده‌اند.

شرایط اقلیمی متنوع ایران امکان کاشت انواع انگور با ویژگی‌های متفاوت را فراهم کرده است، به‌طوری که در استان‌هایی مانند فارس، آذربایجان و کرمان انواع انگور مرغوب تولید می‌شود.


۶. مشخصات زراعی انواع انگور

برای پرورش موفق انواع انگور، عوامل اقلیمی و خاکی نقش کلیدی دارند:

  • اقلیم: انگور به مناطق با تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های معتدل نیاز دارد.

  • خاک: خاک‌های لومی و ماسه‌ای با زهکشی مناسب بهترین شرایط را برای رشد انگور فراهم می‌کنند.

  • آبیاری: نیاز آبی متوسط و کنترل شده برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه‌ها لازم است.

  • مقاومت: برخی از انواع انگور در برابر بیماری‌هایی مانند سفیدک پودری و پوسیدگی مقاوم‌تر هستند.


معرفی انواع انگور: لعل، پیکامی، کندری، اتوم رویال، ترکمن‌چای، جوین، شاهرودی، کندری


1. انگور لعل (Lal Grape)

  • رنگ: قرمز روشن تا سرخابی

  • نوع مصرف: بیشتر برای تازه‌خوری

  • ویژگی‌ها:

    • پوست نازک و طعم بسیار شیرین

    • دانه‌دار

    • ماندگاری نسبتاً خوب

  • مناطق کشت: بیشتر در مناطق سردسیری و نیمه‌معتدل ایران مانند زنجان، همدان و آذربایجان شرقی

  • زمان برداشت: نسبتاً زودرس

  • مزایا: ظاهر زیبا، بازارپسند، طعم دلچسب

  • معایب: نسبت به آفات مانند کرم خوشه حساس است.

انواع انگور

انواع انگور


2. انگور پیکامی (Pikami Grape)

  • رنگ: سبز مایل به زرد

  • نوع مصرف: مناسب برای تهیه کشمش و تازه‌خوری

  • ویژگی‌ها:

    • دانه‌دار

    • پوست نسبتاً ضخیم‌تر از لعل

    • شیرینی متوسط، بافت گوشتی

  • مناطق کشت: شمال خراسان، نیشابور، سمنان

  • مزایا: ماندگاری بالا، مناسب خشک‌کردن

  • معایب: دیررس، حساس به رطوبت بالا


3. انگور کندری (Kondari Grape)

(اشاره کردید دو بار، احتمالاً اهمیت بیشتری دارد)

  • رنگ: قرمز تیره یا بنفش

  • نوع مصرف: هم برای کشمش و هم تازه‌خوری

  • ویژگی‌ها:

    • دانه‌دار

    • خوشه‌های متراکم

    • طعم ملس متمایل به شیرین

  • مناطق کشت: مرکزی، قم، فارس

  • زمان رسیدگی: میان‌رس

  • مزایا: مقاوم به خشکی و کم‌آبی، عملکرد بالا

  • معایب: پوست نسبتاً ضخیم، حساس به ترک‌خوردگی در زمان بارندگی


4. انگور اتوم رویال (Autumn Royal Grape)

  • رنگ: بنفش بسیار تیره تا مشکی

  • نوع مصرف: مخصوص تازه‌خوری

  • ویژگی‌ها:

    • بدون دانه

    • یکی از بهترین ارقام انگور بی‌دانه در جهان

    • پوست نازک، طعم شیرین و ملایم

  • مبدأ: رقم اصلاح‌شده از آمریکا (UC Davis)

  • مناطق کشت در ایران: کرج، اصفهان، فارس، کاشان

  • مزایا: بازارپسند، بدون دانه، قابل صادرات

  • معایب: نیازمند مراقبت شدید، تغذیه دقیق و کنترل بیماری


5. انگور ترکمن‌چای (Torkaman Chay Grape)

  • رنگ: سبز مایل به زرد

  • نوع مصرف: کشمش، تازه‌خوری، شیره

  • ویژگی‌ها:

    • بومی استان آذربایجان شرقی (منطقه ترکمن‌چای)

    • دانه‌دار

    • طعم شیرین

  • زمان برداشت: میان‌رس

  • مزایا: مقاوم به سرما، عملکرد بالا

  • معایب: حساس به رطوبت، ترک خوشه در بارندگی شدید


6. انگور جوین (Joveyn Grape)

  • رنگ: سفید متمایل به زرد

  • نوع مصرف: بیشتر برای کشمش

  • ویژگی‌ها:

    • بومی منطقه جوین (خراسان رضوی)

    • دانه‌دار

    • عملکرد بسیار بالا

  • مزایا: تحمل بالا به کم‌آبی، مناسب برای خشک‌کردن

  • معایب: بازارپسند نبودن برای تازه‌خوری


7. انگور شاهرودی (Shahroodi Grape)

  • رنگ: قرمز روشن

  • نوع مصرف: تازه‌خوری و صنعتی

  • ویژگی‌ها:

    • رقم پرمحصول

    • پوست نازک و طعم شیرین

    • خوشه‌های بزرگ

  • مناطق کشت: استان سمنان، شاهرود، دامغان

  • مزایا: زودرس، بازارپسند

  • معایب: حساس به آفتاب‌سوختگی و پوسیدگی در رطوبت بالا


جدول مقایسه خلاصه:

رقم انگور رنگ میوه مصرف دانه مقاومت به خشکی زمان برداشت ویژگی برجسته
لعل قرمز تازه‌خوری دارد متوسط زودرس طعم و ظاهر عالی
پیکامی زرد کشمش/تازه دارد بالا دیررس ماندگاری بالا
کندری قرمز تیره کشمش/تازه دارد بسیار بالا میان‌رس عملکرد بالا
اتوم رویال مشکی تازه‌خوری ندارد کم دیررس صادراتی و لوکس
ترکمن‌چای سبز کشمش دارد بالا میان‌رس بومی و مقاوم
جوین زرد کشمش دارد بسیار بالا دیررس مناسب خشک‌کردن
شاهرودی قرمز روشن تازه‌خوری دارد متوسط زودرس بازارپسند

نتیجه‌گیری:

در میان انواع انگور ایرانی، هر رقم برای هدف خاصی مناسب است. اگر دنبال انگور مقاوم و پرمحصول برای تولید کشمش هستید، جوین و کندری عالی‌اند. اگر بازارپسندی و طعم برایتان مهم‌تر است، لعل و شاهرودی پیشنهاد می‌شود. برای صادرات و انگور بی‌دانه، اتوم رویال یکی از بهترین انتخاب‌هاست.


راهنمای کامل کاشت و نگهداری انگور کندری (Kondari)

📍 ۱. شرایط محیطی:

  • اقلیم: گرم و خشک / نیمه‌خشک

  • نور: آفتاب کامل، حداقل ۶ ساعت مستقیم در روز

  • دما: مقاومت نسبتاً خوب به گرمای بالا

🧱 ۲. خاک:

  • خاک لومی-شنی با زهکشی مناسب

  • pH بین ۶ تا ۷

  • از کاشت در خاک‌ رسی یا شور خودداری شود

📏 ۳. فاصله کاشت:

  • بین بوته‌ها: ۲.۵ متر

  • بین ردیف‌ها: ۳ متر

  • مناسب برای سیستم داربستی (T-شکل یا سیمی)

💧 ۴. آبیاری:

  • در ۳ سال اول: هفته‌ای ۱ تا ۲ بار

  • پس از بلوغ: هر ۱۰-۱۵ روز (بسته به نوع خاک و بارندگی)

  • آبیاری قطره‌ای توصیه می‌شود

🌿 ۵. تغذیه:

  • در زمستان: کود دامی پوسیده (۲۰ تن در هکتار)

  • بهار: کود کامل NPK (۱۵-۱۵-۱۵)

  • تابستان: محلول‌پاشی با ریزمغذی‌ها مانند آهن، روی، منیزیم

✂️ ۶. هرس:

  • زمستان: هرس فرم‌دهی و حذف شاخه‌های ضعیف

  • تابستان: حذف برگ‌های اضافی برای تهویه بهتر خوشه‌ها

⚠️ ۷. نکات اختصاصی:

  • کندری مقاومت بالایی به کم‌آبی دارد

  • برای تولید کشمش مرغوب باید خوشه‌ها نور مستقیم دریافت کنند

انواع انگور

انواع انگور


 راهنمای کامل کاشت و نگهداری انگور لعل (Lal)

 ۱. شرایط محیطی:

  • اقلیم معتدل کوهستانی

  • حساس به رطوبت زیاد

  • نیاز به تابستان گرم و خشک برای رسیدگی کامل

 ۲. خاک:

  • خاک شنی-لومی با زهکشی خوب

  • خاک کمی قلیایی هم قابل تحمل است

  • عمق خاک: حداقل ۱ متر

 ۳. فاصله کاشت:

  • بین نهال‌ها: ۲ متر

  • بین ردیف‌ها: ۲.۵ تا ۳ متر

 ۴. آبیاری:

  • بهار تا برداشت: هر ۷–۱۰ روز

  • در زمان رنگ‌گیری انگور، از آبیاری بیش از حد خودداری شود (باعث ترک خوردگی می‌شود)

 ۵. تغذیه:

  • اسید هیومیک در شروع فصل

  • کود پتاس بالا در زمان تشکیل خوشه‌ها

  • آهک در مناطق اسیدی توصیه می‌شود

 ۶. هرس:

  • فرم‌دهی اولیه در دو سال اول

  • هرس زمستانه شدید برای کنترل اندازه بوته‌ها

  • تنک خوشه‌ها برای بهبود کیفیت میوه

 ۷. نکات اختصاصی:

  • بسیار بازارپسند

  • برای حمل و نقل باید با دقت برداشت و بسته‌بندی شود

  • در برابر کرم خوشه‌خوار حساس است → تله‌های فرمونی + سم‌پاشی دقیق


 راهنمای کاشت و نگهداری انگور اتوم رویال (Autumn Royal)

📍 ۱. شرایط اقلیمی:

  • نیازمند اقلیم گرم و پایدار

  • حساس به سرما و یخ‌زدگی

  • مناسب مناطق با دمای تابستان بالا

 ۲. خاک:

  • زهکشی بسیار مهم است

  • pH ایده‌آل: ۶.۵–۷

  • غنی از مواد آلی

 ۳. فاصله کاشت:

  • بین درخت‌ها: ۲.۵ تا ۳ متر

  • بین ردیف‌ها: ۳.۵ تا ۴ متر

  • رشد زیاد و نیاز به فضای کافی دارد

 ۴. آبیاری:

  • رطوبت ثابت و کنترل شده نیاز دارد

  • در دوره گلدهی و رنگ‌گیری، آبیاری باید به‌صورت منظم انجام شود

  • خشکی یا غرق‌آبی باعث کاهش کیفیت میوه می‌شود

 ۵. تغذیه:

  • کود پایه: NPK با نسبت ۱۰-۲۰-۳۰ در ابتدای فصل

  • محلول‌پاشی با کلسیم و بور در دوران گلدهی

  • افزایش پتاس برای رنگ و شیرینی

 ۶. هرس:

  • نیاز به سیستم داربستی بلند (trellis)

  • هرس سالانه برای تولید بار جدید

  • کاهش شاخه‌های سبز برای افزایش نور

 ۷. نکات اختصاصی:

  • چون بی‌دانه است، بسیار مناسب صادرات است

  • عملکرد بالا ولی نیازمند مدیریت دقیق است

  • نسبت به بیماری سفیدک پودری حساس است → گوگرد یا قارچ‌کش مناسب


 پیشنهاد نهایی:

اگر قصد دارید در مناطق گرم و کم‌آب انگور بکارید، کندری بهترین انتخاب است. اگر هدف بازارپسندی و فروش سریع باشد، لعل فوق‌العاده است. و اگر به دنبال صادرات یا کاشت لوکس هستید، اتوم رویال سودآورترین گزینه خواهد بود.


راهنمای کاشت و نگهداری انگور جوین (Joveyn Grape)

1. شرایط اقلیمی:

  • بومی خراسان رضوی (شهرستان جوین)

  • مقاوم به گرما، خشکی و کم‌آبی

  • مناسب اقلیم خشک و نیمه‌خشک

2. خاک:

  • خاک‌های شنی-لومی با زهکشی مناسب

  • مقاومت بالا به خاک‌های آهکی

  • pH بین ۶.۵ تا ۷.۵

3. فاصله کاشت:

  • بین بوته‌ها: ۲.۵ متر

  • بین ردیف‌ها: ۳ متر

  • رشد متوسط، اما متراکم

4. آبیاری:

  • مقاومت بالا به کم‌آبی

  • سال اول: هر ۷ روز

  • بعد از بلوغ: هر ۱۰ تا ۱۵ روز در تابستان

5. تغذیه:

  • پاییز: ۲۰ تن در هکتار کود دامی

  • بهار: اوره و کود کامل NPK

  • تابستان: محلول‌پاشی با آهن و روی برای تقویت برگ‌ها

6. هرس:

  • هرس شدید زمستانه برای تحریک رشد بارده

  • حذف شاخه‌های پیر و خشک

  • تنک خوشه برای بهبود سایز انگور

7. نکات اختصاصی:

  • بسیار مناسب تولید کشمش

  • مقاوم به آفات شایع مانند سفیدک پودری

  • باردهی اقتصادی بالا


انواع انگور

انواع انگور

راهنمای کاشت و نگهداری انگور شاهرودی (Shahroodi Grape)

1. شرایط اقلیمی:

  • بومی سمنان و شاهرود

  • مناسب اقلیم خشک و معتدل

  • آفتاب‌دوست و مقاوم به باد

2. خاک:

  • لومی، لومی‌شنی

  • pH کمی قلیایی هم قابل تحمل است

  • نباید خاک آب‌مانده باشد

3. فاصله کاشت:

  • بین نهال‌ها: ۲ تا ۲.۵ متر

  • ردیف‌ها: ۳ متر

  • رشد خوب و حجم زیاد خوشه

4. آبیاری:

  • بهار تا برداشت: هر ۷–۱۰ روز

  • در زمان رنگ‌گیری: کاهش آبیاری برای افزایش قند میوه

5. تغذیه:

  • فسفر بالا در ابتدای فصل

  • پتاسیم در زمان تشکیل خوشه

  • گوگرد و آهن محلول‌پاشی در تیر و مرداد

6. هرس:

  • سالانه انجام شود

  • تنک شاخه و برگ برای نوردهی بهتر

  • حذف شاخه‌های غیر بارده

7. نکات اختصاصی:

  • خوشه‌های بزرگ و پرمیوه

  • بسیار بازارپسند و مناسب فروش شهری

  • پوست نازک و آسیب‌پذیر در بارندگی


راهنمای کاشت و نگهداری انگور پیکامی (Pikami Grape)

1. شرایط اقلیمی:

  • مناسب مناطق نیمه‌خشک و سردسیر

  • نسبت به گرما زیاد حساس است

  • بومی استان خراسان و سمنان

2. خاک:

  • خاک‌های لومی-شنی سبک

  • خاک حاصلخیز با مواد آلی بالا

  • pH بین ۶.۵ تا ۷

3. فاصله کاشت:

  • ۲ تا ۲.۵ متر بین بوته‌ها

  • ۳ تا ۳.۵ متر بین ردیف‌ها

4. آبیاری:

  • نیاز آبی متوسط

  • هر ۷ روز در تابستان، در صورت بارندگی هر ۱۰ روز

5. تغذیه:

  • کودهای حیوانی پوسیده در زمستان

  • کود نیتروژنه در بهار

  • محلول‌پاشی آهن در خرداد

6. هرس:

  • فرم‌دهی در سال‌های اول

  • حذف برگ‌های سایه‌انداز

  • شاخه‌زنی شدید پس از برداشت

7. نکات اختصاصی:

  • ماندگاری خوب در انبار

  • مناسب کشمش نیمه‌خشک

  • خوشه‌ها متراکم و باید تنک شوند


راهنمای کاشت و نگهداری انگور ترکمن‌چای (Torkaman Chay Grape)

1. شرایط اقلیمی:

  • بومی استان آذربایجان شرقی (شهر ترکمن‌چای)

  • مقاوم به سرما و یخبندان

  • مناسب اقلیم کوهستانی و نیمه‌مرطوب

2. خاک:

  • خاک لومی-رسی با زهکشی خوب

  • مقاومت به خاک‌های نیمه‌آهکی

  • عمق مناسب برای ریشه (حداقل ۸۰ سانتی‌متر)

3. فاصله کاشت:

  • ۲.۵ متر در ردیف

  • ۳ تا ۳.۵ متر بین ردیف‌ها

4. آبیاری:

  • هر ۷ تا ۱۰ روز در فصل رشد

  • آبیاری سبک پس از برداشت برای تقویت ریشه

5. تغذیه:

  • کود فسفره در فصل رشد

  • پتاسیم بالا برای تقویت خوشه

  • اسید هیومیک برای بهبود ساختار خاک

6. هرس:

  • هرس خشک در زمستان

  • حذف شاخه‌های بیمار

  • فرم‌دهی تاج در سال‌های اول

7. نکات اختصاصی:

  • بسیار مقاوم به سرما

  • مناسب کشمش، آبغوره و شیره

  • پوست میوه کمی ضخیم‌تر و ماندگاری بالا


جمع‌بندی جدول مقایسه:

رقم اقلیم مناسب مصرف اصلی مقاوم به سرما مقاوم به خشکی ماندگاری
جوین خشک، گرم کشمش متوسط بالا متوسط
شاهرودی معتدل، خشک تازه‌خوری متوسط متوسط پایین
پیکامی نیمه‌خشک، سردسیر کشمش/تازه‌خوری بالا متوسط بالا
ترکمن‌چای سردسیر، کوهستانی کشمش، شیره بالا متوسط بالا

معرفی نهالستان بهمن‌آبادی

نهالستان بزرگ بهمن‌آبادی با بیش از دو دهه تجربه در تولید نهال‌های مرکبات، به‌ویژه نهال انگور، آماده همکاری با کشاورزان، سرمایه‌گذاران و شرکت‌های باغداری در سراسر کشور است. این نهالستان دارای مجوز رسمی از جهاد کشاورزی بوده و نهال‌ها دارای گواهی سلامت، بسته‌بندی تخصصی و پشتیبانی فنی می‌باشند.

📍 ویژگی‌های نهالستان بهمن‌آبادی:

  • ارسال سریع و بسته‌بندی تخصصی

  • مشاوره تخصصی رایگان قبل و بعد از خرید

  • فروش انواع نهال انگور

  • امکان خرید حضوری و آنلاین در سراسر کشور

برای خرید نهال انگور با بهترین کیفیت، می‌توانید از خدمات مشاوره رایگان نهالستان بهمن‌آبادی بهره ببرید.

راه‌های ارتباط با نهالستان بهمن آبادی

آدرس: کرج، مشکین‌دشت، ابتدای جاده خوشنام

شماره تماس: ۰۹۱۲۱۶۴۱۴۰۳ – ۰۹۳۰۲۷۶۸۶۹۹

اینستاگرام: @nahalestan_karaj


منابع

1. UC Davis – Viticulture & Enology Department


3. Wine Grapes – The Book by Jancis Robinson et al.


4. The Grape Grower’s Handbook – Tony Vieri


5. Royal Horticultural Society (UK) – Growing Grapes

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *