نوئل

این نوشته از سری آموزش‌های نهالستان بهمن آبادی در بخش نهال است . در این مقاله با کاج نوئل اشنا 

می‌شوید. 

 

 

   

    واتساپ                                              اینستاگرام                                            تماس فوری (روی تصویر فوق کلیک کنید)

 

 

نام علمی:picea spp   

نام انگلیسی:        Norway spruce، chrismas tree

سرده:picea

نام های دیگر: نوئل کانادایی ،کاج کله قندی، کاج کونیکا ،کاج کریسمس

یکی از زیباترین درخت های چهارفصل بخصوص در فصل زمستان ، درخت کاج نوئل از درختان مخروطی همیشه سبز است که شامل ۳۵ گونه می باشد.

 این گونه ها از مناطق سرد و معتدله نیمکره شمالی از ناحیه قطبی تا ارتفاعات کوهستانی نواحی معتدله گرم گسترش یافته اند.

این درخت زیبا و پررشد به دلیل کاربرد آن در کریسمس ، بسیارمعروف شده اند و هر سال مردم در سراسر دنیا آن را تزئین می‌کنند و سال نو میلادی را جشن میگیرند.

 ارتفاع کاج نوئل بین ۲۴ تا ۳۰ متر بوده و قطر تاج پوششی آن ۱۲ تا ۱۵ متر است.

 کاج نوئل انواع بسیار زیادی دارد و همگی آن ها علاوه بر زیبایی منحصر به فردی که به محیط خود می دهند کاربردهای مختلفی هم دارند.

 در کوههای غرب سوئد ، دانشمندان به یک نوئل نروژی (ازهمین سرده) برخورده اند که از طریق لایه گذاری عمر آن به ۹۵۵۰ سال رسیده که “تزیکوی کهن” نام گرفته و کهنسال ترین درخت زنده ای است که تا کنون شناخته شده است.

 

 

 کاج نوئل درختی است با رشد سریع  که به واسطه ی کریسمس ،از معروف ترین کاج ها است اما در سال‌های اخیر به دلیل توانایی پایین برای بازیابی برگهای سوزنی خود از محبوبیتش کم شده است.در شرایط ایده آل در هر فصل ۳۰ سانتی متر رشد می کند.

 

تمام گونه های این درختچه یک پایه هستند یعنی مخروط های نروماده روی  همان درخت ولی شاخه های جدا رشد می کنند.

شاخه های این درخت منظم و نسبتا کوتاه هستند.

 برگ ها بر شاخه های آن به راحتی قابل تشخیص هستند.برگهای سوزنی این درختان به طور مجزا و هر یک سوار بر عضوی پایه مانند( بالشتک) ، به شاخه متصل شده اند.

 برگ های این درخت با گذشت ۴ تا ۱۰ سال می ریزند و شاخه ها را با سطح ناهموارو پوشیده از بالشتک ها عریان به جا می گذارند که این  یک راه آسان برای تشخیص این درختان از سایر گونه‌های کاج است. (درگونه های دیگر شاخه ها  بعد از برگ ریزی سطحی هموار دارند)

 سوزن ها دارای مقطع 4 گوشه ، بادوام و دارای پایک کوتاهی هستند که هنگام سقوط روی شاخه باقی می ماند.

مخروط ها تخم مرغی کشیده تا تخم مرغی واژگون ،به صورت آویزان هستند که در سال اول رشد می کنند

 مخروط ماده ابتدا مستقیم ، ولی درطول گرده افشانی به سمت پایین خم می شود و پس از رسیدن و ریزش دانه ها ،به همان حالت و بدون جدا شدن و ریزش فلسها باقی می ماند.

خاک:

 کاج نوئل در هر نوع بافت خاک اعم از شنی، رسی و لومی (اگر زهکشی مناسبی داشته باشد ) به خوبی رشد می کند و نسبت به نوع خاک حساسیت چندانی ندارد. اما خاکهای  خنثی تا اسیدی را ترجیح می‌دهد.

آبیاری:

نیاز به آبیاری منظم و متوسط دارد. هفته ای یکبار آبیاری عمیق برای این گیاه کفایت میکند .(در دو سال اول کاشت آبیاری منظم بسیار مهم است) از آبیاری سطحی و زیاد خودداری کنید.

با اینکه این درخت در برابر شرایط سخت بسیار مقاوم است، اما چون ریشه های آن سطحی است در طوفان و باد های شدید احتمال افتادن آن زیاد است. پس از آبیاری سطحی و زیاد خودداری کنید.

 

نور:

 این درخت برای رشد کافی به حداقل روزانه ۶ ساعت نور آفتاب نیاز دارد.اگر میزان نور روزانه آن کم باشد حجم گلدهی و رشد آن کاهش می یابد  اما درشرایط آپارتمانی و نور غیر مستقیم هم رشد می کند.

دما:

تمامی درختان کاج در مناطق سردسیری رشد بهتری دارند. بنابراین برای نگهداری کاج نوئل در آپارتمان از افزایش دما خودداری کنید.

هرس:

برای شاخه زایی و پر شدن کاج نوئل ،هرس کردن شاخه های خشک و سرشاخه های سبز کاج مفید است.

کود دهی:

در فضای سبز و طبیعت نیاز چندانی به کود ندارد.

اگردرخت شما بزرگ است، می توایند از کودهای کند رها شونده هر 3 تا 4 ماه یکبار استفاده کنید.چون درختان بزرگ ریشه های بیشتر و عمیق تری دارند و می‌توانند مواد غذایی خاک را مصرف کنند ولی درختان کوچکتر را هر ماه با کودهای کامل تغذیه کنید

 

کاج ها منبع تغذیه لاروها (شفیره ) گونه‌هایی از پروانه سانان و برخی انواع شته ها هستند.

در بعضی مواقع لاروها باعث زرد و سپس قهوه ای شدن و ریختن برگ های سوزنی آن به خصوص در گونه کاج نوئل آبی می شود.

در فصل بهار به خاطر بارندگی و اختلاف دمای شب و روز این درخت مستعد قارچ Rhizosphaera)) و در نتیجه سوزن ریزی می باشد.

برای جلوگیری بهتر است با سموم قارچ کش سیستمیک  آن را ضدعفونی کنید.

بعد از سوزن ریزی کامل ، قارچ کش فایده ای ندارد و فقط می تواند از آن جلوگیری کند.

 

برای جلوگیری از قارچ و سوزن ریزی هرگز روی برگ های درخت آب نریزید یا درخت نوئل جوان را کنار نوئل بزرگ نکارید.

در صورتی که اوایل سوزن ریزی بود این چند کار را انجام دهید:

• بریدن شاخه مربوطه و سوزاندن آن
• بگذارید شاخ و برگ کامل خشک شود.
• درخت را با کود تقویت‌کننده ، تقویت کنید.
• سریع قارچ کش بزنید تا از آن جلوگیری کند.

 

بیماری های باکتریایی کاج نوئل:

 معمولا به صورت خشک شدن و مردن شاخه های درخت از پایین به سمت شاخه های بالایی دیده می شود، یا سوزن ها به رنگ قهوه ای یا بنفش در می آیند.

 اگر این علائم را دیدیمد ،سریعاً شاخه های آلوده را هرس کنید و از ته بچینید.

 برای جلوگیری از این بیماری سعی کنید در دوران خشک و تابستان ،گیاه بی آبی نکشد.

قبل از کاشت بذر باید نیاز سرمایی آن برطرف شود. برای این منظور حداقل  2 تا 4 هفته بذرها را درمیان ماسه سرد و مرطوب قرار دهید و در بهار آینده اقدام به کاشت نمایید.

• اگر می خواهید کاج نوئل را در فضای آزاد بکارید، در فصل پاییز در خاک بکارید تا نیاز سرمایی آن در فصل زمستان برطرف شود.
• بذرها را به صورت تک یا پراکنده در سینی بذر یا ظروف کم عمق با قطر دهانه ۱۳ تا ۱۵ سانتیمتر حاوی کمپوست مخصوص بذر و قلمه بکارید.

 

• سینی بذرها باید مرطوب باشد و در دما و رطوبت مناسب قرار داده شود. می توانید این شرایط را با پوشاندن گلدان حاوی بذربا یک نایلون شفاف تامین کنید. فقط باید بر روی نایلون چند سوراخ ایجاد کنید تا هوا رد و بدل شود.
• بعد از جوانه زدن گیاه،آن را به خاکی با حاصلخیزی بیشتر منتقل کنید.

 

 تکثیر کاج نوئل از طریق قلمه زدن:

کاج نوئل درختی سخت ریشه زا است و به وسیله قلمه های چوب سخت در محیط مرطوب و به کمک هورمون  های ریشه زایی در اواخر فصل پاییز و اوایل زمستان قابل ازدیاد است.

جالب است بدانید درخت نوئل دارای خاصیت مکان نگاری است، یعنی اگر از شاخه های عمودی قلمه گرفته شود، درخت به صورت عمودی رشد می کند و اگر از شاخه های افقی قلمه گرفته شود، درخت افقی می روید.

 

مراحل قلمه زدن کاج نوئل:

• ازشاخه مورد نظر قلمه را به صورت اریب ببرید.
• در صورت برگدار بودن، برگهای پایینی حذف و فقط 2 تا 3 برگ باقی بماند.
• انتهای قلمه را در هورمون ریشه زایی فرو ببرید.
• زمان ریشه دار شدن بستر قلمه ها باید مرطوب باشد. می‌توانید از کشیدن یک پلاستیک شفاف روی گلدان یا بستر قلمه شرایط گلخانه را ایجاد کنید.
• بگذارید تا ریشه دهی کامل شود و بعد گیاه جوان را با دقت و بدون جدا شدن خاک اطراف ریشه در خاک مناسب بکارید.

 

 

• اگر میخواهید درخت کاج نوئل شما پر شاخه و زیبا شود ،آن را هرس کنید و شاخ و برگ های آسیب دیده را سریع جدا کنید.

کاج نوئل آبی را معمولا روی کاج نوئل سبز پیوند میزنند.

 

کاربردها و موارد استفاده کاج نوئل:

– این درخت یکی از مهمترین و بهترین درختان چوبده و صنعتی در اروپا و جهان است که به دلیل جنس مرغوب آن در تهیه چوب های الواری ، تیری، مصارف متنوع نجاری ، ساختمان سازی و مبل سازی و تولید خمیر کاغذ استفاده می شود.

– بیشترین کاربرد کاج نوئل به عنوان کاج کریسمس است.

– تاجران جهان به دلیل چوب مرغوبی که این گیاه دارد به خرید و فروش درخت کاج نوئل، بسیارعلاقمندند.

 

 

الف) جنس نوئل

1)نوئل سبز، درخت نوئل   picea abies  

-بومی اروپاست و معمولاً در ایام کریسمس به کار می رود.

-نام عربی آن تنوب یا صنوبر صغیر می باشد.

-مقاومت آن در برابر هر نوع آلودگی و گازهای سمی  زیاد است.

نوئل سبز

دارای دو زیرگونه مهم می باشد:

1)نوئل سبز بالشتکی (picea abies nidiformis)

-کوتاه قد و به شکل بالشتک است که ارتفاع آن به ندرت به یک متر می رسد.

-رشد آن کند است و معمولاً در باغها و پارک ها کاشته می شود.

-شکل آن نیم کروی و گاهی در وسط فرو رفته است.

2)نوئل اولندورف (picea abies ohlendorfi)  

-مخروطی فشرده است.

-ارتفاع آن به یک و نیم تا سه متر می رسد.

-قطر قاعده آن ۳ متر است.

 

 

2)نوئل کانادایی  ( picea glauca)   

-واریته ی  conica،فرم بسیار زیبایی دارد.

-بومی کانادا است

-رشد آن کند است و ارتفاع درختان ۶۰ ساله آن به ۴ متر می رسد.

-تاج آن به شکل مخروطی باریک ، فشرده و بسیار زیبا است.

-به خاطر تراکم و فشردگی سوزن ها و شاخه های کوچک ، سطح داخلی تاج زیاد مشخص نیست.

-یکی از گیاهان ویژه و انحصاری پارک های کلاسیک اروپا و آمریکا است که درطراحی باغ ها وپارک ها بسیارکاربرد دارد.

نمونه هایی از آن درایران وارد شده و در برخی پارک های شهری و بخش خصوصی کاشته می شود.

 

 

 

 

 

نوئل نقره ای یا آبی( picea punens)

-یکی از زیبا ترین گونه های سوزنی برگان است.

-به دلیل فرم و رنگ زیبای سوزن های آن، بیشتر از دیگر گونه‌های نوئل ،در فضای سبز و محیط زیست شهری کاشته می شود.

-زیستگاه اصلی آن ایالات متحده آمریکا است.

-ارتفاع  آن۵۰ متر با قطر5/1 است.

-شاخه های اصلی با زاویه ۹۰ درجه و در ردیف های جدا از هم و شعاعی هستند و شاخه های فرعی متقابل و افقی قرار دارند.

-تاج آن متقارن ،مخروطی و خوش فرم است.

-سوزن ها سخت ، نوک تیز، دارای پاشنه کوتاه ،مقطع لوزی شکل و به رنگ سبز آبی است که به صورت شعاعی دور تا دور شاخه ها آرایش یافته اند و طول آن به ۲ تا ۳ سانتی متر می رسد.

-مخروط ها گوشه دار و مستطیلی شکل است که ۸ تا ۱۱ سانتی متر طول و ۲ تا ۳ سانتی متر پهنا دارد.

بیماری:اگر از پایین به بالا روی سوزن ها نقاط سیاه رنگ دیده شد، علامت قارچ و بیماری می باشد که باید قارچ کشی شود. این مشکل باعث تغییر رنگ نوئل آبی به سبز می شود.

دو رقم مهم از یک گونه:

نوئل آبی کپه ای   (p.pungens Globosa) 

-قد آن کوتاه و بیشترین ارتفاع آن یک متر است که به صورت کروی گسترش پیدا می‌کند.

-پهنای آن 5/1 متر است.

-در ابتدای رشد ، شاخه ها نامنظم و گسترده رشد می کنند.

-سیستم ریشه ای آن سطحی ، دارای ریشه های جانبی باریک و بلند است.

-سرعت رشد آن متوسط تا کند می باشد

آب و هوا: به سرمای زیاد مقاوم است اما به گرمای مفرط حساس است.

نواحی ملایم و مرطوب را تحمل می‌کند و در آفتاب یا سایه خوب رشد می کند.

هرس: به هرس نیاز ندارد.

تغذیه: تغذیه خاصی نیاز نیست.

آبیاری: ماهی یکبار آبیاری عمیق و زهکشی خوب نیاز دارد.

آفات:عنکبوت قرمز، سم پاشی با مالاتیون و قارچ های انگلی باعث فساد چوب می شود.

کاربردها:

-برای آرایش و طراحی در سبک های مختلف باغبانی استفاده می شود.

-در سطوح چمن، تک درخت  و چوب آن کاربرد صنعتی دارد.

 

نوئل آبی کاستر p.pungens koster))

-بهترین و مشهور ترین فرم آبی رنگ در میان سوزنی برگان زینتی است.

-به صورت طبیعی به شکل مخروطی یا هرمی زیبا می باشد.

-ارتفاع آن به یک متر می‌رسد.

-سوزن ها سبز مایل به آبی مات می باشند.

 

کاربرد:

-در باغهای صخره ای یا در منظره سازی همراه با درختان رنگی و پهن برگ، منظره ی دلربایی را به وجود می‌آورد.

 

 

 

ب) جنس نراد

این جنس حدود ۵۰ گونه و بیش از ۱۵۰ رقم دارد که به غیر از چند مورد ، همه گونه ها بومی مناطق معتدله تا سرد نیمکره شمالی هستند که از شرق و شمال آسیا تا آمریکای شمالی و قسمت‌هایی از اروپا و شمال آفریقا انتشار دارد.

-همه گونه ها همیشه سبز و تک پایه اند.

– تاج آن ها هرمی و شاخه ها ،شعاعی و منظم هستند.

-سوزن ها در بیشتر گونه ها مسطح و تخت بوده و به صورت شانه ای یا در برخی گونه پیرامونی آرایش یافته اند.

-سطح زیرین سوزن ها معمولاً به رنگ آبی- نقره‌ای تا سبزه روشن است.

-در اثر جدا شدن برگ ها ، روی سطح شاخه ها اثر گرد یا بیضی شکل باقی می‌ماند که در این صورت سطح شاخه ها صاف و اثری از دمبرگ باقی نمی ماند.

-مخروط بر افراشته و غیر آویزان است و هنگامی که دانه ها رسیدند ، کاملاً از هم پاشیده می شوند و فلسها فرو می افتند و فقط محوری لخت بر روی شاخه ها باقی می ماند که مهم ترین اختلاف بین نوئل و نراد است.

 

-گونه مهم از جنس نراد ، نراد قفقاز است.

نراد قفقاز    (Abies nordmann fir)

-بومی قفقاز و جنوب شرقی دریای سیاه است.

– شاخه های اصلی تنه منظم به صورت شعاعی با زاویه ۷۵ تا ۸۰ درجه به اطراف گسترده شده و شاخه های فرعی متقابل و عمود بر محور اصلی تنه می باشد.

– تاج درختان جوان و میانسال هرمی و خوش فرم ، ولی بعداً تقریبا کروی شکل می شود.

 -سوزن ها به صورت کمانی دورتا دور شاخه های جوان ردیف شده اند.

 

– مخروط ها استوانه ای و برافراشته هستند که ۱۷ تا ۲۲ سانتی متر طول ، ۵ سانتیمتر پهنا دارد و دارای پایکی کوتاه هستند.

-نیاز فراوانی به رطوبت محیط دارد. به عناصر خاک کم توقع است اما در خاک های رسی رشد  بهتری دارد.

-سیستم ریشه ای قوی دارد و به راحتی توسعه می یابد.

-در برابر باد و یخبندان مقاوم است.

-تا  ۲۵- درجه را به راحتی تحمل می کند.

-در نواحی سرد بهترین رشد را دارد.

-رتفاع آن تا ۶۰ متر و قطر تا 2 متر می رسد.

موارد استفاده:

• درخت صنعتی است و استفاده متعددی از آن در صنایع چوب و صنایع سلولزی می شود.
• یک گونه زینتی است که به طرز جالبی آراسته و شکل می گیرد و به همین دلیل در پارک ها و باغ ها کاشته می شود.
• وقتی تنها رشد می‌کند تاج هرمی زیبایی با شاخه های گسترده رو به پایین ایجاد می کند.

 

 بونسای (بنسای) کاج نوئل:

-بونسای کاج نوئل یا همان کاج کونیکا ،درختچه ای زیبا و همیشه سبز است که به کندی  رشد می کند.

 -دارای برگ هایی به شکل سوزن های کوتاه است که  به حالت کروی و مخروطی با نظم خاصی کنارهم قرار دارند و مانند یک درخت کریسمس در یک حباب زیبا خودنمایی می‌کند.

–این گیاه نماد صلح ،خوبی وعمر طولانی است.

 -این درختچه های کوچک و زیبا ، برای دکوراسیون فضاهای نورگیر داخل و خارج از منزل بسیار جذاب هستند.

 

 شرایط نگهداری بونسای کاج نوئل:

 نور: کاج نوئل  نور پسند است و چهار ساعت در روز به  نور مستقیم آفتاب نیاز دارد.

-بهترین مکان برای نگهداری این بونسای کنار پنجره جنوبی ، تراس و پاسیو است.

 آبیاری: حجم آبیاری باید طوری باشد که کل خاک گلدان کاملا خیس شود و به طور روزانه برگ ها اسپری آب شوند.

 خاک: بهترین خاک برای بونسای، مخلوطی از خاک سبک باغچه ، کمپوست و کود است اما در هر خاکی رشد می کند.

 رطوبت: رطوبت و سرما را دوست دارد.

 دما: دمای مناسب برای آن بین ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتیگراد است.

 تغذیه: زمان کود دهی در بهار است .سالانه از کود آهن و اسیدی استفاده می شود.

 هرس: زمان هرس شاخه و برگ ها در بهار پیش از جوانه زنی است.

 زمان تعویض گلدان و هرس ریشه 2 تا 3 سال یکبار دربهاراست.

 

امروزه گیاه بونسای یا درخت های کوچک شده مینیاتوری ، طرفداران زیادی پیدا کرده اند.

اگر می خواهید یک هدیه رسمی برای مدیر خود بفرستید یا دنبال بهترین هدیه برای افتتاحیه هستید بونسای کاج نوئل بهترین انتخاب است چرا که علاوه بر ماندگاری بالا، گیاهی زینتی و گرانبها محسوب می‌شود.

یک درختچه زیبا و گران بهای نوئل را همراه با کارت تبریک و تزئینات مخصوص به هر مناسبتی می‌توانید به خودتان و عزیزانتان هدیه دهید.

شما میتوانید با خرید بونسای کاج نوئل و گیاهان آپارتمانی به جای دسته گل هایی با عمر کم ،علاوه بر هدیه ای زیبا و ماندگار به سلامت جسمی و روحی عزیزانتان کمک کنید.

نهالستان بهمن آبادی هر روزه آماده‌ی مشاوره و پاسخ به خریدارن حضوری و غیرحضوری ( تلفنی) است.

آدرس : کرج ، مشکین دشت ، جاده‌ی خوشنام ، 100 متر بعد از آهن فروشی بیاتلو ، نهالستان علیرضا بهمن آبادی.

لینک گوگل مپ :  https://goo.gl/maps/QXg1yzMpA389mBXb7

اگر از مترو استفاده ‌می‌کنید، به ایستگاه مترو کرج آمده سپس با تاکسی‌های خطی به مشکین دشت بیاید.

تلفن‌های تماس : 

38 46 666 0912

31 11 282 0938

03 14 164 0912 

99 86 276 0930