فاصله کاشت نهال

این نوشته از سری آموزش‌های نهالستان بهمن آبادی در بخش نهال است . در این مقاله با فاصله کاشت نهال  اشنا می‌شوید.

• با توجه به مدرنیته شدن زندگی های امروز،بیشتر خانواده ها درون آپارتمان ها و برج های سر به فلک کشیده زندگی می کنند و دوست دارند که یک باغ یا باغچه برای خود داشته باشند که به دلیل گرانی زمین و محدودیت فضا با متراژهای کوچک مواجه هستند.
• ایجاد فضای سبز و کاشت درخت در شهرها و در طبیعت بسیار مهم است و ما باید به طبیعت پیرامون خود دقت کافی داشته باشیم تا هم خود و هم دیگران بهترین استفاده را از این طبیعت زیبا ببریم.
• گل و گیاه و درختان هوای محیط را تمیز کرده و زیبایی و طراوت خاصی را به محیط می بخشند.
• کاشت درخت از جمله فعالیت‌هایی است که حس نشاط در افراد ایجاد می‌کند و در روحیه انسان تاثیر بسزایی دارد.علاوه بر این باعث برجای ماندن طبیعت برای نسل های بعدی و لذت بردن  افراد از آن می شود.
• انتخاب بهترین زمان ، فاصله و نحوه کاشت درخت کمک می‌کند تا نتیجه بهتری از کاشت داشته باشیم.

فاصله کاشت درختان موضوعی است که در باغبانی اهمیت ویژه‌ای دارد به ویژه رعایت فاصله صحیح بین درختان جزو اولین قدم ها برای رسیدن به محصول بهتر از نظر کمی و کیفی است. از آنجایی که هدف اصلی همه باغداران رسیدن به عملکرد بالاتر محصول در واحد سطح کمتر است ، به نظر می‌رسد که هر چه فاصله کاشت درختان میوه از یکدیگر کمتر باشد ،تعداد درختان در واحد سطح بیشتر شده و به تبع میزان محصول برداشتی افزایش می یابد. فاصله کاشت درختان به نوع ریشه ، فرم شاخ و برگ های آن بستگی دارد.

درختانی مانند تبریزی که معمولاً به صورت عمودی رشد خوبی دارند را در فواصل نزدیک به هم در لبه مزرعه ها می کارند تا از درختان دیگر در برابر تندبادها محافظت کنند. ولی درختانی مانند افرا که شاخ و برگ زیادی دارند و فرم آن ها قلب مانند است، باید به فواصل بیشتری از هم کاشته شوند تا شاخه ها و ریشه ها فضای بیشتری برای گسترش داشته باشند.

همه درختان به خصوص درختان میوه را می‌توان خیلی نزدیک یا با فاصله زیاد از هم کاشت که در هر دو حالت مشکلاتی را به وجود می آورد. اگر فاصله درختان کم باشد، مثلا در باغ‌های قدیمی باعث می‌شود شاخ و برگ درختان در هم نفوذ کند، سایه روی شاخه های درخت دیگر ایجاد شود ، نورکافی به تاج درخت نرسد و در نهایت کیفیت محصول کاهش یابد که در این صورت ثمر آوری و گل انگیزی (یعنی تولید جوانه های گل در درختان میوه که افزایش آن ها با نور است)کم شده و جوانه های نر درشت در تاج درخت ایجاد می شود. برای همین باید فاصله درختان را طوری تنظیم کرد که حداکثر نور به درخت بتابد تا هیدرات کربن بیشتری در برگ ساخته شود چرا که هیدرات کربن نقش مهمی در تولید میوه دارد.

در فاصله زیاد درختان با یکدیگر، تعداد کم درخت در هکتار موجب کاهش و عملکرد در واحد سطح کم شده و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست.

عوامل موثر در فاصله کاشت درخت

نوع درخت:رعایت فاصله مناسب بین درختان، به نوع درخت بستگی دارد و این مسئله برای درختان میوه نسبت به درختان فضای سبز اهمیت بیشتری دارد.

در درختان فضای سبز،فاصله کاشت بین درختان با در نظر گرفتن اندازه های درخت در بلوغ آن ها تعیین می شود.

رقم پایه و پیوندک:درفاصله کاشت درختان میوه ،یکی از مهمترین مسئله هایی که مطرح است “پایه” می باشد. مثلا در پایه بذری سیب ، درخت با درخت بعدی 6 ×6  است و خط  به خط همه 6 متر است.  در پایه بذری مثل ایست مالینگ 9 که سیب زرد پیوند خورده باشد ،فاصله درخت دو متر و فاصله خط  به خط را 3 متر در نظر می گیرند.

آب و هوای منطقه: در نقاط گرمسیری مثل مناطق مرکزی ایران معمولاً فاصله درختان میوه

7× 7(205 درخت در هکتار) تا 9×9 (125 درخت در هکتار)  متغیر است.

در مناطق نیمه گرمسیری فاصله درختان می تواند 3×3  باشد.

توپوگرافی منطقه: میزان شیب زمین در تعیین فاصله درختان موثر است.

به طور کلی امروزه با وجود شیوه های علمی در باغداری نوین، کاربرد روش های مدرن هرس ، استفاده از درختان پاکوتاه و تقویت زمین باعث می شود تا بتوان از فاصله درختان با یکدیگر تا حد امکان کاست و عملکرد در واحد سطح را افزایش داد و همچنین در این شیوه درختان گرمای انعکاسی بیشتری دریافت می‌کنند و خطر سرمازدگی کم می‌شود و در نتیجه بازده عملکرد نسبت به میزان سموم آفت کش و آب و مواد غذایی مصرف شده بیشتر می شود.

برای کاشت درخت نکات زیادی وجود دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد یکی از مهمترین نکات انتخاب بهترین زمان برای کاشت درخت است چون در صورتی که زمان مناسبی را برای کاشت نهال درخت انتخاب نکنید ،نمی‌توانید رشد مناسبی را از درخت ببینید و زمان کاشت از نکات ابتدایی برای این کار است که حتماً باید به آن توجه شود.

نهال های درختان در فصل زمستان مانند درختان ، به خواب زمستانی می روند. بهترین زمان کاشت درخت زمانی است که خواب زمستانی آن شروع شده و در مناطق آب و هوای مختلف این زمان متفاوت است که بهتر است در هر منطقه در فصل پاییز و زمستان به کاشت درخت اقدام شود. در واقع می توان گفت مهمترین عواملی که در انتخاب زمان مناسب برای کاشت درخت مهم است ، فصل و اقلیم آب وهوایی است و توجه به این دو مورد می‌تواند زمان کاشت مناسب برای درخت در منطقه را مشخص کند.

در مناطق گرم و معتدل که زمستان های یخبندان و خیلی سرد ندارند، بهتر است با شروع فصل پاییز و به خواب رفتن درختان ،به کاشت نهال اقدام کنید. در این مناطق پاییز و زمستان تفاوت دمایی زیادی ندارند و به خاطر همین با شروع فصل پاییز، تا وقتی که هوا سرد است و به گرما نرفته است، بهتر است اقدام به کاشت درخت کنید.

در مناطق سردسیر به خاطر یخبندان شدید و بارش برف، برای کاشت نهال زمان به خواب رفتن درختان را انتخاب نکنید. بهترین زمان کاشت درخت، پس از سپری شدن پاییز و یخبندان های زمستان است. 

-بیشتر افراد فکر می‌کنند که کاشت درخت در یک روز آفتابی بهتر است چون نور کافی به درخت می رسد  اما بهترین آب و هوایی که برای کاشت درخت می‌توان انتخاب کرد، آب و هوای ابری و نیمه ابری است.

-در روزهای ابری اگر باران ببارد برای درخت تازه کاشته شده عالی است و خاک آن مرطوب می ماند.

-اگر از قبل زمانی را برای کاشت درخت انتخاب کرده‌اید و هوا آن روز آفتابی بود ، می توانید درخت را بکارید اما به آبیاری و مرطوب شدن خاک اطراف درخت توجه داشته باشید.

-همیشه این نکته را در نظر داشته باشید که بهترین زمان کاشت ، قبل از شروع فصل بهار و 2 تا 3 هفته قبل از بیدار شدن درخت از خواب زمستانی است.

بهترین زمان برای کاشت درخت در ایران

-در ایران 15 اسفند  را روز درختکاری نام گذاری کرده‌اند که این زمان برای ما بهترین زمان کاشت درخت است چون درخت در خواب زمستانی بوده و در مدت کوتاهی با رسیدن به فصل بهار شروع به رشد می کند.

-در بیشتر مناطق کشور در این زمان یخبندان تمام شده و در برخی مناطق هم فقط سردی هوا برقرار است که آسیبی به درخت وارد نمی کند.

– کسانی که به طبیعت ، درخت و درختکاری علاقه دارند ، این روز را به کاشت درخت می‌پردازند که به نفع کل جامعه و افراد است.

– البته مشخص است که در آب و هوای سردتر مثل کوه های زاگرس یا آب و هوای گرم تر مثل سواحل جنوبی خلیج فارس ، این زمان متفاوت است.

درختان به دو گروه تقسیم می شوند:

درخت اصلی:درختان با طول عمر بالا (بالای 30) را اصلی می نامند.(آلبالو، گیلاس، گلابی و… هر درختی به جز شلیل و هلو)

درخت فرعی:درختان با طول عمر کم(6 تا 8 سال) را فرعی می نامند. .(هلو انجیری،هلو البرتا،شلیل دامغان، شلیل شمس و…)

• فاصله دو نهال اصلی باید حداقل 4 متر باشد.
• نهال گیلاس 2 متر ×  2 متر
• وسط دو نهال اصلی باید یک نهال فرعی کاشته شود.
• نزدیکی استخر نباید بید مجنون کاشته شود(به دلیل برگ ریز و خراب کردن چهره استخر)
• جهت محصور کردن و زیباسازی اطراف زمین بهتر است تبریزی و یا چنار استفاده می شود.

درختکاری با نهال: نهال معمولاً به سه صورت در اختیار قرار می گیرد:

• نهال ریشه عریان
• نهال گلدانی
• نهال گونی پیچ

نهال های ریشه عریان

– این گونه نهال را در اواخر زمستان و یا اوایل بهار قبل از بیدار شدن درخت از نهالستان ها و مراکز فروش نهال تهیه می‌کنند. در موقع خرید به سالم بودن کلیه اجزای نهال  توجه کنید که شاخه ، تنه و ریشه تازه ،سالم و مناسب باشد.

-گودال را به اندازه‌ای حفر کنید که ریشه ها در هم پیچ نخورد. وقتی نهال را در گودال قرار دادید، در آن خاک بریزید و آن را با پا فشار دهید.سپس اطراف گودال را برای آبیاری به صورت حوضچه آماده کنید.

-نهال  باید به اندازه‌ای که در نهالستان در خاک بوده، در خاک داخل گودال قرار بگیرد و این را از روی رنگ قسمت یقه گیاه (فاصله ریشه و ساقه اصلی )می توان به خوبی تشخیص داد.

نهال های گونی پیچ

-معمولاً بعضی از نهال درخت  هاو درختچه ها وقتی از زمین نهالستان برای انتقال به محل اصلی بیرون آورده می‌شوند به خاطر حساسیت  و احتمال خشک شدن آن ها  درفاصله بیرون آوردن از نهالستان و کشت هنگام کندن، بستر خزانه ها را با خاک اطراف ریشه بیرون می آورند و ریشه ها را بدون اینکه صدمه ببینند، مقداری خاک داخل گونی پیچیده و محکم با نخ می بندند. برای جلوگیری از خشک شدن داخل گونی، مرتب کمی آب به گونی بپاشید.

-گودالی را که برای اینگونه نهال ها در نظر می‌گیرند، نباید آنقدر عمیق باشد که از ارتفاع خاک اطراف نهال بیشتر باشد.

-معمولاً  باید نهال را حدود ۵ سانتیمتر بالاتر از حد طبیعی آن کاشت.

-پهنای دهانه گودال باید تقریباً دو برابر توپی خاک اطراف نهال باشد.

وقتی گودال را به مشخصات بالا حفر کردید، کمی خاک خوب با کود مخلوط کنید و بریزید. بعد نهال را داخل گودال گذاشته و اطراف آن را با خاک مناسب و کود دار پر کنید و حوضچه اطراف نهال را آماده و آبیاری کنید.

نهال های گلدانی

– این نهال ها را در تمام طول سال می توان انتقال داد و در محل مورد نظر کاشت. مشخص کردن وضعیت ریشه‌ها قبل از بیرون آوردن نهال از گلدان کار مشکلی است. می توان ظاهر آن را بررسی کرد، اگر ریشه ها از سطح خاک اطراف گلدان و سوراخ های زهکش زیر گلدان بیرون زده باشد از انتخاب چنین  گلدانی خودداری کنید.

– عمق گودال را دو برابر قطر دهانه گلدان  حفر کنید.

-به خاک مقداری کود اضافه کنید چون نهال های گلدانی از حساسیت بیشتری برخوردار هستند و باید درعملیات کاشت و مواد غذایی آن دقت کرد.

– وقتی نهال را از گلدان بیرون می‌آورید، ریشه های اضافی پیچ خورده و آسیب دیده را قطع کنید و به آرامی ریشه هایی که در هم رفته اند  را از یکدیگر دور کنید.

گیاه را کمی بالاتر از آنچه در گلدان بوده ، در گودال قرار دهید و اگر گودال را عمیق‌تر حفر کرده‌اید، مقداری خاک و کود کف آن بریزید و سپس آن را با لگد محکم کنید.

-گودال را بهتر است از قبل آبیاری کنید و اجازه دهید تا آب آن زهکش شده و جذب شود. بعد از اینکه نهال را  داخل گلدان  گذاشتید، اطراف آن را با خاک و کود پر کنید و بعد آبیاری کنید.

-زمان کاشت نهال گلدانی قواعد خاصی ندارد چون این نوع نهال ها در تمام طول سال قابلیت کشت دارند.

-البته در کاشت نهال های گلدانی رعایت نکاتی ضروری است:

– در زمان انتقال نهال نباید درجه حرارت مبدا با مقصد اختلاف چندانی داشته باشد چون در این صورت نهال از بین می‌رود و کاشت شما موفقیت آمیز نخواهد بود.

– لازم است خاک گلدان مرطوب باشد و رطوبت آن به گونه‌ای باشد که مانع فروپاشی خاک‌گلدان در طول مسیر شود.

– هنگام انجام عمل کاشت باید ظرف یا گلدان را با احتیاط از نهال یا گل جدا کنیم ،به گونه ای که به گیاه آسیب وارد نشود.

– بعضی افراد فکر می‌کنند کاشت نهال یا گل با خود گلدان امکان پذیر است اما توصیه می شود که از کاشت نهال یا گل با گلدان به شدت خودداری کنید.

– به طور کلی کاشت گل و گیاه در هر زمانی محدودیت ندارد. در صورتی که در فصول مختلف شرایط لازم برای کاشت را فراهم کنیم می توانیم در هر فصلی نهال  یا درخت کاشت.

• ساقه آن مستقیم و بدون انشعاب باشد.
• پوسته نهال شاداب و آبدار باشد.
• ریشه فراوانی داشته باشد.
• در نهال هایی که همیشه سبز هستند، رنگ برگ ها باید سبز معمولی یا سبز تیره یکدست باشد و آثار ضعف و پژمردگی در برگ ها دیده نشود.
• ریشه نهال شاداب و مرطوب باشد و بریدگی و شکستگی آن بسیار کم باشد.
• اعضای مختلف نهال از زخم و وجود حشرات و بیماری ها دور باشد.

نکات مهم

– هیچ وقت نباید برای درآوردن نهان از زمین آن را بکشید.

– بهترین زمان برای کاشت نهال در روزهای ابری و زمانی که باد کم می وزد است.

– برای کاشت نهال، اول مقداری خاک مرغوب کف گودال بریزید و بعد نهال را روی آن قرار دهید.

– در مکان هایی که خطر چرای نهال توسط دام وجود دارد ،باید از نهال مراقبت بیشتری شود.

نهالستان بهمن آبادی هر روزه آماده‌ی مشاوره و پاسخ به خریدارن حضوری و غیرحضوری ( تلفنی) است.

آدرس : کرج ، مشکین دشت ، جاده‌ی خوشنام ، 100 متر بعد از آهن فروشی بیاتلو ، نهالستان علیرضا بهمن آبادی.

لینک گوگل مپ :  https://goo.gl/maps/QXg1yzMpA389mBXb7

اگر از مترو استفاده ‌می‌کنید، به ایستگاه مترو کرج آمده سپس با تاکسی‌های خطی به مشکین دشت بیاید.

تلفن‌های تماس :

38 46 666 0912

31 11 282 0938

03 14 164 0912

99 86 276 0930