آبیاری

آبیاری :این نوشته از سری آموزش‌های نهالستان بهمن آبادی در بخش نهال است . در این مقاله با نحوه آبیاری اشنا می‌شوید.

-هر درختی در گذر زمان به میزان متفاوتی از آب برای آبیاری نیازمند است. برای رشد درخت به بهترین نحو باید مقدار آب لازم برای آن فراهم گردد. میزان آب مورد نیاز درختان مختلف برای آبیاری بسته به عواملی می باشد که ما در این مطلب آن ها را برای شما بیان می کنیم.

-مرطوب نگه داشتن خاک اطراف ریشه نهال در مراحل اولیه کاشت اهمیت بالایی دارد. اصولاً آبیاری نهال باید سبک و با فاصله کم باشد که اطراف ریشه خاک نشود و هم اینکه نهال در حالت غرقاب قرار نگیرد. آبیاری نهال تازه کشت شده باید بلافاصله پس از کشت آن انجام بگیرد تا خاک اطراف ریشه به آن چسبیده و نیاز آبی نهال جوان را برای چند روز تامین نماید.

-باید دانست که در آبیاری لزومی ندارد که طوقه درخت با آب تماس داشته باشد چون این کار باعث خیس شدن طوقه نهال شده و موجب پوسیدن آن ناحیه و در نتیجه خشکیدن نهال می گردد. متخصصان حفظ نباتات عقیده دارند در آبیاری اگر طوقه در آب فرو رود موجب شیوع آفات و بیماری ها به خصوص آفات چوب خوار و بیماری های قارچی می شود. در شرایط مساعد ، ریشه درختان تا عمق زیاد نفوذ می کند و در جهت افقی نیز بر حسب بافت خاک و نوع درخت از هر طرف ۳تا۱۵ برابر شعاع شاخساره و یا سایه انداز درخت پخش می گردد. ولی بررسی ها نشان داده که قسمت اعظم ریشه های فعال یک درخت در زیر شاخساره آن ، تا ژرفای ۶۰سانتی متری زمین قرار دارند. بنابراین گیاه عمده ترین قسمت آب و مواد غذایی مورد نیاز خود را از این قسمت خاکه جذب می کند. در نقاطی که بارندگی سالیانه، کمتر از ۷۰۰میلی متر و با پراکنش مناسب نباشد، باید در ایام خشک ، آب مورد نیاز درخت به وسیله آبیاری تامین گردد.

واتساپ                                              اینستاگرام                                            تماس فوری (روی تصویر فوق کلیک کنید)

-آبیاری هر گیاه بسته به شرایط و نوع گیاه متفاوت است که در ادامه با این شرایط آشنا می شویم:

سن درخت:

-هرچقدر سن درخت کمتر باشد نیاز به ابیاری بیشتری دارد چرا که ریشه درخت تازه کاشته شده ضعیف تر از ریشه درختی می باشد که مدتها کاشته شده است.

زمان سال:

-بیشترین زمانی که درخت نیاز به آب دارد در وسط فصل تابستان تا آخر آن یعنی زمانی می باشد که هوا خیلی گرم است. در فصل بهار زمانی که هوا گرم می شود رطوبتی که در فصل زمستان ذخیره شده به درون خاک می رود.

شرایط محیط از لحاظ آب و هوا:

-سال هایی که خشکسالی می باشد از رطوبت خاک در ابتدای فصل استفاده می شود و در نتیجه این دوره آبیاری درخت بیشتر می شود. همچنین در سال‌هایی که بارندگی زیاد بوده و هوا مرطوب است امکان دارد که درخت تا اوایل فصل تابستان یا فصل پاییز به آب احتیاج نداشته باشد.

شرایط خاک:

-آبی که برای آبیاری درختان استفاده می شود در خاک می ماند. مقدار آب ذخیره شده توسط خاک به عواملی مثل نوع خاک ، عمق خاک و وضعیت خاک بستگی دارد. به فرض مثال خاک رس آب زیادتری را ذخیره می کند و همچنین آب کمتری برای آبیاری احتیاج دارد در حالیکه خاک های سبک و شنی بر عکس خاک های رسی بوده و آب کمتری را ذخیره می کنند و همچنین آب بیشتری برای آبیاری احتیاج دارند.

نوع درخت:

-بعضی از درختان به محض کاشته شدن احتیاج به مصرف آب زیادی ندارند در صورتیکه خیلی دیگر از درختان در فصل تابستان اگر آب به آن ها نرسد به خوبی رشد نمی کنند. سرعت و مقدار آبی که درختان استفاده می کنند به عواملی همچون خواص و ویژگی درختان در ذخیره آب، مراحل رشد درختان، شرایط محیط و آب و هوا، شرایط اقلیمی که در حال عوض شدن می باشند، گرم شدن هوا، رطوبت نسبی کم ، سرعت باد بالا و همچنین تابش نور خورشید بستگی دارد. هرچقدر ریشه درخت در زمین قوی تر باشد قدرت بهره گرفتن از خاک زیادتر شده و درخت سریع تر و راحت تر به آب و خاک دسترسی پیدا می کند.

-از روش های تعیین احتیاج آبیاری درختان به صورت. روزانه به کارگیری قطر بدنه درختان می باشد: برای نمونه در صورتی که قطر بدنه درختانی مثل سیب، گیلاس و گردو ۳۰ سانتی متر است این درختان احتیاج دارند که هرروز به اندازه ۴لیتر آبیاری گردند و اگر قطر تنه درختانی مثل گلابی، هلو و آلو ۳۰سانتی متر باشد نیاز دارند هر روز به اندازه ۲۸ لیتر آبیاری شوند. میانگین آبی که برای آبیاری درختان در هفته لازم است حدود ۲۵تا۷۵لیتر بوده که این مقدار آب بسته به بافت خاک، وزن مخصوص خاک، دمای هوا به صورت روزانه و میزان بارش متغیر می باشد.

۱)آبیاری نامناسب یا کم آبیاری ناخواسته:

-از آنجاییکه آبیاری از مهم ترین فاکتورهای موفقیت در استقرار باغات جدید می باشد، با این وجود به علت رعایت نکردن برخی نکات با وجود آبیاری نهال خشک می شود. از مواردی که در آبیاری باغات تازه احداث باید بدان توجه نمود زمان آبیاری نهال است که می باید در صبح های زود انجام شود و یا به عصرها موکول شود ، اما مشاهده می شود آبیاری در وسط روز و در اوج گرما که نهال با پژمردگی موقت روبه رو می باشد آبیاری انجام می گیرد.

-نکته مهم دیگری که بایستی به آن توجه شود این است که حجم آبی که برای هر نهال استفاده می شود نباید کم باشد زیرا به نظر می رسد که یکی از عوامل خشکیدگی نهال مقدار کم آبیاری در زمان نامناسب می باشد که در این شرایط باعث سوختگی نهال به علت گرمای آزاد می شود. مشاهده شده است در اراضی با بافت شنی چنانچه آب مورد استفاده برای نهال در حدود ۱۵لیتر و کمتر و زمان آبیاری نزدیک به اواسط روز و بدون مالچ پاشی عرصه صورت گیرد به احتمال بالا نهال های فوق در عرض چند روز آثار خشکیدگی را نشان می دهند بنابراین توصیه می شود آبیاری نهال ها در صبح و یا عصر انجام شده و به هیچ وجه میزان آب مصرفی از ۳۰لیتر کاهش نیابد

-در حال حاضر ۴روش آبیاری عمده، مرسوم است:

الف-روش کرتی یا غرقابی

ب-روش نشتی

پ-روش بارانی

ت-روش قطره ای

که البته روش بارانی مطلوب برای درختان نیست.

آبیاری گرته غرقابی:

-یکی از روش های معمول برای آبیاری گیاهان به روش کرتی است. در این روش مزرعه به قطعات مختلف تقسیم و به طور جداگانه تسلیح می شود. سپس دور تا دور شر قطعه با خاک دیواره ی کوتاهی (مرز) ایجاد می گردد. پس از این که کرت آماده شد، عملیات کاشت محصول و آبیاری در آن انجام خواهد شد. برای آبیاری هر قطعه آب را بنا ارتفاع معینی وارد کرت می کنند . آب موجود در کرت تا نفوذ کامل باقی می ماند. گاهی پس از نفوذ مقدار مشخصی آب بقیهی آن را از کرمت خارج می کنند.

آبیاری تحت فشار آبیاری بارانی:

-روشی است که در آن آب با سرعتی مساوی و یا کمتر از نفوذپذیری خاک شبیه باران بر سطح زمین پخش می شود. مجموعه وسایل و لوله هایی که آب را از منبع آبی تا دهانه ی آبپاش منتقل می کنند (شبکه آبیاری) نامیده می شود. در آبیاری بارانی بر خلاف روش های ثقلی آب در سیستم لوله های بسته و تحت فشار جریان دارد. آبرسانی به زمین هایی که در روش های نقلی ممکن نباشد (یعنی زمین هایی با شیب زیاد) و زمین هایی که بالاجبار در اثر نرسیدن آب و تسطیح نبودن زمین کشت نمی شود با این روش می تواند مورد بهره برداری قرار گیرد. بالا بودن بهره وری آبیاری و کنترل دقیق آب می تواند این روش را در ردیف مناسب ترین روش ها برای آبیاری بسیاری از اراضی کشور قرار دهد. در این روش می توان کودهای شیمیایی قابل حل در آب و تموم را در دسترس گیاهان قرار داد.

انواع سیستم های آبیاری بارانی:

۱)آبیاری بارانی نیمه متحرک(نیمه ثابت)

۲)آبیاری بارانی با سیستم ثابت

۳)آبیاری بارانی با سیستم آبفشان خطی

۴)آبیاری بارانی با سیستم قرقره ای(تک گان)

۵)آبیاری بارانی با سیستم دوار مرکزی

۶)آبیاری بارانی با سیستم خطی

معایب و محاسن استفاده از آبیاری بارانی

معایب:

۱)هزینه اولیه سیستم بالا است.

۲)در مواردی که کشاورزان دارای حق آبه هستند و به طور نوبتی از آب استفاده می کنند، استفاده از سیستم بدون داشتن مخزن ذخیره آب با دشواری مواجه می شود.

۳)در آبیاری بارانی کیفیت محدودیت بیشتری را در مقایسه با روش تقلی ایجاد می نماید.

۴)در مناطق بادخیز میزان تلفات آب زیاد و یکنواختی آبیاری کم است.

۵)در هوای گرم و خشک شدت تبخیر در موقع آبیاری باعث تلفات آب می شود.

۶)در موقع رسیدن دانه از عمر شبی محو کارمندان می شود.

۷)در موقع آبیاری عمل لقاح مشکل می شود.

محاسن:

۱)در مصرف آب صرفه جویی می شود.

۲)امکان آبیاری در اراضی شیب دار بدون نیاز به تسطیح فراهم می گردد.

۳)آبیاری با منابع آبی کم که در آبیاری با روش دیگر نمی تواند مورد استفاده قرار بگیرد میسر می شود.

۴)امکان آبیاری در بیشتر خاک ها و بافت های مختلف ( خاک های سبک تا سنگین فراهم می شود)

۵)از مجریان سطحی آب و فرسایش خاک جلوگیری می شود.

۶) محافظت از گیاه در مقابل یخبندان ناشی از سرمای زودرس ممکن است.

۷)امکان سمپاشی و کوددهی فراهم است.

آبیاری قطره ای:

-روشی است که طی آن آب فشار کم و از روزنه یا وسیله ای به نام قطره چکان از شبکه خارج گردیده و به صورمت، قماراتی در پای بوته ریخته می شود. شبکه آبیاری قطره ای که آب را در سراسر مزرعه توزیع می نماید مانند شبکه آبیاری بارانی است و تفاوت این دو روش در نحوه توزیع آب در سطح خاک است. در هر دو روش آب ، با فشار در لوله ای بسته منتقل می گردد که در ابیاری بارانی به وسیله ی آبپاش و با فشار زیاد و در آب آبیاری قطره ای به کما قطره چکان و با فشار کنم به گیاه داده می شود، از شخصیتهای بارز آبیاری قطره ای تحویل آب با دبی کم و در منطقه ریشه است.

لوازم آبیاری قطره ای:

آبیاری قطره ای: این روش آبیاری ابتدا در گلخانه ها مرسوم بود، ولی در سال های اخیر به مزارع نیز کشانیده شده است. گرچه در محیط گلخانه می توان تمام خاک گلدان را ، بدین شیوه مرطوب نگاه داشت ولی در مزرعه، عملا همه خاک گرداگرد ریشه ها مرطوب نمی گردد، ولی به تحقیق ثابت شده است که اگر حدود ۲۵ درصد از ریشه های گیاه به اندازه کافی ، آب دریافت دارند گیاه می تواند به رشد عادی خود ادامه دهد . با آبیاری قطره ای به مقدار زیادی در مصرف آب صرفه جویی به عمل می آید. وسایل مورد نیاز این شیوه آبیاری عبارتند از: پمپ، لوله های پلاستیکی (قطر کم) و قطره چکان های کوچک که آب از آن ها به صورت قطره قطره بیرون بیاید.

-به فراخور اندازه گیاه، معمولا پای هر بوته یا بین هر ۲یا۴ بوته یک قطره چکان قرار می دهند. مجرای قطره چکان قابل تنظیم است و به فراخور نیاز گیاه ، می توان میزان آب را کنترل کرد. لوله های اصلی را معمولا به قطر ۵ سانتی متر و لوله های فرعی را به قطر ۱سانتی متر انتخاب می کنند، البته این اندازه ها استاندار نیست بلکه بر حسب نوع گیاه می تواند تغییر کند. لوله ها از پلاستیک سیاه برگزیده می شوند که هم قیمت آن ارزان تر است و هم به سبب رنگ سیاه آن ها جلبک ها نمی توانند بر روی آن ها رشد کنند و کودهای شیمیایی را می توان در آب حل کرد و به گیاه داد. گرفتگی لوله ها و قطره چکان ها از معایب این روش است که با نصب فیلترها می توان تا حدودی از آن جلوگیری به عمل آورد. لوله ها معمولا هم سطح زمین قرار می گیرند و در آخر فصل جمع آوری می شوند.

-آبیاری قطره ای یکی از روش های پیشرفته آبیاری تحت فشار می باشد که در آن آب به وسیله ی فشاری که توسط پمپ و یا اختلاف ارتفاع به وجود می آید وارد مجموعه یا سیستم لوله کشی شده و توسط قطره چکان ها به صورت قطره در پای بوته ها با درختان میوه نفوذ و با مصرف حداقل آب، نیاز آبی گیاه را تامین می کند که راندمان آبیاری در این روش نزدیک ۹۰٪ می باشد. سیستم آبیاری قطره ای از ۳ بخش عمده تشکیل شده است:

الف: دستگاه تنظیم مرکزی (کنترل مرکزی سیستم)

ب: شبکه ی توزیع و آبرسانی (لوله های انتقال آب)

ج:قطره چکان ها

الف-دستگاه تنظیم مرکزی: این بخش معمولا در ابتدای هر سیستم و نزدیک منبع آب تعبیه می گردد که شامل قسمت های زیر می باشد: پمپ ، فیلتر یا صافی ، سیکلون، شیر تنظیم دار، مخزن کود و مواد شیمیایی کنتور آب، فشار سنج ها دستگاه تنظیم کنند. کارهایی که در این بخش انجام می شود عبارتند از: تحت فشار قرار دادن آب، تصفیه آب، تعیین مدت زمان آبیاری و مواد شیمیایی لازم به آب می باشد.

ب-شبکه ی توزیع و آبرسانی: کار انتقال آب در روش آبیاری قطره ای به عهده ی لوله های اصلی، لوله های رابط و لوله های جانبی می باشد. لوله های اصلی عملی رسانیدن آب از ایستگاه پمپاژ به لوله های با پا جمع کننده در باغ یا مزرعه را به عهده دارند. لوله های رابط ، آب را از لوله های اصلی به لوله های فرعی می رسانده لوله های فرعی یا جانبی که قطره چکان ها روی آن ها تعبیه شده ، در کنار درختان با بوته ها قرار گرفته و مکمل آبیاری را انجام می دهند . جنس این لوله ها معمولا از پلی اتیلن یا PVC می باشد. در سیستم آبیاری قطره ای می توان تمام سیستم یعنی لوله های اصلی ، رابط و جانبی را در زیر زمین قرار داد، ولی بهتر است فقط لوله های اصلی و رابط زیر زمین بوده و لوله های جانبی در کنار هر ردیف از درختان بر روی دمداح خاک قرار گیرد.

ج-قطره چکان ها: قطره چکان ها، آب را به صورت قطره هایی پشت سر هم در اختیار گیاه قرار می دهند و از مواد پلاستیکی محکم ساخته شده اند که انواع مختلفی دارد. ساختمان قطره چکان ها طوری است که جلوی فشار اضافی آب را گرفته و در مقابل سرما، گرما و مواد شیمیایی نیز مقاوم می باشند.

مزایای سیستم آبیاری قطره ای:

۱)بالا بردن راندمان آبیاری در حدود ۹۰٪

۲)افزایش رشد و عملکرد محصول

۳)استفاده بهینه و موثرتر از اب موجود

۴)کاهش خسارت‌های ناشی از شوری

۵)کاهش هزینه کارگری

۶)سهولت در انجام عملیات زرعی

۷)محدود شدن رشد و تکثیر علفهای هرز

۸)تسهیل در تأمین کود و مواد شیمیایی برای گیاهان

۹)کاهش یا نبود روان‌آب سطحی

نهالستان بهمن آبادی هر روزه آماده‌ی مشاوره و پاسخ به خریدارن حضوری و غیرحضوری ( تلفنی) است.

آدرس : کرج ، مشکین دشت ، جاده‌ی خوشنام ، 100 متر بعد از آهن فروشی بیاتلو ، نهالستان علیرضا بهمن آبادی.

لینک گوگل مپ :  https://goo.gl/maps/QXg1yzMpA389mBXb7

اگر از مترو استفاده ‌می‌کنید، به ایستگاه مترو کرج آمده سپس با تاکسی‌های خطی به مشکین دشت بیاید.

تلفن‌های تماس :

38 46 666 0912

31 11 282 0938

03 14 164 0912

99 86 276 0930