چه درختانی را در خاک شور بکاریم؟

چه درختانی را در خاک شور بکاریم؟در این پست قصد داریم شما را با مسئله شوری خاک( EC)در کشاورزی و باغداری،تاثیر آن در کیفیت محصولات،عوامل ایجاد کننده خاک شور،کاشت نهال مناسب در خاک شور،و روش  های کم کردن و از بین بردن شوری خاک را بیان کنیم. تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.

شوری خاک یا EC  خاک چیست؟

شوری خاک به زبان ساده یعنی میزان و مقدار نمک موجود در خاک

اصطلاح علمی و انگلیسی این پدیده، (Electrical Conductivity ) است که با مخفف (EC) به فارسی “هدایت الکتریکی” شناخته میشود.

این پدیده از لحاظ علمی، شاخصی است که میزان دسترسی گیاهان به مواد مغذی خاک را نشان می دهد.مقدار بالای EC خاک،نشان از وجود مقدار زیاد کاتیون ها در آن،مانند؛  پتاسیم، سدیم، کلسیم، منیزیم، آمونیوم، آلومینیوم، آهن، مس، روی و منگنز دارد. علاوه بر موارد ذکر شده عوامل دیگری مانند  استفاده از منابع مختلف کود،محیط کاشت درخت و کیفیت آب است.

اندازه گیری EC خاک

چه درخت هایی در خاک شور بکاریم؟

اثر شوری خاک روی گیاهان

شوری خاک یا مقدار ماده مغذی بالا در خاک موجب اختلال رشد در گیاهان میشود و حتی ممکن است رشد آن را  متوقف کند. مهم ترین اثر این پدیده عدم جذب یونها در گیاه است.کوچکتر و تیره تر شدن برگ ها در گیاهان از دیگر اثرات تاثیر خاک شور روی گیاهان است.

شوری ممکن است سبب کند شدن یا مهار شدن جذب برخی یون ها شود؛ مثلاً غلظت بالای یون سولفات در محلول غذایی، جذب سدیم را افزایش داده و بالعکس سبب کاهش جذب کلسیم و اختلال در جذب پتاسیم در محلول غذایی می شود. همچنین مشاهده شده که غلظت بالای کلسیم در محلول غذایی، جذب پتاسیم را تحت تأثیر قرار می دهد. مقدار بالای نمک در محلول غذایی، سبب اختلال در جذب کلسیم شده و در نهایت علائم ناهنجاری فیزیولوژیک در گوجه فرنگی، فلفل و هندوانه ظاهر می گردد.

برای پی بردن به مقدار هدایت الکتریکی یا ای سی خاک خود میتوانید به آزمایشگاه های و موسسات آب و خاک مراجعه کنید مراجعه کنید.

مقدار بهینه هدایت الکتریکی در خاک

مقدار بهینه میزان هدایت الکتریکی در خاک برای رشد گیاهان بین mS/m 110 الی 570 می باشد. اگر خاکی میزان هدایت الکتریکی آن کمتر از mS/m 110 باشد نشان دهنده این است که مواد مغذی آن خاک کم است. به علاوه اگر مقدار هدایت الکتریکی خاک بالاتر از mS/m 570 باشد نشان دهنده وجود عناصر مغذی بالا در خاک می باشد. میزان هدایت الکتریکی در خاک های شنی غالباً کم و در خاک های رسی زیاد می باشد. اگر میزان هدایت الکتریکی خاک بالاتر از mS/m 1600 باشد، نشان دهنده میزان بالای شوری خاک می باشد که منشاء آن نیز اغلب سدیم می باشد. برای رفع شوری خاک نیز می توان از گوگرد یا گچ استفاده کرد. هر چقدر میزان رطوبت خاک بالا باشد میزان کاتیون های خاک نیز افزایش می یابد و متقابلاً میزان EC خاک نیز عدد بالایی را نشان می دهد. آزمایشگاه دانشگاه شهید بهشتی

EC خاک بیانگر ظرفیت خاک برای نگهداری مواد مغذی می باشد. برای مدیریت بهینه خاک باید کشاورز سعی کند هدایت الکتریکی را در محدوده بهینه آن (mS/m 110 الی 570 ) برای کشاورزی نگه دارد. خاک هایی که EC بالایی دارند مواد مغذی موجود در آنها نیز بالاست و خاک های با EC پایین مواد مغذی کمتری دارند.

بالا بودن EC خاک از مقدار تعیین شده (mS/m 570) از طریق مسموم کردن گیاه، کاهش آب قابل استفاده گیاه و پژمردگی آن و ایجاد عدم تعادل تغذیه ای در گیاه در رشد گیاه محدودیت ایجاد می کند. در زمینه مسمومیت خاک باید گفته شود که بعضی یون ها از جمله یون کلر، سدیم و بور که به مقدار زیاد در خاک های با EC بسیار بالا (اصلاحاً شور) وجود دارند، اگر به مقدار زیاد توسط گیاه جذب شوند موجب مسموم شدن آن می شوند. ایجاد عدم تعادل تغذیه هم به این صورت است که چون در شرایط EC بالای خاک بعضی از یون ها مثل کلر زیاد می باشد این عامل موجب می شود که یون ها و مواد مغذی دیگر که مورد نیاز گیاه است خیلی کم جذب گیاه شوند در این حال رشد گیاه دچار اختلال می شود. (1)

(1)آزمایشگاه دانشگاه شهید بهشتی

جدول شوری خاک

اکنون با آشنا شدن دقیق در رابطه با EC   میتوانیم به این موضوع بپردازیم که چه نهال هایی را میتوانیم در خاک شور بکاریم ؟

1)انار

درخاک شور چه درختانی بکاریم ؟

کاشت انار از دیر باز در مناطق مختلف با آب و هوای گرم و حتی کم آب مورد استفاده قرار گرفته، و از جمله مواردی است که شما میتوانید در آب و هوای گرم بکارید و نگرانی زیادی هم بابت آبیاری و شوری خاک خود نداشته باشید.خرید انار 

2)انگور

انگور از انواع میوه های بسیار ارزان و خوش مزه است که شرایط کاشت راحتی دارد و به کم آبی و حتی خاک شور مقاوم است.شما میتوانید انواع انگو ر ایرانی مانند انگور بیدانه قرمز ،انگور بیدانه زرد،انگور لعل،انگور عسگری،انگور یاقوتی و غیره.انگور خارجی مانند انگور های اسکارلت،انگور فیلم سیدلس،انگور اتوم رویال و انواع مختلف دیگر که میتوانید با تماس پیگیری نمائید. خرید انگور 

3)زیتون

زیتون خوراکی ،قیمت این خوراک خاص بر هیچکس پوشیده نیست.از طرفی فواید بی شمار این میوه و از طرف دیگر فواید بسیار زیاد روغن آن برای بدن و پوست و مو و حتی تهیه سالاد و غذای خوشمزه .خرید زیتون خوراکی 

4)پسته

 مورد چهارم این لیست پسته است،حتما تا اینجا متوجه شدید که چه میوه های گرانبها و خاصی را میتوانیم حتی در خاک شور نیز بکاریم.خرید پسته

موردی که باید در خرید پسته بسیار به آن توجه کنیم خرید پسته غیر پیوندی بجای پسته پیوندی است. دلیل این امر داشتن اعتماد بیشتر و خاطر جمع بودن در مورد اصالت کالا و جلوگیری از هدر رفتن زمان است.

5)بادام

بادام از دیگر موارد این لیست است.انواع مختلفی از بادام در بازار وجود دارد. از بادام کاغذی گرفته تا بادام های سنگی دیرگل مانند فرانیس،مامایی و تونو را میتوانید از نهالستان بهمن آبادی تهیه نمائید. خرید بادام 

6)سنجد

سنجد  نیز از دیگر مواردی هستند که میتوانید در خاک شور بکارید.خرید سنجد

7)عناب

این درخت دربرابر درجه حرارت بالا و بارندگی فراوان مقاوم است. عناب به تابستان های گرم و آب کافی نیاز دارد. بر خلاف بسیاری از گونه های دیگر این درخت، زمستانهای نسبتا سرد و دمای پایین تا حدود -15 درجه سانتیگراد را تحمل می کند.خرید عناب 

برای رفع شوری خاک، روش‌های مختلفی وجود دارد که عبارتند از؛

1. شستشوی خاک: با شستشوی خاک، نمک‌های اضافی از خاک شسته و حذف می‌شوند. برای این کار می‌توانید از آب تصفیه شده و یا آب شور استفاده کنید.
2. شناوری خاک: با شناوری خاک، نمک‌ها به سطح خاک منتقل می‌شوند و با زدایی لایه‌های بالایی خاک، نمک‌های اضافی حذف می‌شوند.
3. استفاده از کودهای آلی و زیستی: استفاده از کودهای آلی و زیستی به جای کودهای شیمیایی می‌تواند باعث کاهش شوری در خاک شود.
4. استفاده از طرح‌های آبیاری مناسب: طرح‌های آبیاری مناسب می‌تواند باعث جلوگیری از افزایش شوری در خاک شود.
5. استفاده از گیاهان شورزیک: استفاده از گیاهان شورزیک کمک می‌کند تا نمک‌های اضافی در خاک جذب شده و از خاک حذف شود.
6. تغییر نوع خاک: با تغییر نوع خاک، می‌توانید از شوری خاک جلوگیری کنید. برای مثال، اگر خاک شما شور است، می‌توانید به جای آن از خاک‌های غیرشور استفاده کنید.
7. مدیریت منابع آبی: مدیریت منابع آبی شامل کاهش استفاده از آب از طریق استفاده از طرح‌های آبیاری مناسب می‌شود که باعث کاهش شوری در خاک می‌شود.

در هر صورت، برای رفع شوری خاک، لازم است که علاوه بر شناخت نوع و میزان شوری در خاک، از روش‌های مناسب و درست استفاده کنید.

روش های از بین بردن شوری خاک