این نوشته از سری آموزش‌های نهالستان بهمن آبادی در بخش نهال است . در این مقاله با درخت ژینکو (جینکو ) اشنا

می‌شوید. ژینکو

درخت ژینکو نام درخت کهن دار که جینکو جینکگو و جینگکو هم شناخته می‌شود یکی از قدیمی‌ترین گونه درختی از درختان بزرگ و خزان پذیر و بومی شرق آسیا( کشور چین )می‌باشد و به دلیل قدمت آن که به۲۰۰ تا ۲۷۰ میلیون سال پیش برمی‌گردد به فسیل زنده مشهور است .

امروزه درخت ژینکو به طور طبیعی در مناطق کوهستانی دورچین شرقی می روید. با این حال به طور مصنوعی در مناطق وسیعی از نقاط جهان پرورش داده می شود به ویژه در مناطق معتدله و مرطوب به خوبی رشد می کند و به محدوده وسیعی از اقلیم ها و شرایط نامساعد مقاومت دارد .

ژینکو در خاکهای عمیق با زهکشی خوب و لومی شنی و حاصلخیز رشد مناسبی دارد و در کشورمان نیز به صورت پراکنده در شهرهای شمالی تهران، مشهد و….کاشته شده است .

این درخت دارای رشد بسیار کند و آرامی می باشد .

جینکو درختی است نورپسند که به استرس هایی نظیر خشکی، آلودگی هوا و خاک و همچنین در برابر حملات قارچی و حشرات و آفات مقاوم می‌باشد و به دلیل مقاومت در برابر آلودگی هوا کاشت آن در شهرهای آلوده بسیار مناسب می‌باشد .

ارتفاع این درخت به ۴۰ متر می رسد .قطر آن بین ۳ تا ۴ متر است که با افزایش سن گیاه به ۸ تا ۱۰ متر می رسد .رنگ پوست درخت، خاکستری روشن تا قهوه‌ای است .تاج درخت های جوان هرمی شکل با شاخه های روبه بالا بوده و از قابلیت رشد مرکزی برخوردار است .شاخه های جانبی به صورت مارپیچ و مورب روی تنه اصلی رشد می کنند.

درخت جینکودو نوع شاخساره تولید می‌کند .شاخساره های بلند که دارای برگهای پهن همراه جوانه های جانبی بوده و شاخسار های کوتاه با برگهای خوشه‌ای که بدون میان گره بوده و فاقد جوانه های جانبی هستند.

شاخساره های بلند ،ساختار چوبی درخت را تشکیل داده و مسئول تولید نقاط رشد جدید درخت می باشد در حالیکه شاخساره های کوتاه وظیفه تولید برگ‌ها را به عهده دارند. این شاخصه‌ها در شرایط اقلیمی و فیزیولوژیکی خاص به یکدیگر تبدیل می شوند.

درخت جینکو در سن ۲۵ تا ۳۰ سالگی دارای ساختار زایشی می‌شود .این درخت وقتی که جوان است دارای شکل هرمی با شاخه های بلند قائم و قلمی است و هنگامی که مسن تر شد تاج آن پراکنده و نامنظم میشود .این درخت می تواند تا ۳۰ متر طول و ساقه با قطر بالا داشته باشد.

درخت جینکو دارای برگ های ویژه بادبزنی شکل با یک یا چند لوب با دمبرگ بلند و در شکل و اندازه های متنوع هستند.  فاقد رگبرگ میانی و به طور غیر عادی کنگره‌دار هستند .در پاییز طلایی و تا دی ماه بر روی درخت می مانند .لبه برگ ها بر روی شاخه های کوتاه و قاعده شاخساره های بلند ،کامل یا در تکیه انتهایی دو قسمتی است .در حالی که برگهای قسمت های بالای شاخدار های بلند همیشه دارای لبه دوقسمتی بوده و با بریدگی عمیقی به دلیل و تقسیم شده‌اند. طول برگها ۸ تا ۱۳ و عرض آنها ۵ تا ۸ سانتیمتر است.

قسمت مورد استفاده جینکو ،برگ های آن می باشد که ترکیبات آن به شدت تحت تأثیر فصل برداشت آن است بیشترین درصد مواد و تغییرات آن ،مربوط به فصل پاییز می باشد.

به طور خلاصه ترکیبات مهم آن شامل موارد زیر است:

فلاونوئیدها بیش از ۴۰ فلاونوئید مختلف تاکنون در برگهای درخت جینکو شناخته شده اند که شامل  بیلوتین،جینکتین، ایزوجینکتین،سیادوپیتی زین ،کورستین،کامفرول و ایزورامنتین میباشند.

ترکیبات دیگر از جمله کربوهیدراتها، الکلها ،کربورهای خطی و کتونهای دانه که دارای حدود ۳۸ درصد کربوهیدرات ،۴ درصد پروتئین ،2%چربی ،آلکالوئیدها ،اسید آمینه ،گلوکزید های سیانوژنیک و فنول ها است.

اصولاً عصاره جینکورا بر حسب وجود ۲۴% فلاونوئید گلوکوزید ها استاندارد مینمایند.

 گل های زرد رنگ در این گیاه به شکل گل آذین شاتون و گلهای ماده به صورت مجتمع در انتهای شاخه ها قرار دارند و ایام گلدهی آن در فصل بهار می باشد . گرده افشانی توسط باد صورت می گیرد و میوه‌هایی شفت مانند به وجود می‌آیند که طعم  میوه شیرین ولی نامطبو می باشد.

گل های نر به صورت خوشه‌های ۳ تا ۶ تایی و به طور آویزان بر روی شاخه قرار می گیرد .طول آنها ۱.۲ تا ۲.۲ سانتیمتر بوده و دارای پرچم های متعددی است. دانه های گرده به شکل قایق با یک دهانه پهن و باز بوده و مدت زمان گرد افشانی متفاوت است و بستگی به این دارد که شرایط اقلیمی محل رویش چگونه باشد و از اواسط زمستان تا اواسط بهار انجام می گیرد.

میوه

میوه های ژینکو دارای یک پوشش خارجی آبدار و گوشتی به رنگ قهوه‌ای مایل به نارنجی است که به حالت آویزان روی شاخه مشاهده می شود.

میوه های رسیده حاوی مقادیر زیادی اسید بوتانوئیک و اسید هگزانوئیک می باشد که سبب ایجاد بوی نامطبوع  در میوه می گردد به همین دلیل توصیه می‌شود برای کشت این گیاه در پارک ها و باغ ها از درختان نر که بر روی پایه بذری پیوند شده‌اند استفاده شود .

میوه جینکو دارای قسمت گوشتی آبدار با بوی بد بوده و دانه ای در وسط آن است. در بعضی از مناطق آسیا به عنوان خوراکی به فروش میرسد

روش‌های معمول ازدیاد این درخت از طریق بذر، پیوند و قلمه است .ازیاد از طریق بذر در خاک سبک شنی در شاسی سرد در پاییز و زمستان صورت می‌گیرد .ازدیاد این درخت از طریق پیوند و کوپیوند نیز می تواند انجام گیرد .

مهمترین منطقه تولید بذر ژینکو در چین است در این نهالستانها، آبیاری زیاد ،کوددهی، سرزنی، حلقه برداری ،هرس، باز جوانسازی درختان مسن، گرده افشانی مصنوعی، پیوند شاخه های گل دهنده نر روی درخت ماده سبب ازدیاد بذردهی میشود.

بذر درخت ژینکو پوسته سختی دارد. به همین دلیل بهتر است پوسته بذر به کاغذ سنباده مالیده شود تا نازک گردد یا با استفاده از تیغ یا چاقو یک خراش کوچک در بذر ایجاد شود به گونه‌ای که قسمت درونی بذرآسیب نبیند. سپس بذرها را به مدت ۲۴ ساعت در آب بخیسانید .

بذر ژینکو برای جوانه زنی به سرما دهی نیاز دارد. یک گلدان حاوی مخلوط پیت ماس و شن و ماسه و همچنین می توان از خاک های مخصوص کاشت کاکتوس نیز استفاده نمود. سپس بذر درخت ژینکو را به عمق یک سانتی‌متری در خاک قرار دهید. خاک را به خوبی مرطوب کنید و گلدان را در کیسه پلاستیکی قرار دهید و پلاستیک را ببندید. گلدان ها را به مدت ۱۰ هفته در یخچال قرار دهید. در طول این مدت خاک را مرطوب نگهدارید و در صورتی که بذری جوانه زد آن را خارج کنید و در یک گلدان بکارید بعد از گذشت این مدت، گلدان را از یخچال خارج کرده و در یک مکان روشن دور از نور مستقیم خورشید  قرار دهید.

دمای مناسب برای جوانه زنی بذر درخت ژینکو ۲۱ تا ۲۴ درجه سانتی گراد است .

جوانه زنی یک تا دو ماه طول می‌کشد .زمانی که اندازه نهال ها به ۱۰ سانتیمتر رسید، آنها را به یک مکان با نور کامل و خاک شنی منتقل کنید. نهال ها را می توان در بهار، بعد از رفع سرما به زمین منتقل نمود .درخت ژینکو اندازه بزرگی دارد و به همین دلیل باید بین درخت و ساختمان ها یا سایر درختان چندین متر فاصله باشد. فاصله بین نهال های ژینکو را ۷ متر در نظر بگیرید.

اواخر پاییزتا اوایل بهار به درخت ژینکو کود دهید .از کودهای دارای درصد نیتروژن بالا استفاده نمایید. کود را مطابق دستورالعمل شرکت سازنده مصرف کنید و  در اواخر زمستان هرس را انجام دهید .

در صورتی که قصد دارید  درخت را به بونسای تبدیل کنید، زمانی که اندازه نهال به ۱۰ سانتیمتر رسید، آن را به گلدان مخصوص بونسای انتقال دهید .

نکته: سرمازدگی بره ها را می توان به طور طبیعی نیز انجام داد به این صورت که در طول پاییز و زمستان گلدان را خارج از خانه قرار دهید تا بذرها در بهار جوانه بزند.

به منظور تکثیر از طریق بذر، میوه های آلوشکل در اواسط پاییز جمع‌آوری شده و بعد از حذف بخش گوشتی بذرها به مدت ۱۰ هفته در شرایط دمایی ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتیگراد قرار می دهیم .سپس بذرها در دمای ۴ درجه سانتی‌گراد به مدت چندین ماه نگهداری می شوند تا آماده جوانه ‌زنی شوند.

کاربرد درخت ژینکو در فضای سبز

امروزه در بسیاری از شهرها، از کاشت درخت ژینکو استقبال فروان می شود. علت آن را به خاصیت منحصر به فرد این جنس گیاهی بر می گردد که توانایی مقاومت بسیار بالای آن به آلودگی هوا است .

برگهای آن نسبت به آلودگی‌ هوا که برای بسیاری از گونه‌ها نابود کننده است مقاومت می‌کند چرا که این درخت میلیون ها سال است در میان فعالیت آتشفشان ها رشد کرده است.

در فیلادلفیا و واشنگتن و نیویورک ، در محل های بسیار آلوده دارای دود ومه، از این درخت استفاده می شود .

علت دیگری که موجب گردیده در فضای سبز شهری بسیار مورد استفاده قرار گیرد این است که مقاومت و پایداری خوبی نسبت به بیماری‌ها و حشرات را دارد و همچنین قابلیت رشد بالایی در خاک های غیر حاصلخیز دارد و در فصل پاییز تغییر رنگ برگ های درخت به طور جالبی زیباست و مناظر رویایی ایجاد می کند که دلیل بوی نامطبوع میوه  در فضای سبز شهری از درختان نر که فاقد میوه هستند استفاده می شود .

برگهای بادبزنی آن به طور مشخص باعث متفاوت بودن از دیگر درختان می شود .همیشه باید درخت نر را انتخاب نمودکه میوه ندارد. این درخت می تواند روی چمن یا حاشیه باغ ها به کار رود ولی موقعیت آن باید بسیار خوب طراحی گردد زیرا در پاییز کانون جذابیت می شود!

 نگهداری ژینکو

نگهداری درخت به علت مقاوم بودنش ساده میباشد.

ژینکو در برابر برف و باران مقاوم می باشد و حتی در سایه نیز رشد می‌کند ولی بهتر است در جای آفتابی قرار گیرد.

خاک خوب زهکشی شده و مرطوب نیاز دارد .دمای بین  منفی سه تا ۲۱ درجه را  تحمل می کند و

در برابر بیماری ها مقاوم می باشد.

برگها و میوه این گیاه خواص درمانی مختلفی دارد.

میوه آن خلط آور و مسکن و مغز دانه‌های آن هضم کننده و کرم کش است و در معالجه مشکلات وریدهای اعضای تحتانی ،اختلال در نفوذپذیری مویرگ ها، کاهش گردش خون سرخرگ های مغزی و محیطی و  تظاهرات ناشی از آرتریت اعضای تحتانی کاربرد دارد.

فراورده های ژینکو از برگ طبیعی یا از عصاره برگ آن به دست می آید و به شکل دارویی  (قرص، کپسول و عصاره مایع )به صورت انواع خوردنی ها و لوازم آرایشی (کرم های پوست ،شامپو و صابون) تولید می‌شود.

باز کننده عروق،نرم کردن سینه، تسکین سرفه ،تصفیه کننده خون، سل ،ناراحتی کلیه، کم ادراری ،سوزاک ،ریه ،سرگیجه ،طول عمر، ناتوانی جنسی، حمله قلبی ،تقویت حافظه، طنین صدا در گوش و ……

روش استفاده

1.یک دم کرده برگ های این گیاه باز کننده عروق است

2. جهت نرم کردن سینه و تسکین سرفه از مغز آن روزی یک دانه به مدت ۷ روز میل شود.

۳. دمکرده برگ این گیاه تصفیه کننده خون است

4.خوردن مغز این گیاه نباید یک دانه در روز و بیش از یک هفته باشد.

۵. جهت رفع ناراحتی های کلیه، کم ادراری و انواع ناراحتی های دیگر مثانه از جمله سوزاک و ترشحات سفید سوزاکی مهبل از مغز این گیاه روز یک شود

6. جهت ناراحتی‌های ریه از مغز آن روزی یک عدد به مدت ۷ روز میتوان استفاده کرد

7.جهت معالجه سل ،میوه تازه و جوان آن را با قسمت گوشتی به مدت یک سال در روغن کلزا خیس نموده و سپس روزی یک تا دو دانه  میل  کنند.

۸ .دم کرده برگ این گیاه برای سرگیجه مفید است.

9.خوردن  ژینکو باعث طول عمر می شود

۱۰. کسانی که سکته مغزی کرده اند از دمکرده برگ ژینکو بنوشند.

۱۱. جهت تقویت حافظه از دمکرده ژینکو بنوشند

۱۲. برای جلوگیری از حمله‌های قلبی و جلوگیری از انعقاد خون داخل عروق ،از دمکرده ژینکو بنوشند

13.جهت تسکین درد ماهیچه های ساق پا از دم‌کرده آن بنوشند.

۱۴.جهت ناتوانی جنسی که به خاطر تنگ شدن عروق و شریانها که جریان خون را به آلت تناسلی می رسانند ،برگ این گیاه به صورت دمکرده مفید میباشد.

۱۵. دم کرده این گیاه جهت درمان رتین آ شبکیه (داخلی‌ترین لایه چشم که شامل اجزای عصبی برای دریافت و انتقال تحریکات بینایی است) مفید می باشد .

16.جهت درمان بیماری ناشنوایی که در اثر کاهش جریان خون و اعصاب مربوط به شنوایی باشد دم کرده این گیاه مفید است.

آنتی اکسیدانی قوی

آنتی اکسیدان ها به بدن کمک می کنند از شر ترکیبات شیمیایی مخرب رها شود.

ترکیبات مخرب که می‌توانند به بافت‌های بدن آسیب برسانند و منجر به التهاب آنها و سپس بیماری شوند.بسیاری از بیماری‌های رایج همچون سرطان و عارضه‌های قلبی از وجود همین ترکیبات شیمیایی آزاد در بدن به وجود می آیند.

بهبود گردش خون و حفاظت از سلول های عصبی مغز

ترپینوید موجود در ژینکو  منجر به اتساع عروق می‌شود و گردش خون را بهبود می‌بخشد .مغز به عنوان یکی از اعضای اساسی بدن از این بهبود گردش خون سود می‌برد و این موضوع باعث بهبود حافظه ،تمرکز و سرعت یادگیری می‌شود.

در واقع نتایج اثرگذاری این گیاه در قدرت شناختی مغز در برخی از تحقیقات نشان داده شده است و در برخی دیگر به اثبات نرسیده است.

جلوگیری و یا بهبود در دژنراسیون ماکولا

دژنراسیون  ماکولا بیماری است که رشد آهسته آن به شبکه چشم آسیب می‌رساند و نهایتاً به کوری می‌انجامد. در واقع یکی از دلایل اصلی کوری در جوامع غربی هم این بیماری است و تقویت اعصاب چشمی و همچنین حفاظت از رگهای خونی از این بیماری پیشگیری میکند و یا در افراد مبتلا سرعت  پیشرفت آن را کاهش می دهد.

درمانی برای لنگیدن

-لنگیدن معمولاً به همراه درد شدید در پا همراه است . بجز دلایل فیزیکی ،انسداد عروق خونی و کاهش گردش خون در بافت پا  نیز از عوامل درد و لنگیدن هستند .اما ژینکو علاوه بر کاهش درد و افزایش گردش خون به این دسته از افراد کمک می کند تا بتوانند مسیر بیشتری را با درد کمتری طی کنند.

در واقع ژینکو به اندازه دیگر داروها برای این بیماری مفید واقع شده است.

-این گیاه در بهبود عارضه هایی همچون وزوز گوش خستگی بیماری های التهابی موثر واقع شده

ژینکو ضد آلزایمر است.

طریقه و میزان مصرف

میزان مصرف ژینکو پیشنهاد شده برای هر روز بین ۱۲۰ تا ۲۴۰ میلی گرم  است. می توانید این مقدار را در طی روز تقسیم کنید و پس از ۴ تا ۶ هفته شاهد اثرات مثبت آن باشید. پس از این مدت اثر جینگو در بهبود وضع عمومی بدن شما تاثیر گذار خواهد بود.

عوارض جانبی

به عنوان یک مکمل بی خطر یاد می شود مگر در شرایط نادر که ممکن است به سبب وجود تضاد با دیگر داروها موجب بروز عوارض جانبی در بدن شود مصرف ژینکو ممکن است منجر به بیماری های گوارشی ازجمله اسهال و استفراغ شود. همچنین بروز سردرد و حالت تهوع در برخی از موارد نیز دیده شده است.

این دارو ممکن است منجر به وجود آمدن جوش و ضعف در ماهیچه ها نیز بشود .خونریزی یکی از عوارض جانبی خطرناک و در عین حال نادر این گیاه است بهتر است افرادی که مشکلات خونی دارند و یا از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند از مصرف آن خودداری  نمایند .

بیماران دیابتی نیز بهتر است تا تحت مراقبت و پزشک خودشان آن را مصرف کنند.

بهتر است تا برای مصرف این گیاه قبل از هر چیز با دکتر خود نسبت به میزان و نحوه مصرف آن مشورت کنید

در نهایت ژینکو با توجه به این که مقاومت زیادی در برابر آلودگی و سرما و باد را دارد
،قابلیت رشد در خاک های غیر حاصلخیز نیز داراست
، فواید درمانی بسیار زیاد ، مفید بوده

اکثر ما می توانیم از فواید درمانی آن بهره بیریم و به سلامت اندام های بدن خود کمک کرده و عملکرد آنها را بهبود بخشیم.همچنین می توانیم از زیبایی این درخت در محیط اطرافمان لذت ببریم.

به عبارتی به ژینکو لقب امپراطور زیبایی در فصل پاییز می دهند به دلیل خاص شکل برگ ان که شبیه به پروانه است و ماندگاری بالای برگ های ان تا اخرین روز های پاییز و تغییر زیبای رنگ ان از طیف رنگ سبز به زرد ،

درختی خاص مناسب مشکل پسندان است

نهالستان بهمن آبادی هر روزه آماده‌ی مشاوره و پاسخ به خریدارن حضوری و غیرحضوری ( تلفنی) است.

آدرس : کرج ، مشکین دشت ، جاده‌ی خوشنام ، 100 متر بعد از آهن فروشی بیاتلو ، نهالستان علیرضا بهمن آبادی.

لینک گوگل مپ :  https://goo.gl/maps/QXg1yzMpA389mBXb7

اگر از مترو استفاده ‌می‌کنید، به ایستگاه مترو کرج آمده سپس با تاکسی‌های خطی به مشکین دشت بیاید.

تلفن‌های تماس :

38 46 666 0912

31 11 282 0938

03 14 164 0912

99 86 276 0930