کاج سیاه

pinus nigra:نام علمی 

black pine: نام انگلیسی                         

خانواده:pinaceae

 

-کاج سیاه یک درخت هرمی شکل می باشد که بومی قاره اروپا بوده و از آن جا به امریکا و اسیا منتقل شده است.

-کاج سیاه در ایران به کاج مشهدی نیز شناخته می شود در مناطق معتدله و معتدله سردسیر به صورت کاشته شده وجود دارد.

-درخت کاج سیاه سریع رشد می کند و به درخت سوزنی شکل تبدیل می شود.سوزن های درخت کاج سیاه ایستاده بوده طوریکه شاخه ها را می پوشاند و برگ های سوزنی آن معمولا به رنگ سبز تیره می باشد.

-پوست این درخت به رنگ خاکستری یا خاکستری مایل به سیاه می باشد که دارای شکاف های عمیقی در بالای تنه درخت 

می باشد.

-ارتفاع این درخت بین 30 تا 50 متر می باشد. 

-کاج سیاه یکی از رایج ترین گیاه های تزئینی در اروپا می باشد.

-گلهای این درخت خوشه ای مسطح و سفید رنگ می باشد و خاصیت دارویی دارد.

-دارای میوه های منقاردار به طول 5الی 8 سانتی متر می باشد که رنگ ان قهوه ای مایل به زرد است.

–مقاومت بالا و نگهداری آسان درخت کاج باعث شده است که این درخت برای استفاده در فضای سبز بسیار محبوب باشد. همین طور از مخروط کاج برای تزیین خانه و حتی باغچه ها نیز استفاده می شود.

-یکی از مزایای کاج سیاه این است که به دلیل برخورداری از سیستم ریشه ایی به خصوص سیستم شاخه ایی بسیار قوی در مقابل برف های سنگین نیز مقاوم می باشد.

 

تاریخچه:                             

کاج سیاه در سال 1334 به ایران وارد شده  است

برای مشاهده نحوه نگهداری و پرورش این گیاه به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

 

 

-درختی به ارتفاع تا 30 متر و گاهی تا 50متر نیز می رسد با شاخه های گسترده مولد تاج هرمی در سن بالا گاهی با تاج تخت شاخه ها قهوه ای روشن جوانه ها تخم مرغی یا تخم مرغی- مستطیلی٬ قهوه ای روشن ٬رزین دارمی باشند.

–برگ های خشن به طول 9الی 16 سانتی متر که رنگ ان سبز تیره است دارد

-دارای گلهای خوشه ای مسطح و سفید رنگ است که در اواسط بهار ظاهر می شود. گلهای این درختچه خاصیت دارویی دارد به طور مثال به عنوان ملین و مسکن کاربرد دارد. 

-مخروط های یکساله منقاردار مخروط های تا حدودی بدون پایک ان متقارن تخم مرغی به طول 5 تا 8 سانتی متر هستند.رنگ ان ها قهوه ای مایل به زرد درخشان و اپوفیز(بخش در معرض فلس های مخروط) به شدت ناودار و کوهان دار با تیغی کوتاه دارد

-این درخت کم توقع است و نسبت به نوسان هوا مقاوم است و در زمین اهکی به خوبی رشد می کند.این کاج به لحاظ مقاومت با تمام کاج ها رقابت می کند و در سواحل نواهی کوهستانی و کویرهای مرتفع به طور یکسان شکل خوب خود را حفظ می کند.

–خاک:

زمین های اهکی را ترجیح می دهد این درخت حتی در خاک های گچی خاک های سنگ دار و سنگلاخی سطحی بسیار خشک نیز به نتیجه می رسد. بهتر است محدوده پی اچ آن بین 5.5 الی 6.5 باشد تا احتمال پوسیدگی ریشه ان به حداقل برسد

–نور:

به افتاب کامل نیاز دارد.

 

–ابیاری:

به ابیاری متوسطی نیاز است.در برابر خشکی مقاوم است.

–دما:

گرما وسرما را تحمل می کند.ارتفاعات زیاد و شرایط کویری را تحمل می کند.

در مکان هایی با 10- درجه سرما را می تواند تحمل کند.

–هرس:

نیازی به هرس ندارد

علائمی که نشان می دهد درخت شما بیمار است:

–جاری شدن رزین از تنه درخت: اگر پوست درخت کاج به دلیل بیماری باز شود و اسیب دیده باشد ماده چسبناکی به نام رزین از تنه جاری می شود و حتی ممکن است در پایین درخت روی زمین جمع شود.

–شاخه های مرده و اسیب دیده: اگر شاخه های جوان درخت قبل از این که فرصت برگ دادن پیدا کنند خشک می شوند و یا تعداد زیاد از شاخه های بالغ یکجا خشک می شوند که ممکن است نشانه بیمار بودن درخت باشد.

-زرد شدن برگ ها: برگ های سوزنی شکل درخت کاج به طور فصلی ممکن است زرد شده و بریزند که این مساله طبیعی است. اما گاهی برگ های جوان به سرعت زرد شده و بعدا قهوه ای می شوند که نشانه وجود بیماری می باشد.

–ورم دایره ای شکل روی تنه درخت: بعضی افات باعث ورم کردن بخشی از تنه درخت کاج می شوند که اصولا مشکل جدی به وجود نمی اورد و معمولا این ورم ها قابل رویت نیستند.

 

–افات درخت کاج:

-شته کاج:یکی از افات مکنده کاج شته است. این حشره کوچک و سیاه رنگ عمدتا به برگ ها حمله کرده و از ان ها تغذیه می کنند.در حضور این شته ها نوعی صمغ تولید می شود که باعث جذب مورچه ها نیز می شود.

همچنین برای از بین بردن شته ها تاج درخت را به وسیله اب یا محلول های صابونی در فصل بهار توصیه می شود.

همچنین در صورت هرس به موقع و منظم به دلیل ایجاد جریان مناسب هوا بین شاخه ها از حضور این افات جلوگیری می شود. برای مبارزه با این افت هم می توانید از سمومی مانند استامی پراید یا کونفیدور درفصول بهار و پاییز استفاده کنید.

 

سوسک پوستخوار کاج:این سوسک از افت چوبخوار درخت کاج است که 3الی5 میلی متر طول داشته و رنگ ان قهوه ایی تیره است.لاروهای این سوسک زیر پوست درخت زندگی می کنند و به حشره کامل تبدیل می شوند. حشره کامل با مکیدن شیره درخت در نهایت باعث خشک شدن ان می شود.این افت با ایجاد سوراخ در پوست درخت حفره هایی ستاره ای شکل به وجود می اورد. همچنین با جذب بعضی از عوامل بیماری زای قارچی باعث اسیب بیشتر درخت می شود. به دلیل اینکه این افت در درون پوست درخت زندگی می کند ممکن است مبارزه شیمیایی چندان موفقیت امیز نباشد.البته می توانید زمان دقیق خروج حشره ها از درخت را تشخیص داده و از سمومی مانند سوین برای مبارزه با ان استفاده کنید.

 

کرم سفید ریشه:این افت سوسکی به طول 25 الی 30 میلی متر به رنگ قهوه ای است که به ریشه کاج حمله کرده و با تغذیه از ان باعث قطع شدن جریان اوندی می شود. حضور این افت در نهایت منجر به کاهش یا توقف رشد شاخه ها شده و ریشه درخت تضعیف     می شود به طوریکه ممکن است در اثر بادهای شدید سست شده و درخت از جا کنده شود. لاروها در طول سال محل زندگی خودرا تغییر می دهند به طوریکه در تابستان در سطح خاک اما در زمستان در اعماق خاک یافت می شوند. بنابراین مبارزه شیمیایی با این افت در فصل زمستان عملا بی فایده است.برای کنترل فیزیکی در فصل زمستان شخم زدن خاک توصیه می شود. با شخم زدن خاک پای درخت جابه جا شده و لاروها به سطح خاک میایند. بعضی از لاروها با ضربه بیل از بین رفته و بعضی نیزطعمه پرندگان و سایر حیوانات  می شوند.همچنین قرار گرفتن لاروها در سرما خود به خود ان ها را از بین می برد.

برای مبارزه شیمیایی باید توجه داشته باشید که محلول سم باید تا عمق 15 سانتی متری خاک نفوذ داده شود. برای این منظور در اواسط تابستان خاک اطراف درخت را شخم بزنید تا لاروها به سطح خاک بیایند . در نظر داشته باشید که قبل و بعد سم پاشی حتما مقداری ابیاری انجام گیرد تا محلول سم به عمق خاک نفوذ کند. برای مبارزه شیمیایی می توانید از سمومی مانند دیازیتون یا کونفیدور استفاده کنید.

 

سایر بیماری های کاج:

 

-پوسیدگی ریشه:یکی دیگر از بیماری های رایج کاج پوسیدگی ریشه است که در اثر ابیاری بیش از اندازه به وجود می اید. در اثر پوسیدگی ریشه رشد گیاه متوقف شده یا بسیار کم  می شود. ریشه های سالم درخت به رنگ سفید هستند که در اثر پوسیدگی به قهوه ای یا سیاه تغییر رنگ می دهند. برای جلوگیری از این مشکل از ابیاری بیش از اندازهدرخت کاج خود بپرهیزید.همچنین اگر از گلدان کاج نگهداری می کنید در صورت پوسیدگی ریشه باید خاک گلدان را تعویض کرده و ریشه های پوسیده را جدا کنید.

 

ریزش برگ ها:ریزش برگ ها ممکن است به دلیل بیماری های قارچی ابیاری بیش از اندازه و یا حتی کمبود نور افتاب باشد. البته ریزش برگ های پیرتر به صورت فصلی امری طبیعی است و جای نگرانی ندارد.اما اگر برگ ها به سرعت قهوه ای شود  و بریزد ممکن است به دلیل کمبود اب و یا ابیاری بیش از حد باشد.

 

-تکثیر: 

درخت کاج سیاه از طریق بذر و قلمه تکثیر می شود.برای کاشت بذر ابتدا باید میوه کاج مناسب را که حاوی بذر است پیدا کنید و فلس های ان بسته یا نیمه بسته باشند و هنوز بذرهای خود را ازاد نکرده باشند.

میوه ها را پس از چیدن از درخت در مکان گرم و خشک نگهدارید.پس از مدتی با تکان دادن میوه بذر از فلس ها جدا می شود.بسیاری از افرادی که درخت کاج سیاه را پرورش می دهند پس از جدا کردن بذر ها ان ها را درون کیسه فریزر می ریزند و در ان را محکم می بندند و حدودا یک ماه درون یخچال قرار می دهند زیرا ان ها معتقدند عملیات سرمادهی سبب می شود تا بذر زودتر جوانه بزند.

برای کاشت بذر به مدت 24 ساعت ان را در اب مقطر بگذارید سپس ان ها را میان دستمال مرطوب و در مکان روشنی دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید.بعد از مدتی بذرها درون دستمال جوانه می زند بعد از جوانه زنی بذر را در خاک بکارید و در محیطی دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید طوریکه سطح مورد نظر همیشه مرطوب باشد توجه کنید که دستمال نیز باید همیشه مرطوب باشد.

در روش قلمه زنی شما می توانید قلمه های 20 الی 30 سانتی متری تهیه کنید. برای ریشه دهی از هورمون های ریشه دهی استفاده کنید و ان را در مخلوط ماسه و شن بکارید.  بعد از مدتی قلمه ریشه دار می شود. در گلخانه با استفاده از کابل های حرارتی که از زیر بستر رد می شود محیط زیرین قلمه ها را به میزان 24 الی 26 درجه گرم می کند این گرما اصطلاحا “پاگرما” نامیده می شود. توجه کنید که در ریشه زایی قلمه ها تاثیر مثبتی دارد.

بونسای درخت کاج:

-درخت کاج سیاه را می توان به صورت بونسای نیز پرورش داد.

برای پرورش بونسای این درخت بذر بونسای این درخت را تهیه و در گلدان مناسب پرورش دهید

خواص کاج سیاه:

-طبیعت راتیناج که صمغ درختان کاج است سرد و خشک می باشد و خواص دارویی دارد.

-از کاج سیاه برای خلط سینه و از بین بردن فضولات بینی استفاده می شود.

-صمغ ان برای رفع زکام مزمن رفع سیاتیک و سایر دردهای مربوط به عصب مفید است.

-درمان تنگی نفس و جراحات سینه است برای این کار باید مقداری صمغ را سر قلیان گذاشته و دود ان را بکشید.

-برای درمان کرم های روده التیام جراحت و زخم زخم روده و معده استفاده می شود.

-برای تسکین درد عضلات بین دنده و درد رماتیسم مفید است.

-خواص انتی اکسیدانی کاج از بدن در برابر رادیکال دفاع می کند و از سرطانی شدن سلول ها جلوگیری می کند.

-برگ های این گیاه اعصاب و ریه ها را ارام می کند.

-ضماد صمغ برای درمان گل مژه استفاده می شود.

– برای جلوگیری از خروج بیش از اندازه اسپرم استفاده می شود.

-شیره و رزین خارج شده از تن این گیاه برای درمان دمل و جوش زخم ابسه ها و شکستگی استخوان بریدگی ها کوفتگی ها و التهابات استفاده می شود. 

-در یک مطالعه خاصیت ضدافسردگی عصاره این گیاه روی موش کورد بررسی قرار کرفت. این مطالعه نشان می دهد که عصاره ناشی از بی تحرکی را کاهش می دهد و در نتیجه به درمان افسردگی کمک می کند.

-از روغن این گیاه همراه با روغن زیتون به صورت موضعی برای درمان دردهای ناشی از روماتیسم برونشیت دردهای  سیاتیک و ذات الریه استفاده می شود.

-برای بیماری های کلیه مثانه و بیماری های مربوط به غشای مخاطی مفید است.

 

-خواص دانه کاج:

-این دانه های کوچک بسیار مغذی و لذیذ هستند و دارای فواید بسیاری همچون فیبر کربوهیدرات فسفر زینک است.

-منیزیم فراوان ترین دانه کاج کمک زیادی به کاهش خستگی تنش و گرفتگی می کند.

-دانه کاج منابع سرشار از “اسید پینولئیک” است که با تحریک هورمون ها باعث کاهش اشتها و در نتیجه کاهش وزن می شود.

-3میلی گرم اهن درهر 30 گرم دانه کاج وجود دارد.

-دانه کاج حاوی انتی اکسیدان لوئین و همچنین ویتامین ا بتاکاروتن است که از بیماری های چشمی پیشگیری می کند.

-وجود ویتامین های  و موادی مثل اهن مس پتاسیم و منیزیم برای سلامت قلب عروق و کنترل فشار خون مفید است.

-سرشار از پروتیین و اسید امینه است که منبع غذایی مفید محسوب می شود.

-در دانه کاج چربی های اشباع شده مثل اولئیک اسید وجود دارد که از تجمع چربی های ناسالم و مضر در کبد پیشگیری می کند.

 

-خواص میوه:

-میوه کاج برای درمان دردهای مفصلی پوکی استخوان سنگ کیسه صفرا بواسیر و درمان پروستات مفید است.

-در پیشگیری از تشکیل سنگ های کلیوی و درمان ان مفید است.

-از میوه درخت کاج در صنایع دستی و هنرهای تزیینی استفاده می شود.

 

کاربرد چوب کاج:

 

-کاج سیاه برای نمای بیرونی و داخلی کاربرد زیادی دارد و اغلب برای نماسازی استفاده می شود اما استفاده از این چوب در هر ارتفاعی مناسب نیست و شاید مطلوب نظر نباشد.

-از کاج سیاه به عنوان بادشکن کنترل فرسایش امایش خاک و جنگل کاری استفاده می شود.

-چوب درخت کاج بادوام  و با پردازش اسان است که از ان برای کف داخلی ساخت و سازهای عمومی و مبلمان استفاده می کنند.

به دلیل تحمل الودگی و همچنین فرم بصری جالب توجه از این درخت علاوه بر این به عنوان یک گیاه زینتی در زمینه های شهری صنعتی استفاده می شود. از دیگر موارد استفاده می توان به عنوان درخت کریسمس هیزم شومینه و تیر از ان استفاده کرد.

اگر می خواهید درخت کریسمس با نگهداری اسان و مقاومت بالا داشته باشید کاج سیاه گزینه مطلوب شماست