گل آزالیا

نام انگلیسی: Azalea

 

نام علمی: Rhododendron simsii 

 

خانواده: Ericaceae 

 

-گیاه آزالیا به گل‌های زیبا و خوش‌رنگ خود معروف است. گل آزالیا از زیر سرده خرزهره می‌باشد. به راحتی می‌توان این گیاه را در منزل و یا گلخانه پرورش داد. درختچه ای است گلدانی با گل‌های بسیار متنوع و رنگارنگ که فرم‌ها و گونه‌های مختلفی از آن به ایران وارد و غالبا در فصل بهار در گل فروشی‌ها عرضه می‌گردد. 

 

-زمان گلدهی در ارقام مختلف این گیاه متفاوت است حتی برخی از نمونه‌ها توانایی تولید گل در سراسر سال را دارند اما نمونه هایی که به شکل گلدانی به فروش می‌رسند معمولا در اواخر زمستان و اوایل بهار به گل می‌نشینند. آزالیا در موطن خود در محیطی خنک و مرطوب زندگی می‌کند بنابراین زمانی که گیاه گلدانی آزالیا را در خانه نگهداری می‌کنیم باید چنین شرایطی را برای آن فراهم کنیم.

 

-ارتفاع گونه های آن به ۵ متر می رسد، برگچه های این گونه سبز تیره،نیزه ای یا تخم‌مرغی باریک می باشد. گل های آزالیا معمولا اواسط بهار باز می شوند و به شکل قیفی، به قطر ۵ تا ۸ سانتی متر و به طول ۳ سانتی متر هستند. گل ها به صورت خوشه ای از ۲ تا ۵ گل در انتهای شاخه ظاهر می‌شوند. 

 

-جنس گل آزالیا معمولا درختچه های کوچک را شامل می شود و به ندرت درختان بزرگ در آن یافت می شود. کوچکترین گونه های در حال رشد به ۱۰۰-۱۰ سانتی متر بلندی قد می رسند و بزرگترین آنها بیش از ۳۰ متر طول دارد. 

 

 

برای مشاهده نحوه نگهداری و پرورش این گیاه به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

 

-آزالیا برای سالیان زیادی است که هیبرید شده است. و اکنون چیزی در حدود ۱۰۰۰۰ گونه متفاوت دارد. دو گروه اصلی این گیاه، شامل همیشه سبز و خزان‌دار هستند. این دو گونه در پاییز برگ‌های خود را از دست می‌دهند. رنگ گل گیاهان آزالیا و شکل برگ‌های آن‌ها متفاوت است. برخی از این گیاهان دارای گلبرگ‌های نازکی هستند. درحالیکه برخی گلبرگ‌های بزرگ‌تری دارند. برخی از گونه های این گیاه دارای ۵ گلبرگ در یک شکوفه خواهند بود و برخی ۱۰ تا ۱۲ گلبرگ هستند. 

 

آزالیا همیشه سبز سفید (White Tsutsuji Rhododendron) : 

-گیاه آزالیا سفید معمولا در مناطق شرقی آمریکا یافت می‌شوند و نگهداری گیاه آزالیا سفید نیاز به سایه بیشتری نسبت به سایر انواع آزالیا دارند. شکوفه گل آن‌ها بزرگ است و شامل گل‌های سفید می‌شود. برگ این گیاه سبز روشن است.

 

آزالیا صورتی (Rhododendron Subgenus Azalea) : 

-گیاه آزالیا سفید معمولا در مناطق شرقی آمریکا یافت می‌شوند و نگهداری گیاه آزالیا سفید نیاز به سایه بیشتری نسبت به سایر انواع آزالیا دارند. شکوفه گل آن‌ها بزرگ است و شامل گل‌های سفید می‌شود. برگ این گیاه سبز روشن است. 

 

آزالیا لیمویی (Rhododendron Lemon Lights) :

-این نوع از این گیاه دارای گل‌هایی با رنگ زرد روشن است. گلبرگ‌های آن معمولا بسیار کوچک‌تر از سایر انواع هستند. این گیاه تمامی برگ‌های خود را در زمستان از دست می‌دهد. ولی گلدهی آن ادامه خواهد داشت. 

 

آزالیا ارکید لایت (Rhododendron Orchid Lights) : 

-آزالیا ارکید لایت دارای گل‌های بنفش-صورتی است. گل‌های این گیاه شیپوری است با نقاطی در انتهای ساقه مشخص می‌شود. این نوع از آزالیا میوه هم می‌دهد و جز انواع سرسخت این گیاه است. 

 

آزالیا گیراد (Rhododendron Girard’s Hot Shot) :

-این نوع از آزالیا دارای سایز مناسب و گیاهی بسیار زیبا است. برای نگهداری گیاه آزالیا گیراد، نیاز به محیطی روشن است. گل‌های آن نارنجی-قرمز و در تمام طول سال نمایان است. برگ‌های این گیاه همیشه سبز هستند و تا ارتفاع یک متر هم رشد می‌کند. 

 

آزالیا فایربال (Rhododendron Fireball) :

-یکی از گونه‌های با رشد سریع آزالیا محسوب می‌شود. دارای گل‌های قرمز-نارنجی و گلبرگ‌های موجی شکل است. برگ‌های آن سبز تیره و کمی قرمز هستند. این نوع از آزالیا کامپکت است و نیاز به هرس چندانی ندارد. 

 

خاک:

-خاک سبک با حاصلخیزی زیاد، pH اسیدی و زهکشی مناسب برای نگهداری و پرورش گل آزالیا در گلدان مناسب است. ترکیب تورب، خاکبرگ و ماسه یا ترکیب یک قسمت خاک پیت ماس، یک قسمت خاک گلدانی، یک قسمت شن و یک قسمت خاک پرلیت انتخاب خوبی برای بستر کاشت آزالیا است. 

 

آبیاری:

-خاک گلدان آزالیا همیشه مرطوب باشد و آبیاری می بایست زمانی صورت گیرد که خاک گلدان کاملا خیس شده و آب اضافی از ته گلدان خارج و سپس آب اضافی زیر گلدانی خارج شود. زمانی که خاک گلدان خشک شود گل آزالیا پژمرده می شود و آب آبیاری را جذب نمی کند و آب بدون اینکه جذب خاک شود از کناره گلدان خارج می شود در این موارد گلدان را در ظرفی بزرگی حاوی آب قرار دهید تا گلدان آزالیا آب مورد نیاز خود را از کف گلدان جذب خاک کند و پس از حدود نیم ساعت گلدان را از آب بیرون آورده تا آب اضافی جذب شده از آن خارج گردد. در فصل بهار و تابستان آزالیا با توجه به شرایط آب و هوایی روزانه مانند گل های باغچه نیاز به آبیاری به صورت کافی دارد و از خشک شدن خاک آزالیا به طور جد می بایست جلوگیری شود یک بار آبیاری کامل در روز کافیست. 

 

نور:

-آزالیا از برخورد مستقیم نور خورشید با خودش متنفر است و تابش مستقیم نور آفتاب به این گل می تواند باعث وارد شدن صدمه به آن شود. این گل در دو فصل سرد سال (پاییز و زمستان) برای رشد به نور کامل نیاز دارد اما در تابستان باید آن را در سایه بگذارید. 

 

دما:

-این گل از گرما متنفر بوده و با هوای گرم سازگار نیست، برای این که آزالیا غنچه بدهد حداقل به ۶ هفته سرما با دمای روزانه حداقل ۱۸ درجه سانتی گراد و شبانه ۱۰ درجه ایی نیاز دارد، هرچند کمتر بودن دما مشکلی برای گل ایجاد نمی کند اما بالا بودن دما ممکن است مشکلاتی را برای گل شما بوجود بیاورد. 

 

گلدهی :

یکی از مهمترین کارهایی که باید برای گلدهی آزالیا صورت بگیرد، هرس کردن شاخه های آن است. به این منظور بعد از اتمام گلدهی باید سرشاخه ها هرس شوند تا گیاه شاخه های جدیدی تولید کرده و سال آینده گلدهی داشته باشند. 

 

کوددهی:

-مانند تمامی گیاهان گلدار، آزالیا نیز نیازمند کود مناسب گلدهی و تقویت ساقه است. بهتر است در فصول رشد یعنی بهار و تابستان از کود مخصوص گیاهان استفاده کرده و هر ۲ هفته یکبار به آن بدهید. استفاده از کودهای خانگی دست ساز مانند تفاله قهوه و تفاله چای نیز برای گلدهی و تقویت گیاه مفید است. 

 

تعویض گلدان:

-بهتر است هر ۲ یا ۳ سال یکبار در اواخر تابستان و شروع پاییز گلدان گیاه را تعویض کنید. به دلیل نیاز رطوبتی بالا در آزالیا، بهترین نوع گلدان برای آن، استفاده از گلدان سفالی است تا رطوبت را در خود حفظ کند. 

 

تمیز نمودن برگها:

-روش های متفاوتی برای تمیز نمودن برگها وجود دارد که بهترین آن استفاده از محلول رقیق شیر و آب است. غبار پاشی روزانه نیز برای از بین بردن آلودگی و گرد و غبار های روی برگها کافیست. 

 

رطوبت:

-آزالیا به رطوبت نسبتا بالایی نیاز دارد و غبار پاشی روزانه در رشد آن تاثیر بسزایی خواهد داشت. علاوه بر غبار پاشی، می‌توانید از راههای متنوع تامین رطوبت گیاهان کمک بگیرید و یک آزالیای پر گل و با طراوت داشته باشید. 

 

هرس:

-پس از تمام شدن دوره گلدهی آزالیا در فصل بهار آزالیا را هرس نمایید. هرس آزالیا محدود به دوره زمانی خاصی نمی شود و حداکثر تا اوایل تیر ماه می‌توان آن را هرس نمود. و اگر بعد از این تاریخ آن را هرس نمایید زمان کافی برای تشکیل غنچه نخواهد بود و آزالیای شما تولید شاخ و برگ بدون گل می‌نماید. 

 

آفات و بیماری ها:

 

-دلیل زرد شدن برگ ها: زهکش ضعیف خاک و فقر شدید و عدم کوددهی و افزایش اسیدیته خاک به دلیل استفاده از آب نامناسب از دلایل اصلی این مشکل است. 

 

-چروک شدن برگ‌ها: سرمازدگی بهاره یا پاییزه، فعالیت آفاتی که از شیره گیاه مصرف می‌کنند مانند شپشک ها، کنه‌ها یا شته باعث چروک شدن برگ‌ها می‌شود. 

 

-بروز لکه بر روی برگ‌ها:بیماری قارچی کپک و بیماری زنگ می‌تواند عامل این لکه‌ها باشد. 

 

-عدم گلدهی:اگر گل‌ها تشکیل می‌شوند اما قهوه‌ای شده و از بین می روند به دلیل سرمای بیش از اندازه محیط است. برخی از ارقام چند سال زمان نیاز دارند تا بتوانند گل دهند. مصرف کودها بعد از اواسط تیر ماه زیرا ممکن است نوع نامناسب کود منجر به افزایش رشد برگ ها شود و از شکل گیری جوانه های گل جلوگیری کند. نور کم محیط و تابش نور مستقیم آفتاب موجب ریزش غنچه‌های گل خواهد شد. هوای گرم و خشک موجب ریزش جوانه‌های گل می‌شود. 

 

-مرگ ناگهانی: زهکش نامناسب بستر کاشت، عمیق کاشته شدن گیاه در زمان تعویض گلدان، بیماری‌هایی همانند پوسیدگی ریشه فیتوفترا که به دلیل زهکش نامناسب بستر کاشت شیوع می‌یابد. مصرف آب های املاح دار که در نهایت منجر به قلیایی شدن بستر کاشت و از بین رفتن گیاه می شود. 

 

تکثیر:

-گیاه آزالیا از طریق بذر، خوابانیدن شاخه، قلمه و یا پیوند قابل تکثیر است. ولی تکثیر آزالیا بیشتر از طریق ریشه دار نمودن قلمه چوبی یا نیمه چوبی ساقه در بهار و تابستان صورت میگیرد. 

 

-خوابانیدن: تکثیر آزالیا از طریق خوابانیدن بسیار آسان می‌باشد. در این روش ابتدا شاخه‌ای را انتخاب نمایید که کمی آویزان بوده و به سطح زمین نزدیک‌تر باشد. در این روش، نیازی به حذف بخشی از گیاه مادر نیست. در خاک عمقی حدود ۵ سانتی متر ایجاد کنید. شاخه را در داخل عمق حفر شده قرار دهید و روی آن را با تقریبا ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر از خاک گلدان بپوشانید. یک سال به شاخه اجازه دهید تا ریشه‌های مستقلی ایجاد کند پس از ایجاد سیستم ریشه‌ای سالم، آن را از پایه مادری یا گیاه اصلی جدا کنید. 

 

-قلمه ساقه: از اواخر بهار تا اواسط تابستان بسته به نوع آب و هوا و تنوع آزالیا قلمه ها را از شاخه‌های کوتاه انتهای گیاه که نیمه چوبی‌اند بگیرید. نه از شاخه‌های ضخیم و محکم، به طوری که قلمه‌ها باید طول حدود ۱۵-۱۰ سانتی متر داشته باشند. همه برگ‌ها را جدا کنید، به جز آن‌هایی که در انتهای بالا قرار دارند. بعد از تهیه قلمه آن را در یک گلدان با خاک مرطوب و عمیق، تقریبا ۱۵ سانتی متر عمق بکارید. بستر کاشت حاوی پیت ماس و پرلایت به نحوی باشد که حداقل نیمی از قلمه‌ها در این بستر فرو رود. قلمه را در جای گرم نگه دارید غبار پاشی و حفظ رطوبت بستر قلمه سبب ریشه دهی قلمه‌ها می‌گردد. برای حفظ رطوبت می‌توانید روی بستر قلمه را با کیسه پلاستیکی شفاف بپوشانید. بعد از اینکه قلمه‌ها ریشه دار شدند به مدت ۲ تا ۴ هفته در محیطی با دمای ۷ درجه قرار گرفته سپس دما را به حدود ۲ درجه کاهش می‌دهند. 

 

کاربرد:

-گیاه زیبای آزالیا با تنوع رنگ های زیبایش بصورت گلدانی در بالکن ها، تراسها و نیز کنار پنجره ها با هوای خنک در داخل خانه ها میتواند کاربرد داشته باشد و نیز در آب و هوای مناسب به عنوان یک درختچه زیبا در فضای سبز و پارکها وبلوارها نیز می تواند کاربرد داشته باشد.